شهروند| رأس ساعت 9 نخستین نشست وزیر نفت با خبرنگاران در سال 94 آغاز شد، این همان کنفرانسی بود که خبرنگاران و تحلیلگران صنعت نفت از ابتدای دولت یازدهم منتظر آن بودند. مباحث و سوالات در این مدت آن‌قدر زیاد و درهم تنیده بود که در دل هر موضوع، سوال دیگری نهفته بود اما به نظر می‌رسید وزیر نفت برای هر یک از موضوعات تولید گاز، صادرات نفت، قرارداد گازی با ترکیه، فشار یارانه‌ها، همکاری با چین و هم‌پیمانان قدیمی ایران در زمان تحریم و پس از آن، تهاتر نفت وکالا با روسیه، خود را آماده کرده است. بیژن نامدارزنگنه درست به موقع پشت میز نشست، عینکش را به چشم زد و خواندن گزارش کار را شروع کرد.
در سال 93 وزارت نفت تصمیم گرفت، روزانه 100میلیون مترمکعب گاز اضافه وارد مدار کند. تا آخر سال تولید گاز 125میلیون مترمکعب افزایش یافت، طوری که در فاز 12 سه سکو وارد مدار شد و در فاز
15 و 16 دو سکو آماده و یک سکو وارد مدار شد و از فاز 17 هم بخشی از گاز به مدار آمد. در سال جاری تولید فاز 15 و 16 تثبیت می‌شود، فاز 17 به تولید کامل می‌رسد و وزارت نفت تلاش می‌کند گاز
6-7-8 را در آن پالایش کند؛ همزمان تلاش‌ها بر آن است تا در فازهای 19 و20-21 که در مجموع 4 فاز متعارف هستند تا آخر سال از دریا گاز را به خشکی بیاوریم. بر همین اساس برآورد می‌شود اگر تا اوایل زمستان 40 تا 50میلیون متر مکعب در روز گاز از فازهای 19 و 21-20 آماده شود، با توجه به تثبیت 7 فاز اولویت‌دار در مجموع بیش از 200میلیون متر مکعب گاز به تولید کشور اضافه می‌شود. وزیر نفت تأکید کرد: همه آنچه می‌گویم با فرض ادامه تحریم است و اگر تحریم‌ها برداشته شود کار ما ساده‌تر، روان‌تر و سریع‌تر انجام خواهد شد.
توسعه گاز با سرمایه 20میلیارد دلاری
وزیر نفت با اشاره به وضع تحریم‌ها و منابع پایین مالی در نفت گفت: همکاران قبلی ما در وزارت نفت حداکثر استفاده را از منابع بانک مرکزی به‌عنوان سپرده‌گذاری در نیکو انجام داده بودند و بانک مرکزی دیگر پولی نداشت و به همین دلیل ما اولویت‌گذاری را برای 7 فاز سامان دادیم و تمرکز مدیریتی و مالی در این 7 فاز قرار گرفت چون به گاز نیاز داشتیم.
به گفته زنگنه سال گذشته طرح 4.7میلیارد دلاری گازرسانی به شهرهای کوچک و روستاهای باقیمانده کلید خورد که با اجرای همه این پروژه‌ها بیش از 95درصد جمعیت از گاز طبیعی استفاده خواهند کرد و مصرف داخلی فرآورده‌های مایع بنزین و گازوئیل حمل‌ونقل و اندکی نیز کشاورزی منحصر خواهد شد و مصرف سوخت مایع در بخش‌های صنعتی و خانگی بسیار کاهش می‌یابد. او در تشریح فعالیت‌های گازرسانی وزارت نفت در سال جاری گفت: گازرسانی به سیستان‌وبلوچستان پارسال شروع شده و از بند «ق» در این زمینه استفاده کردیم و برای سرمایه‌گذاری 2میلیارد دلاری آن مناقصه رفتیم که بازپرداخت این از طریق بیع متقابل از محل صرفه‌جویی در مصرف فرآورده خواهد بود. این پروژه بین 2.5 تا 3سال به بهره‌برداری می‌رسد که گاز ابتدا به زاهدان سپس کنارک و زاهدان و بعد از آن به زابل و خاش خواهد رسید و این خط همان خطی است که باید گاز را به پاکستان صادر کند. در همین راستا اولویت تولید نفت در میادین غرب کارون خواهد بود که شامل آزادگان‌شمالی و جنوبی یادآوران و یاران است و ظرف سه‌سال آینده 700هزار بشکه در روز از این میادین تولید خواهد شد. همچنین مجوزهای لازم برای بیع متقابل از طریق بند «ق» را برای این پروژه‌ها از شورای اقتصاد گرفته‌ایم، 20میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها نیاز داریم که بخشی از منابع مورد نیاز ما در صندوق توسعه ملی تخصیص داده شده است.
