حسام مهدوی گروه اقتصادی شهروند| مطالبات پیمانکاران صنعت نفت درشرایط فعلی برخی از پروژه‌های این صنعت را دچار کندی کرده است. درواقع انباشتگی این مطالبات که از دولت‌های نهم و دهم برای دولت یازدهم به‌جا مانده باعث شده تا هم پیمانکاران برای ادامه فعالیت با مشکلات مالی مواجه باشند و هم دولت در پرداخت این مطالبات با مشکل روبه‌رو شود. البته طی ماه‌های اخیر بخشی از این بدهی توسط دولت یازدهم پرداخت شده اما هنوز بخش عظیمی از آن باقی مانده است که پیمانکاران صنعت نفت همچنان در انتظار دریافت آن هستند. البته پیمانکاران نسبت به تاخیر در پرداخت این بدهی نیز گلایه دارند چرا که افزایش هزینه‌ها باعث می‌شود تا مبلغی که پیمانکاران در چند‌سال گذشته با دولت قرارداد بسته‌اند اکنون ارزشی به مراتب کمتر از آن زمان داشته و حتی اگر پیمانکاران همان مبلغ ذکر شده در قرارداد را نیز دریافت کنند، باز هم با زیان مواجه هستند. روزنامه «شهروند» درخصوص بررسی چگونگی بدهی به‌جا مانده از دولت عدالت که حالا پرداخت آن به عهده دولت تدبیر و امید افتاده است. گفت‌وگویی با رضا پدیدار رئیس انجمن سازندگان تجهیزات نفت انجام داده تا در این راستا موانع و مشکلات موجود دراین خصوص را واکاوی کنیم.
مطالبات پیمانکاران صنعت نفت به کجا رسید؟
معوق ماندن بخشی از مطالبات ما از وزارت نفت به تنگناهای اقتصادی دولت و نارسایی‌های مالی که از دولت قبل به‌جا مانده و اکنون برای دولت یازدهم مشکل‌ساز شده است مربوط می‌شود. البته سازندگان تجهیزات صنعت نفت براساس قرارداد، کار خود را انجام دادند اما دولت به‌طور کامل مبلغ قراردادها را پرداخت نکرده است و پیمانکاران در انتظار دریافت پول خود هستند.
رقم بدهی دولت به پیمانکاران صنعت نفت چقدر است؟
در حال حاضر براساس برآوردی که انجام دادیم، رقم مطالبات پیمانکاران صنعت نفت درحدود ٤ تا ٥میلیارد دلار می‌شود. البته بخشی از این رقم مربوط به مابه التفاوت نرخ ارز است که در دو‌سال اخیر اتفاق افتاده است. البته با توجه به تعاملی که با وزارت نفت وجود دارد، امید داریم مابقی مطالبات در آینده نزدیک پرداخت شود تا پیمانکاران بیش از این دچار ضرر نشوند.
پرداخت بخشی از مطالباتتان توسط دولت یازدهم انجام شد یا دولت قبل؟
این پرداخت توسط دولت یازدهم انجام شد و ما از دولت قبل هیچ دریافتی نداشتیم. خوشبختانه دولت یازدهم تا پایان سال قبل بخشی از مطالبات پیمانکاران صنعت نفت را پرداخت کرد. با تعاملی که با مسئولان وزارت نفت ایجاد شده است امیدواریم در‌سال ٩٣ تمام مطالبات پیمانکاران صنعت نفت پرداخت شود.
