صادق زیباکلام استاد علومسیاسی
من نسبت به این اتفاق که ایران توانسته است یک کرسی در هیأترئیسه نهاد زنان سازمان ملل کسب کند، بسیار خوشبین هستم. قرار گرفتن ایران در آن جایگاه باعث میشود که مسئولانداخلی هم مجبور شوند در قوانین اجتماعی که به زنان مربوط میشود، بهنحوی گشایش بیشتری فراهم کنند و در برخی قوانین گذشته تجدیدنظر کنند. در داخل کشور مسئولان هرچه بخواهند میتوانند بگویند و اعمال کنند ولی در عرصه بینالمللی اوضاع متفاوت است؛ در هر موضوعی نمایندگان کشور ما مجبور هستند بهنظر نهادهای بینالمللی هم توجه کنند. وقتی نمایندگان ما نظرات، انتقادات و مصوبات دیگر کشورها را درمورد زنان در حوزههای متفاوت میبینند و آن را با قوانین و مصوبات داخلی جمهوری اسلامی مقایسه میکنند، میتوانیم امیدوار باشیم که وضع قوانین اجتماعی زنان در داخل هم بازنگری و اصلاح شود. ما در قوانین داخلی خود در حوزههایی که مرتبط به زنان است، چالشهای زیادی داریم؛ البته من اشراف زیادی در این زمینه ندارم و فعالان حقوق زنان و کسانی که درمورد قوانین و مصوبات جنسیتی مطالعاتی دارند، بهتر میتوانند در این مورد سخن بگویند. اما بهطورکلی به نظر من، یکی از مهمترین حوزههایی که بحثهای تبعیض جنسیتی مردان و زنان در جامعه ما مطرح میشود، حوزه اشتغال و استخدام است که عدالت و برابری نسبی در آن دیده نمیشود. یک دختر 25 ساله فارغالتحصیل و یک پسر 25 ساله فارغالتحصیل که در یک رشته و یک دانشگاه هم درس خوانده باشند، شانس برابری برای کاریابی و اشتغال در جامعه ندارند. فرصتهای شغلی زنان به مراتب کمتر از فرصتهای شغلی مردان است و این درحالی است که در دانشگاههای ما نسبت دختران به پسران در اکثر رشتهها بیشتر است. در بسیاری از موارد توانایی و استعداد دختران نسبت به پسران بیشتر است اما بهواسطه جنسیت، فرصت شکوفایی توانمندی و بهرهبردن از این استعداد را پیدا نمیکنند.
به علاوه اینکه در کشور ما کمتر دیده میشود که پستهای مدیریتی و ریاستی به زنان سپرده شود و به ندرت وزیر و معاونوزیر و رئیس سازمان یا فرمانداری را میتوانیم نام ببریم که زن است. کمترین مسالهای را که میتوان درمورد قوانین زنان به آن اشاره کرد، بحث اشتغال است. در دولت گذشته، شاهد بودیم که یکسری از دانشگاهها دختران را از ورود به برخی رشتههای تحصیلی محروم کردند؛ یا دانشگاهها را زنانه و مردانه کردند و وقتی امکانات کم بود، بخشی که مربوط به دختران بود، حذف میشد.
بخشی از مشکلات حوزه زنان اجتماعی است. وقتی به ساختار مجلس شورای اسلامی نگاه میکنیم، میبینیم که جمعا شاید 7، 8 نماینده زن بیشتر در مجلس نداشته باشیم که البته خیلی از آنها از نظر افکار و عقاید فکری، ضد برابری زنان و مردان هستند. تصور عموم این است که خانمهای نماینده مجلس باید مدافع حقوق زنان باشند اما دقیقا برعکس است و آنها درواقع میخی بر تابوت تبعیض علیه زنان میکوبند و عملکرد آنها کاملا دور از انتظار است. ملاحظات سیاسی و اجتماعی در این رابطه مطرح است. جالب اینجاست که شعارهایی همواره در کشور ما مبنیبر آزادی واقعی زنان در جامعه طرح شده و نیز انتقاداتی از استفاده ابزاری غرب از زنان در تبلیغات اما درمقابل این اظهارنظرها میتوان عنوان کرد که تلویزیون ما هم همین کار را کرده است و ما تابهحال هیچ خانم نازیبایی را ندیدهایم که در تبلیغات تلویزیونی از آن استفاده شود؛ در تبلیغات ما هم زنان زیبارو و با ظاهری آراسته پودر ظرفشویی و برنج و روغن را تبلیغ میکنند. بنابراین در رابطه با تأمین حقوق اجتماعی زنان، فضای کار زیادی وجود دارد و امیدوارم این اتفاق که ایران در بین جمع پنجاه و چند کشوری، توانسته است کرسیای در هیأترئیسه نهاد زنان سازمان ملل بهدست آورد، بتواند راهگشای تغییر و تحولات مثبت در حوزه قوانین اجتماعی زنان باشد.