گروه اقتصاد| چند روز پیش با انتشار تصاویری از سرازیر شدن سد لتیان در برخی رسانه‌های اجتماعی، این زمزمه میان کاربران مجازی و مصرف‌کنندگان به وجود آمد که با وجود بارندگی‌های اخیر و پرشدن سدها، نیاز آبی برطرف شده است و هشدارهای مسئولان درباره خطر کم‌آبی و کاهش مصرف، دلیل قانع‌کننده‌ای ندارد!
در اصطلاح تخصصی صنعت آب، «سرریز شدن» معنای متفاوتی دارد و به معنای آن است که آب از محلی پیش‌بینی شده بالاتر رود. در چنین حالتی سد کاملا پر شده است. اما گاهی اوقات سرریز شدن سد زمانی انجام می‌شود که جریان آب سیلابی شود. در این حالت برای خارج شدن گل و لای، آب از پایین سد رها می‌شود و این اتفاق عجیبی نیست و هرساله تکرار می‌شود. این دقیقا همان پدیده‌ایست که امسال نیز رخ داده است.
از سوی دیگر گزارش شرکت مدیریت منابع ایران نشان می‌دهد که به دلیل بارندگی‌های اخیر آب خوبی پشت سد تجمیع شده است. باتوجه به ظرفیت 75میلیون و 640هزار مترمکعبی سد لتیان، آمار
24 فروردین نشان می‌دهد 72میلیون و 640هزار متر مکعب آب پشت سد جمع شده است. این درحالی است که سال گذشته فقط 29میلیون مترمکعب آب پشت سد آمده بود. به عبارت دیگر، سال گذشته 38درصد و در سال جاری 96درصد سد پر شده است. شاید ناامید‌کننده و آزار دهنده باشد، اما با وجود این رخداد خوب هم نمی‌توان به اوضاع آبی تهران چندان خوش‌بین بود.
مصرف آب تهران روزانه بیش از دو‌میلیون و 200هزار مترمکعب است و با این حساب چنین ذخیره‌ای فقط برای مصرف مدت محدودی کافی است. از سوی دیگر به دلیل خشک و نیمه‌خشک بودن ایران نمی‌توان با تکیه بر بارندگی‌های موقت یکباره به پرشدن سدها و رفع خطر خشکسالی خوش‌بین بود. به همین دلیل کارشناسان توصیه می‌کنند مصرف‌کنندگان با توجه به منابع موجود و پیش‌بینی آب وهوای خشک در ماه‌های آتی همچنان روند صرفه‌جویی را ادامه دهند.
بحرانی که زود فراموش می‌شود
سال‌های‌سال است که این داستان تکرار می‌شود. خشکسالی و تنش آبی حاد در کنار اطلاع‌رسانی گسترده دستگاه‌های دولتی مردم را تا حدودی مجاب می‌کند که شرایط مانند گذشته نیست و باید در مصرف آب صرفه‌جویی کنند، اما به محض این‌که چند روزی آسمان می‌بارد و آبی به زیرپوست سدها می‌رود، همه بحرانی که در آن قرار داریم را فراموش می‌کنند و اخبار مربوط به خشکسالی را شایعه‌ای می‌دانند که قصد دارد آنها را بترساند.
ولی هیچ‌کسی این سوال را از خود نمی‌پرسد که پس از بیش از 10سال خشکسالی جدی در کشور و خالی شدن سفره‌های زیرزمینی و مخازن سدها و رشد روز به روز مصرف، آیا بارش چند روز و چند هفته تمام این کمبودهایی که ظرف سالیان متمادی به وجود آمده است را جبران می‌کند. عکس‌هایی هم که از یک سد پر از آب پس از بارش‌های اخیر دست به دست می‌شود، گواهی می‌شود بر این ادعا که بحرانی بودن کم‌آبی تنها یک شایعه بوده است و همین تحلیل‌ها بسیاری را به رویه مصرف گذشته هدایت می‌کند.
البته این روزها تنها مشکل ایران کم آبی و خشکسالی نیست، چراکه فرهنگ مصرف بیش از اندازه ما بسیاری از بخش‌های دیگر را نیز از پای درآورده است به‌طوری که باوجود این‌که با افزایش ظرفیت‌های تولید برق چند سالی خاموشی از ذهن شهرنشینان فراموش شده بود، اما دوباره خطر خاموشی‌های گسترده در تابستان بیخ گوش شهرنشینان به‌ویژه کلانشهرها قرارگرفته است. بدین ترتیب حتی افزایش ظرفیت تولید برق به بیش از 70هزار مگاوات هم نتوانسته است از عهده پیک‌های پرمصرف ما برآید و برهمین اساس مسئولان وزارت نیرو به صراحت اعلام می‌کنند که اگر مردم در مصرف برق 10درصد صرفه‌جویی نکنند، تابستان امسال خاموشی برنامه‌ریزی شده حتمی است. براین اساس باید این حقیقت را بپذیریم که تمام سهم سالیانه ما از نعمت بارش‌های الهی تنها 250 میلیمتر است که باید رفتار مصرفی خود را برپایه این سهم تنظیم کنیم و حداقل 10درصد در مصرف آب صرفه‌جویی کنیم.