شهروند| بازار سهام تهران‌ سال 94 را در حالی آغاز کرد که به نظر می‌رسید ابهام‌ها و سردرگمی‌های ‌سال گذشته هنوز گریبانش را رها نکرده است. با این همه وقتی پای مذاکرات هسته‌ای به میان می‌آید، خوشبینی برای بهبود اوضاع به‌خصوص بعد از رفع تحریم‌ها دوباره بالا می‌گیرد و دست‌کم برای مدتی سایه تردیدها از سر تالار بازار کوتاه می‌شود. به همین دلیل هم وقتی شمارش معکوس برای حصول به نتیجه در لوزان آغاز شد، شاخص‌های بورس هم از مدار نزول فاصله گرفتند، اوج امیدواری‌ها هم دو روز بعد از صدور بیانیه مشترک طرفین مذاکره بود. در این دو روز شاخص بیش از 4‌هزار واحد مثبت شد و سود 6.5‌درصدی را عاید سهامداران کرد اما حرفه‌ای‌های بازار می‌دانستند که این تب تند به‌زودی فروکش خواهد کرد و همه رشته‌ها پنبه خواهد شد، چون واقعیت این است که هنوز نه اتفاق مثبتی برای اقتصاد ایران افتاده و نه برای بورس تهران. هنوز معلوم نیست که نرخ سود بانکی بالاخره چه زمانی با تورم هماهنگ می‌شود. وضع شرکت‌های پتروشیمی هم با وجود وعده‌ها و دستورالعمل‌ها، هنوز در ابهام است، دست تولید هنوز خالی مانده و به تأمین مالی به فرآیندی پیچیده تبدیل شده. مهم‌تر از همه این‌که تا اطلاع ثانوی تحریم‌ها به قوت خود باقی است و این یعنی در برای بورس تا اطلاع ثانوی بر همان پاشنه قبل خواهد چرخید.
به همین دلیل بعد از دو روز طوفانی شاخص کم‌کم به مدار نزولی بازگشت و همان شد که انتظار می‌رفت و تابلو دوباره قرمزپوش شد. البته این شرایط همه صنایع را شامل نمی‌شود و هستند شرکت‌ها و گروه‌هایی که در همین روزهای منفی حال و روز خوبی دارند و بر ارزش سهام‌شان هم افزوده می‌شود. دارویی‌ها ازجمله این شرکت‌ها هستند. صنایعی که مشمول تحریم‌ها نمی‌شوند و حتی می‌توانند برای سرمایه‌گذارهای خارجی هم جذاب باشند. خبر سرمایه‌گذاری 100‌میلیون دلاری در بخش سلامت همین چند روز پیش منتشر شد که حکایت از خرید و استاندارد کردن بیمارستان و داروخانه‌ها و پاراکلینیک‌ها و فروش آنها در بورس داشت. این خبر توانست بر محبوبیت دارویی‌ها در بازار سهام بیفزاید. خودرویی‌ها هم در روزهای گذشته شاهد نوسان بودند. ارزش سهام این شرکت‌ها با روزهای اوج‌شان فاصله گرفته اما انتشار خبر افزایش قیمت خودرو توانست نگاه‌ها به این صنعت را فعلا تغییر دهد.
بورس در اتاق انتظار
به‌ هر حال در مجموع می‌توان گفت بازار سهام کماکان گرفتار سردرگمی و ابهام است و حال و روزشان تا زمانی که تکلیف صنایعی ازجمله پتروشیمی روشن نباشد، بر همین منوال خواهد بود. در هفته‌ای که گذشت هم وضع بازار هم همین بلاتکلیفی را نشان می‌داد.
محمدرضا گیوکی، فعال بازار سرمایه در این خصوص با اشاره به تحولات هفته گذشته به «شهروند» گفت: معاملات هفته با عرضه‌های سنگین در بسیاری از نمادهای بازار آغاز شد و جوی منفی بر بازار حاکم بود؛ خودرویی‌ها معاملاتی منفی داشتند و نماد خودرو در چند روز متوالی پرحجم و در آستانه منفی معامله شد و به صف فروش رسید اما در اواخر هفته نسبتا شرایطی آرام و مثبت بر این گروه حاکم شد.
این فعال عرصه بازار سرمایه ادامه داد: در گروه بانک‌ها نیز شاهد عرضه‌های سنگین سهام شرکت‌های زیرمجموعه بودیم به‌عنوان مثال سهام بانک تجارت پرحجم معامله شد و شاهد عرضه سنگین مخصوصا از جانب حقوقی در این نماد بودیم، نتیجه این‌که بارها سهام این شرکت به صف خرید رسید اما همزمان با افزایش عرضه‌ها، وضع به مرز تعادل می‌رسید.