صادرات گازويیل در سال 95
درحالی‌که به نوشته نشریه «بیزینس مانیتور» هند تخمین می‌زند با برداشته شدن تحریم‌ها نیاز سوختی ایران افزایش یابد و به این ترتیب میزان واردات بنزین از این کشور به ایران 3 برابر شود اما وزیر نفت اعلام کرد با عملیاتی شدن ردیف یک پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس حدود 12میلیون لیتر بنزین تولید می‌شود و ایران دیگر نیازی به واردات نخواهد داشت و حتی در بخش گازويیل نیز به صادر‌کننده تبدیل خواهد شد. زنگنه دراین‌باره گفت: احداث 8 پالایشگاه میعانات گازی به ظرفیت 480هزار بشکه در روز در عسلویه آغاز خواهد شد که بخش عمده آنها به بخش خصوصی و بخشی به نهادهای عمومی غیردولتی واگذار شده است و با بهره‌برداری از آنها هیچ میعاناتی برای صادرات نخواهیم داشت و میعانات ما به محصول تبدیل می‌شود و بخشی از آن محصول نهایی و بخشی از آن محصول میانی خواهد بود و به‌عنوان خوراک پتروشیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نرخ 13 سنتی خوراک پتروشیمی بدون دخالت وزارت نفت
وزیرنفت درمورد تخفیف 10درصدی خوراک به برخی از پالایشگاه‌ها توضیح داد: براساس بند «ق» به وزیر نفت این مجوز داده شده که در صورت لزوم این تخفیف داده شود. این تخفیف درحال حاضر به پالایشگاه بهمن‌گنو و آناهیتا داده شده است و این تخفیف معادل 300میلیون دلار در سال خواهد شد. او درباره نرخ خوراک واحدهای پتروشیمی با تأکید بر اینکه نباید به گونه‌ای تعیین شود که تعهدی بر گردن دولت ایجاد کند، گفت: وزارت نفت در تصویب نرخ 13 سنتی خوراک واحدهای پتروشیمی هیچ دخالتی نکرد. اگرچه برخی واحدهای پتروشیمی تمام تلاش خود را کردند که این رقم را به 6 تا 7 سنت برسانند اما آنها در این زمینه بدل خوردند؛ با توجه به اینکه تعیین یک قیمت در درازمدت با توجه به اینکه بازار تغییر می‌کند.
تأمین 125میلیارد تومان یارانه در روز
وزیر نفت با اظهار اینکه «تأمین منابع مالی مورد نیاز هدفمندی یارانه‌ها ما را نابود کرد، گفت: برای اولین بار وزارت نفت برای پرداخت حقوق کارکنان خود مجبور شد 28 اسفندماه از بانک مرکزی وام دریافت کند. اگرچه فشارها در سال 93 نسبت به سال 92 کاهش یافته است اما تأمین 125میلیارد تومان در روز برای پرداخت یارانه‌های نقدی اعصاب مرا خرد کرده است. این شرایط درحالی است که وزارت نفت زمانی یک وزارتخانه ثروتمند محسوب می‌شد ولی اکنون
فقیر شده به‌طوری که به تمام عالم بشریت بدهکار است.
