محیطزیست در یک تعریف کلی عبارتست از مجموعه شرایط بیرونی که در طول عمر یا زندگی یک موجود زنده، مانند انسان بر او اثر میگذارد. به این ترتیب نورخورشید، آب، هوا، اقلیم، گیاهان، جانوران و سایر موجودات بيجان و جاندار که روی سیاره زمین وجود دارند و با یکدیگر در ارتباط دوسویه هستند، محیطزیست انسان را تشکیل میدهند. البته از محیطزیست تعریفهای گوناگونی وجود دارد که از آنها چشمپوشی میکنیم. محیطزیست و منابع موجود در آن، درواقع محل زندگی و تامینکننده اصلیترین نیازهای انسان به شمار میآید. با وجود این، در سالهای گذشته، با رشد فزاینده جمعیت و پیشرفتهای تکنولوژیکی، روند بهرهبرداری از منابع موجود در زمین نیز بیشتر شده و در یک کلام محیطزیست انسان دستخوش تخریب وآلودگی قرارگرفته است.
در حال حاضر کودکان صاحب اصلی زمیناند بنابراین ضرورت دارد تا شیوه درست برخورد با محیطزیست را بیاموزند. در این نوشته به راههای اثربخشی پرداخته میشود که میتوانند، علاوهبر آموختن رفتار صحیح به کودک، عشق به طبیعت را در او پرورش دهند. پژوهشگران معتقدند، بهترین شیوه درونی کردن رفتارهای مثبت، آموزش و آن هم آموزش این رفتارها از دوران کودکی است. فرهنگ محافظت از محیطزیست نیز باید از کودکی آموخته شود تا به باوری ذهنی تبدیل شود. این باور کودک را موظف میکند تا از یگانه زیستگاهی که در آن زندگی میکند به بهترین وجه ممکن محافظت کند.
درواقع بدون لمس مستقیم طبیعت و دیدن زیباییهای آن، نمیتوان از کودک انتظار داشت ارتباطی دوستانه و منطقی با طبیعت برقرار کند. گردش و تفریح در طبیعت پایه اصلی آموزش زیستمحیطی به کودک و تأثیر در نگرش و رفتار او برای حفاظت از محیطزیست است.
در ادامه پیشنهاداتی كه سايت الفبا برای آموزش برخی مسائل زیستمحیطی به کودکان ارایه داده را با هم مرور ميكنيم:
کودکان بسیار دوست دارند مانند کارمند وظایف خاصی به آنها محول شود. شما میتوانید کودکتان را بهعنوان محافظ انرژی در خانه استخدام کنید. این شیوه، علاوهبر آموزش به کودک درخصوص مصرف انرژی در خانه، به شما اطمینان میدهد لامپهای اضافی و وسایل الکتریکی بدون مصرف در خانهتان خاموشاند. از طرف دیگر باعث میشوید کودکتان نسبت به صرفهجویی در انرژی حساس شود.
یکی از مهارتهایی که کودک از نظر فکری باید کسب کند توانایی مفهومسازی و طبقهبندی چیزهاست. طبقهبندی به کودکان مفاهیمی چون اندازه، شکل، شباهت و تفاوت را میآموزد. با تعیین کردن کانتینرهای انواع زباله، بهمنظور بازیافت زباله، کودک را آموزش دهید که براساس ویژگیهایی چون تر یا خشک بودن زباله، اندازه آن و... هر زباله را در سطل مخصوصاش بریزد. با این فعالیت، علاوهبر آموزش کودک برای جدا کردن زبالهها و بازیافت آنها، میتوان مهارت طبقهبندی را نیز به او آموخت.
میتوان با پرورش گل و گیاه، علاوهبر آشنا کردن او با طبیعت و برانگیختن علاقهاش به گلها و گیاهان، حس مسئولیتپذیری را در وی تقویت کرد.
هنگام رانندگی، با کودکتان درباره سوخت خودرو، مصرف آن و تأثیر سوختهای فسیلی بر جانداران و گیاهان صحبت کنید. شمارنده میزان مصرف سوخت را به کودک نشان دهید و از او بخواهید میزان مصرف سوخت در هر کیلومتر را بهدست بیاورد. با این نوع فعالیتها، علاوهبر افزایش مهارتهای ریاضی کودک، او را نسبت به تأثیر سوختهای فسیلی در طبیعت حساستر میکنید.
با فرزندتان در برنامههای داوطلبانه درختکاری شرکت کنید. با این فعالیت، علاوهبر درونی کردن اهمیت دادن به طبیعت برای کودک، احساس تعلق به جامعه و همکاری را به او میآموزید.
در آینده زمین متعلق به کودکان است. باید همواره دانش زیستمحیطی خودمان را افزایش دهیم و آن را با کودکانمان بهاشتراک بگذاریم.