وی افزود: در گروه سیمانی هم سیمان خوزستان دو روز بعد از عرضه اولیه به زیر قیمت عرضه اولیه خود رسید و سیدکو هم زیرقیمت عرضه اولیه فروش رفت این در حالی است که شیمیایی‌ها نیز همچون سایر گروه‌ها همسو با بازار بودند و پس از چند روز متوالی حرکت در مدار منفی توانستند به روندی متعادل برسند. گیوکی در ادامه افزود: در گروه پالایشگاهی شپنا، برای دومین بار بعد از بازگشایی مشمول دستورالعمل رفع گره معاملاتی شد اما با وجود این‌که روند رو به رشد را تجربه کرد اما بسیار کم‌حجم معامله شد. شرکت‌های شبندر و شاوان هم در آستانه منفی معامله شده و به صف فروش رفتند.
نیاز بازار به اصلاح قیمت
این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با رویه بازار گفت: بورس تهران در نخستین روزهای ابتدایی امسال روندی مثبت را آغاز کرد تا بیانگر روزهای مطلوب در بازار سرمایه از آغاز ‌سال باشد؛ از طرفی قیمت‌ها به‌حدی جذاب بود که فعالان بازار را مجبور ساخت تا اقدام به خرید کنند، به عبارت دیگر پایین بودن قیمت سهم، خود به‌عنوان عامل محرکی تبدیل شد که انگیزه خرید در بازار را افزایش داد، به‌طوری که سهام شرکت‌های بورسی که در‌ سال گذشته به کف قیمتی خود رسیده بود، بار دیگر مورد توجه اهالی تالار شیشه‌ای قرار گرفت و با افزایش روبه‌رو شد. وی افزود: این روند در روزهای ابتدایی ‌سال موجب رشد شاخص بورس شد. همچنین افزایش بی‌سابقه تقاضا برای خرید سهام شرکت‌های بانکی و خودرویی که بیشترین تأثیر را از رفع تحریم‌ها می‌پذیرند، موجب شد حجم و ارزش معاملات بازار سرمایه به طرز قابل ملاحظه‌ای افزایش یابد.
گیوکی با اشاره به 3 دلیل نوسان‌های اخیر افزود: عرضه‌های سنگین حقوقی‌ها در این هفته و نیاز بازار به اصلاح شدن قیمت‌ها به عرضه‌های اولیه اضافه شده و این روند ریزشی را در این هفته برای بازار سرمایه رقم زد.
اوخاطرنشان کرد: ‌درصد بیشتر افزایش و رشد شاخص تحت‌تأثیر شوک روانی ناشی از بیانیه تفاهم لوزان طی هفته گذشته بود اما این واکنش مثبت بازار به این موضوع یک هفته بیشتر دوام نیاورد و روند صعودی بازار با فروکش کردن هیجانات، دوباره سیر نزولی در پیش گرفت، بدیهی است که که ایجاد جو و روندی مثبت تحت‌تأثیر شوک روانی پایدار نخواهد بود و بازار دوباره به روند عادی خود باز خواهد گشت.
نزول شاخص، طبیعی بود
وی ادامه داد: بنابراین شاید تعبیر صحیح‌تر از شرایط بازار به جای ریزش، بازگشت به شرایط عادی باشد. طبیعی است که این‌گونه رشد‌ها پایدار نبوده و افزایش قیمت و رونق حقیقی نیازمند رفع مشکلات اصولی و پایه‌ای و همچنین برطرف شدن ریسک‌های بازار است. خوشبختانه ریسک‌های سیستماتیک بازار تا حدودی در اواخر‌ سال گذشته و امسال رفع شده، با این حال یکی از ریسک‌های مهم بازار که هنوز بر آن سایه گسترده است، نرخ سود بانکی است که انتظار می‌رود این مسأله با توجه به کاهش نرخ تورم برطرف شود.
این فعال حوزه سرمایه افزود: در حال حاضر به نظر می‌رسد جای نگرانی در شرایط بازار وجود نداشته و بازار در حال تصحیح واکنش‌های خود به اخبار و غربال کردن داده‌هاست تا به تعادل منطقی و متناسب برسد.
گیوکی افزود: به ‌طور کلی در بلندمدت با رفع تحریم‌ها و محدودیت‌ها، هزینه تمام‌شده تولید کاهش می‌یابد و شاهد رشد محصولات، درآمد و سودآوری شرکت‌ها خواهیم بود که در نتیجه افزایش قیمت سهام در بازار سرمایه را به همراه خواهد داشت. تصمیم عاقلانه و در نظر گرفتن جمیع موارد برای سرمایه‌گذاری در بورس ضروری است و تصمیمات لحظه‌ای و احساسی نمی‌تواند منجر به کسب بازده مطلوب شود.