تنظیم اوپک با بازگشت ایران
هرچند اغلب کارشناسان بین‌المللی در رسانه‌های مختلف ازجمله وال استریت ژورنال و بلومبرگ اعلام کرده‌اند ایران نمی‌تواند در کوتاه‌مدت تولید خود را به دوره قبل از تحریم‌ها برگرداند اما وزیر نفت این گفته را رد می‌کند. به گفته او ظرف چند ماه ایران می‌تواند به ظرفیت ابتدایی خود دست یابد. وزیر نفت دراین‌باره افزود: تست‌هایی نیز در همین زمینه روی برخی از چاه‌ها انجام شده است. درواقع این افراد باید منتظر باشند تا عملکرد ایران را مشاهده کنند.
زنگنه درباره عکس‌العمل اوپک به افزایش تولید نفت ایران گفت: اوپک نیز آن‌قدر بالغ است که در صورت برگشت سهم ایران به بازار تولید خود را تنظیم کند به گونه‌ای که به بازار صدمه‌ای وارد نشود. هم‌اکنون نیز محافظه‌کارترین اعضای اوپک معتقد هستند که سطح تولید نباید به بیش از 30میلیون بشکه در روز افزایش یابد. ما نیز معتقدیم تولید نفت باید 5درصد کاسته شود. او با تأکید بر اینکه اوپک جای تعامل است و ما نیز به دنبال تعامل هستیم، اگر جنگی هم وجود دارد به ما تحمیل شده است در مورد اینکه آیا عربستان و کشورهایی که در غیاب نفت ایران تولید خود را افزایش داده‌اند در صورت حضور ایران حاضر به کاهش تولید هستند یا خیر گفت: نباید فراموش کرد که قدرت اعضا براساس تولید و ظرفیت تولید مازاد آنهاست. وی در مورد تأثیر پالس‌های منفی اخیر عربستان بر کاهش قیمت نفت نیز اظهار کرد: حتی اگر کسانی بخواهند قیمت نفت را بیشتر از این کاهش دهند، دیگر نمی‌توانند آنهایی که می‌خواستند به ما ضربه بزنند در بحث کاهش قیمت نفت هیچ‌گونه کوتاهی انجام نداده‌اند. البته از 12 عضو اوپک پیش از این 8 کشور مخالف کاهش قیمت نفت بودند که الان 2.5 عضو دیگر نیز با اعلام اینکه در حال بدبخت شدن هستند به مخالفان کاهش قیمت نفت پیوسته‌اند.
چین شریک راهبردی
وزیرنفت در ادامه نشست درباره علت سفر خود به چین گفت: این نگرانی بین چینی‌ها وجود داشت که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها ایران دیگر به آنها طرحی ندهد. درواقع با این سفر سعی شد این نگرانی برطرف شود چرا که کشورهایی مانند چین و کره در شرایط بد در کنار ایران قرار گرفته‌اند در شرایط بعد از تحریم نیز جایگاه خود را حفظ خواهند کرد، از سوی دیگر با توجه به اینکه چین بیشترین واردکننده نفت خام ایران است و با رشد اقتصادی خود بیشترین نیاز را به انرژی دارد، دوست راهبردی کشور محسوب می‌شود. به گفته وزیر نفت هرچند به هیچ عنوان نمی‌توان از چینی‌ها صرف‌نظر کرد و در مواردی آنها برای ما در اولویت قرار دارند اما تصمیم‌گیری براساس منافع ملی انجام می‌شود نه اینکه فقط منافع طرف خارجی تضمین شود. ضمانت عملکرد طرف خارجی نیز همان پرداختی است که به آنها صورت می‌گیرد.
اروپا به دنبال مرده‌خوری
همچنین او درباره همکاری با اروپا گفت: اروپا همیشه جزو بازارهای صادراتی ایران است اما تا زمانی که تحریم‌ها برداشته نشود، نمی‌توان به این کشور گاز صادر کرد چرا که آنها می‌خواهند «مرده‌خوری»کنند، بر همین اساس اولویت صادرات گاز به کشورهای همسایه است.
