سخنگوی وزارتخارجه کشورمان در نشست خبری روز گذشته درخصوص تصویب طرح قانونیشدن نظارت بر توافق احتمالی هستهای از سوی کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفت: ما در مذاکرات و توافق جامع احتمالی با دولتها سروکار داریم و هر تعهدی برعهده دولتهاست. در رابطه با آمریکا هم با دولت این کشور طرف هستیم.
سخنگوی وزارتخارجه درخصوص نظر مساعد کاخ سفید نسبت به مصوبه سنا برای ارجاع توافق احتمالی میان ایران و 1+5 به سنا تصریح کرد: ما با دولتها مذاکره میکنیم و براساس قوانین بینالمللی دولتها پاسخگوی تعهداتشان هستند و اینکه در هریک از دولتها نسبت به توافق جامع چه سازوکاری درحالانجام است، مربوط به خود آن دولتهاست. تعهدات و اجرای آنها بهعهده هریک از دولتهاست. درعین حال کارشناسان و مذاکرهکنندگان ما هم بر روی همه ابعاد مسأله کار میکنند و جزییات را مدنظر دارند و متناسب با شرایط در مذاکرات حاضر میشوند. وی خاطرنشان کرد: آنچه برای ما مهم است، تعهدی است که دولت آمریکا برای هر توافق احتمالی باید به عهده بگیرد و متناسب با آن مسئول اجرایش هم است. اینکه در داخل آمریکا چگونه میخواهد این سازوکار شکل گیرد و گفتوگوهایشان را با کنگره چگونه پیش میبرند، مربوط به خود آنهاست. ما با دولت آمریکا طرف هستیم و خواسته ما هم اجرای تعهداتی است که بهعهده خواهند گرفت.
برخی از سناتورهای آمریکایی روز گذشته از موافقت کاخ سفید از طرح آنها برای نظارت کنگره و سنا بر توافق هستهای خبر دادند. طرح تصویب شده در کمیته روابط خارجی، دوره زمانی که کنگره برای بررسی توافق با ایران خواهد داشت را از ۶۰ روز به ۳۰ روز کاهش میدهد. در این فاصله هرچند اوباما میتواند تحریمهای اعمال شده بر ایران از طریق احکام ریاستجمهوری را معلق کند، اما تحریمهای کنگره همچنان به جای خود باقی خواهد بود و در این خصوص کنگره تصمیم خواهد گرفت. این طرح ۱۲روز به رئیسجمهوری وقت میدهد در صورتی که بخواهد آن را وتو کند و بعد 10 روز دیگر برای تصویب مجدد آن در کنگره بهطوریکه در مقابل وتو مصون باشد - با بیش از ۶۷ رأی - در نظر میگیرد.
بهعلاوه در طرح تازه، عبارتبندی بخشی که رفع تحریمهای کنگره را به پایان حمایت ایران از تروریسم گره میزند، ملایمتر شده است. کاخسفید بهخصوص با این بند مخالف بود؛ چون میگفت نباید مذاکره درمورد برنامه اتمی را به سایر اختلافات دو کشور گره زد. اکنون سناتورها پیشبینی میکنند که طرح تصویبشده در کمیته روابط خارجی با اکثریت قاطع در صحن کامل سنا تصویب شود. سناتور دموکرات بن کاردین که با اعمال تغییرات امیدوار بود طرح را برای کاخ سفید قابلقبول کند، گفت: «فکر میکنم این شیوه صحیحی برای پرداختن به این موضوع از سوی کنگره باشد. بهنظرم این جزو اختیارات کنگره است و این ما بودیم که تحریمها را وضع کردیم».
جمهوریخواهان و بسیاری از دموکراتها همواره استدلال کردهاند که کنگره باید درمورد چنین معاهدهای حق اظهارنظر داشته باشد. رهبران مجلس نمایندگان هم گفتهاند که مصوبه سنا را پس از تصویب در سنا فورا به رأی خواهند گذاشت. جان بینر، رئیس این مجلس گفت: «کنگره حتما باید فرصت مرور این معامله را داشته باشد. نمیتوانیم فقط به کاخ سفید تکیه کنیم، چون دولت ظاهرا میخواهد به هر قیمت (با ایران) به توافق برسد.» جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید درمورد طرح تازه گفت: «از مصوبهای که رئیسجمهوری قصد وتویش را داشت به مصوبهای رسیدهایم که اصلاحات ملموسی در آن وارد شده، بهطوریکه اکنون در شکل مورد سازش رئیسجمهوری مایل به امضای آن است. مسلما این بهتر از طرح قبلی است.» او از اعضای دو حزب خواست طرحی غیر از این درمورد توافق احتمالی با ایران مطرح نکنند.
پیشتر گفته شد که جمهوریخواهان و دموکراتها در کمیته روابطخارجی بر سر طرح مربوط به نظارت بر توافق ایران، سازش کردهاند. این درحالی بود که جان کری، وزیرخارجه برای دومینبار ظرف دو روز به کنگره رفت تا درمورد مذاکرات آینده با ایران براساس تفاهم لوزان از اعضای دو مجلس وقت بخواهد. سایر اعضای کاخ سفید ازجمله شخص رئیسجمهوری هم به کنگره فشار آوردهاند.
از سوی دیگر روزنامه آمریکایی نیویورکتایمز در گزارشی درباره این طرح، بهشدت از نمایندگان سنا انتقاد کرده و این مصوبه جدید را اقدامی برای تضعیف توافق با ایران توصیف کرده است. این روزنامه آمریکایی در گزارشی نوشت: توافق هستهای، بهترین بخت برای محدود کردن برنامه هستهای ایران است. اما «کمیته روابط خارجی» سنا روز سهشنبه به اتفاق آراء طرح پیشنهادی جمعی از سناتورها را تصویب کرد که به موجب آن کنگره مجاز شمرده میشود متن نهایی توافق هستهای ایران را مرور کرده، برای تصویب آن را به رأیگیری گذارد. نکته جالب توجه این است که بنیامین نتانیاهو، از تصویب این طرح استقبال کرده و این اقدام را یک پیروزی برای دولت خود در مسیر نابودی توافقهستهای نامیده است.
جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا نیز که به آلمان سفر کرده است با اشاره به طرح جدید سنا آمریکا گفت: «روز گذشته در واشنگتن به یک تفاهم بر سر نقش کنگره در این زمینه رسیدیم. ما درباره توانایی رئیسجمهوری برای مذاکره با ایران بر سر یک توافق و به سرانجام رساندن آن برای امنتر کردن جهان اطمینان داریم.» جان کری در عین حال ابراز اطمینان کرد که رئیسجمهوری آمریکا قادر خواهد بود برای توافق هستهای نهایی با ایران مذاکره کند.