این موضوع چه موانع و مشکلاتی را بر سر راه پیمانکاران صنعت نفت قرار داده است؟
طولانی‌شدن مدت زمان پرداخت مبلغ بدهی ازسوی دولت باعث بروز مشکلات زیادی برای پیمانکاران شده است. چرا که با توجه به رشد تورم طی دو سال گذشته و تغییر در شاخص‌های اقتصادی پیمانکاران با ضرر جدی مواجه هستند. اکنون نیز با توجه به افزایش تورم دریافت مبلغ بدهی که بر مبنای قرارداد دو سال قبل بسته شده اجحاف در حق پیمانکاران صنعت نفت است. با توجه به تغییرات برابری نرخ دلار و ریال که در دو سال اخیر اتفاق افتاد لطمات زیادی به اقتصاد کشور وارد شد و پیمانکاران و سازندگان تجهیزات نفت با ضرر دیگری مواجه شدند. البته بخشی از تجهیزات صنعت نفت بومی‌سازی شده است. مثلا در زمینه توربین ٤٠درصد و پمپ‌های صنعت نفت ٧٠درصد بومی‌سازی می‌شوند اما باز هم قسمتی از این تجهیزات باید از خارج وارد شوند که همین موضوع با توجه به نوسانات قیمت ارز در سال‌های ٩١ و ٩٢ زیان عمده‌ای به پیمانکارانی که هنوز مطالبات خود را دریافت نکرده‌اند وارد ساخته است. البته در دولت یازدهم و با حضور زنگنه در رأس وزارت نفت که آشنا به حوزه نفت و مسائل آن است تا حد زیادی مشکلات رفع شده و بخشی از طلب پیمانکاران نیز پرداخت شده اما هنوز پیمانکاران به دنبال دریافت طلب خود هستند.
چه مواردی باعث شده تا به پیمانکاران صنعت نفت بی‌توجهی شود؟
برای پرداخت مطالبات پیمانکاران وزیر نفت دستورات لازم را صادر کرده است اما به‌نظر می‌رسد بدنه وزارت نفت آمادگی لازم را برای اجرای این دستور و پرداخت بدهی پیمانکاران ندارد. در کنار این برخی از
مصرف کننده‌ها تمایل به استفاده از محصول خارجی دارند و برخی نیز روی مدت زمان تحویل و تأخیرات آن بحث دارند. گروهی دیگر نیز قیمت محصولات داخلی را گران می‌دانند. این موارد باعث شده تا محصول ایرانی مورد اقبال برخی از مصرف‌کنندگان نهایی در صنعت نفت واقع نشود. البته اگر عوارض گمرکی، قیمت حمل‌ونقل، بیمه و سایر موارد را به کالاهای خارجی اضافه کنیم و مدت زمان حمل کالا و امور مربوط به واردات را درنظر بگیریم، نمونه خارجی با داخلی تفاوتی از نظر قیمت و مدت زمان تحویل نخواهد داشت. برای حل این مشکلات باید قراردادهای صنعت نفت یکسان شود که هم اکنون درحال انجام است و به‌زودی نهایی می‌شود. البته مسئولان وزارت نفت نیز درباره افزایش کیفیت و کاهش زمان تحویل کالاها نظراتی دارند که براین اساس مقرر شد تا سازندگان داخلی این موارد را در دستور کار جدی خود قرار دهند.
دولت گذشته وعده‌های فراوانی در جهت حمایت از بخش خصوصی در صنعت نفت ارایه داد در عمل تا چه اندازه از شما حمایت شد؟
در دولت گذشته مطالبات انباشته شد. در آن زمان گفتند حمایت از محصول ساخت داخل در دستور کار است اما این موضوع هیچگاه عملیاتی نشد و در عمل اتفاق نیفتاد. در آن دوران شاهد بودیم که سازنده داخلی مناقصه را برنده می‌شد اما به دلایل مختلف پروژه از پیمانکار داخلی گرفته و در اختیار پیمانکاران خارجی قرار می‌گرفت. به‌عنوان نمونه ما در زمینه شیرآلات صنعتی خودکفا شدیم اما در دولت قبل برای یک پروژه در پارس‌جنوبی با کنار گذاشتن یک شرکت معتبر داخلی، حدود ٤٠٠٠ قطعه شیرآلات از چین خریداری شد.
ظاهرا در دولت قبل به شما پیشنهاد شده بود که به جای طلبتان، اوراق مشارکت ارزی دریافت کنید؟
ما دریافت اوراق مشارکت ریالی و ارزی را به جای مطالباتمان قبول کردیم اما دولت قبل از این موضوع منصرف شد.