تخفیف گاز به ترکیه منتفی است
همچنین زنگنه با تأکید بر اینکه ایران با روسیه قرارداد تهاتر نفت با کالا امضا نکرده است، گفت: خداوکیلی در این زمینه راست می‌گویم که چنین قراردادی بین دو کشور امضا نشده است. البته در مورد جزییات قرارداد با روسیه فعلاً نمی‌توانم چیزی بگویم.
او همچنین درباره تخفیف گاز به ترکیه نیز گفت: در سفری که رئیس‌جمهوری این کشور به ایران داشت پیشنهاد شد که در صورتی که ترکیه واردات گاز از ایران را به دو برابر افزایش دهد ایران به آنها تخفیف خواهد داد اما ترکیه نپذیرفت. وزیر نفت درباره تصمیم ایران برای تکمیل خط لوله ای.پی با توجه به قرارداد پاکستان با قطر برای واردات گاز گفت: طرف پاکستانی مدعی است که به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند خط لوله را تکمیل کند از آن‌جایی که براساس قرارداد آنها باید خسارت بپردازند، هیأتی پاکستانی به ایران آمد و درخواست کرد که این خسارت پرداخت نشود و با توجه به اینکه این قرارداد ایرادهایی دارد، دو طرف سعی کنند مشکلات آن را برطرف کنند اما این هیأت رفت و دیگر خبری از آن نشد.
شریک ایرانی
پادو نخواهد بود
یکی از مشکلات سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران در گذشته، ساختار قراردادهای قدیمی بود اما در فضای کنونی و برای جذب سرمایه و صاحبان فناوری، وزیر نفت از ساختار جدید قراردادهای بالادستی نفت و گاز ایران خبر داد که در حال نهایی شدن و نظرخواهی حقوقی است تا برای تثبیت در دولت ارسال شود. یکی از شرایط قراردادهای جدید آن است که هر شرکت خارجی باید حداقل یک شریک ایرانی داشته باشد و یک شرکت در ایران ثبت کند تا ظرفیت مدیریت ایران در طرح‌های بزرگ بالا رود و به فناوری دست یابد. به گفته زنگنه چنین ساختاری برای انتقال فناوری مناسب است و در این حالت شرکا، سوری نخواهند بود و شریک ایرانی پادوی خارجی محسوب نخواهد شد. همچنین در بخش بالادست نفت به هیچ‌کس مالکیت داده نمی‌شود و طبق قانون و سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری مالکیت آن انحصاری در اختیار دولت است. زنگنه دراین‌باره تصریح کرد: قراردادهای جدید ما برای توسعه میادین شبه مشارکت در تولید نخواهد بود اگر چه قانون این اجازه را به ما بدهد اما سیاست دولت بستن قرارداد مشارکت در تولید نیست. به گفته زنگنه در ماه سپتامبر از فرمت جدید قراردادهای نفتی ایران
رونمایی می‌شود.
جمله‌های کوتاه و مهم وزیر نفت:
بابک زنجانی 2700میلیون دلار پول وزارت نفت را پس نداد
چین بدهی نفتی به ایران ندارد و بدهی 2.8میلیارد تومانی شرکت در صورت برداشتن تحریم‌ها به حساب ایران واریز خواهد شد
4میلیارد دلار از منابع مالی شرکت ملی نفت بلوکه شده است
یکی از نکات مورد تأکید وزارت نفت به‌کارگیری فناوری نوین در این صنعت بود
توسعه میدان سردار جنگل به دلیل هزینه زیاد به بعد از برداشته شدن تحریم‌ها موکول می‌شود
زنگنه دلیل عدم استفاده از توافق ژنو درباره نفت و بیمه نفت‌کش‌ها را توضیح نداد
اخراج رکن‌الدین جوادی؛ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران یک شایعه بی‌ربط است وحتی خبر برکناری ایشان نیز بی‌معنی است
در قراردادهای جدید نفتی مشارکت در تولید لحاظ نشده است
رقیب شرکت‌های خصوصی، بخش خصولتی هستند زیرا آنها سرمایه در اختیار دارند