الناز محمدی| باز هم کاهش ازدواج، باز هم افزایش طلاق. این بار آمارهای جدید در این ‌باره را نه سازمان ثبت احوال و رئیس آن، نه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان خانواده که شخص وزیر کشور اعلام کرده؛ آن هم درباره سالی که گذشت. این بار نوبت عبدالرضا رحمانی‌فضلی است که نگرانی‌اش را در این ‌باره اعلام کند. او دیروز و در اولین نشست خبری‌اش در ‌سال جدید، آمارهای طلاق و ازدواج در ‌سال 93 را اعلام کرده است؛ آماری که از کاهش 6.5‌درصدی نرخ ازدواج و افزایش 5.3‌درصدی نرخ طلاق در سالی که گذشت خبر می‌دهد. آن‌طور که او گفته «در‌سال 93 با ثبت 724‌هزار و 345 ازدواج، متاسفانه نسبت به‌ سال قبل شاهد کاهش 6.5‌درصدی بوده‌ایم. در این‌ سال 163‌هزار و 572 طلاق نیز به ثبت رسیده که 5.3‌درصد نسبت به‌ سال قبل یعنی ‌سال 92 افزایش داشته است.»
وزیر کشور درباره آمارهای ولادت و فوت در‌ سال 93 هم گفته است:  «یک‌میلیون و 334‌هزار و 359 ولادت در‌ سال 93 به ثبت رسید که نسبت به‌ سال قبل 4.2‌درصد افزایش داشته است.»
این نخستین‌بار نیست که در ‌سال جدید آمارهای طلاق و ازدواج در‌ سال گذشته اعلام می‌شود؛ قبل از وزیر کشور، این علي‌اكبر محزون، مديركل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي و مهاجرت ســازمان ثبت احوال كشور بود که هفته گذشته آخرین آمارها درباره تعداد طلاق و ازدواج‌ها در ‌سال گذشته را اعلام کرد؛ آمارهایی که البته کمی با آماری که دیروز وزیر کشور دراین‌باره اعلام کرد، تفاوت دارد: «در‌ سال گذشته 155هزار و 369 مورد طلاق در كشــور ثبت شده و در اين ميان 144‌هزار و 83 مورد در شهرها و 11‌هزار و 286 مورد هم طلاق روستايي بوده است.» آن‌طور که آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد ماهانه 12‌هزار و 947، هر شــبانه‌روز 426 و در هر ســاعت هم به‌طور ميانگين 18 واقعه طلاق در كشــور ثبت شده است. براساس این آمار در سالي كه گذشت 774‌هزار و 513 واقعه ازدواج در كشور ثبت شــده که در اين ميــان 664‌هزار و 133 مورد ازدواج شــهري بوده و 110‌هزار و 380 مورد هم در روســتاها به ثبت رســيده است. آمار ازدواج‌هاي ثبت شــده در كشــور به صورت ميانگين ماهانه 64‌هزار و 543، در هر شبانه‌روز دو‌هزار و 122 و در هر ساعت 88 واقعه بوده است. براساس آمارهاي منتشر شده از سوي سازمان ثبت احوال مي توان گفت اين واقعه نسبت به‌ سال 91 كاهش 6/7 درصدي داشــته اســت. براساس این آمار،‌ سال گذشته اســتان‌هاي اردبيل، كردســتان و خراسان شمالي نســبت به جمعيت خود ركورددار ازدواج بوده‌اند و كمترين ميزان ثبت ازدواج هم با توجه به ميزان جمعيت در استان‌هاي تهران، البرز و كرمان اتفاق افتاده است.
موضوع اما فقط اینها نیست؛ چند سالی می‌شود که افزایش طلاق‌ها در سال‌های اول زندگی زن و شوهرها هم سر زبان‌ها افتاده؛ آن‌طور که آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد طلاق در زندگی‌های زیر یک‌سال از‌ سال ۸۳ تاکنون ۹۰‌درصد افزایش داشته است. مثلا در‌ سال ۸۹، ۱۹‌هزار و ۵۷۸، در‌ سال ۹۰، ۱۹‌هزار و ۷۳۰، در‌سال ۹۱، ۲۱‌هزار و ۱۲۷ مورد طلاق در کشور اتفاق افتاده است.
حالا دیگر سال‌هاست که کاهش آمار ازدواج در ایران و افزایش تعداد طلاق‌ها موضوع بحث خیلی‌هاست. از مسئولان امور جوانان و سازمان‌های مختلف گرفته تا جامعه‌شناسان این روز‌ها از دلایل این موضوع حرف می‌زنند؛ مسئولان به هم خوردن ترکیب جمعیتی را دلیل می‌دانند و جامعه‌شناسان عوض شدن سبک زندگی و بالا رفتن سن ازدواج.
ناهیددهقان، روانشناس و مشاور خانواده درباره دلایل طلاق در سال‌های اخیر می‌گوید:«بعضی دلایل طلاق، دلایلی‌اند که همیشه وجود داشته‌اند مانند مشکلات مالی، اقتصادی، بیماری‌هایی که طرفین به آنها مبتلا می‌شوند، اعتیاد، تنش‌های خانوادگی، تفاوت‌های فرهنگی که باعث می‌شود خانواده‌ها در امور زن و شوهرها مداخله کنند و ...  اما موضوعی که در یکی دو‌ سال اخیر من به‌عنوان مشاور خانواده بیش از پیش با آن مواجه شدم بی‌اعتمادی بین زن شوهرهاست آن هم به دلیل استفاده بیش از حد از نرم‌افزارهای موبایل؛ موضوعی که باعث شده زن و شوهرها مرتب به هم شک کنند و حتی وسواس شک‌کردن پیدا کنند. از طرف دیگر میزان بالای استفاده از موبایل و نرم‌افزارها باعث می‌شود که زن و شوهرها با هم رابطه احساسی قوی نداشته باشند چون هر کدام از آنها ارتباط‌های خودشان را دارند چرا که بین‌شان فاصله می‌افتد و کم‌کم سوء‌ظن و بدبینی زیاد می‌شود. این موضوع باعث شده که در سنین نسبتا جوان اخیرا تعداد مراجعان به این دلیل افزایش زیادی داشته باشد.» او ادامه می‌دهد: «در زنان این حساسیت‌ها درباره استفاده بیش از حد از نرم‌افزارهای ارتباطی تلفن همراه بیشتر است ولی در میان مردان هم این شک و سوء‌ظن‌ها وجود دارد اما به هر حال این موضوع در زنان بیشتر است چون مردان کمتر در خانه‌اند و توجه را نمی‌گیرند و می‌بینند که همسران‌شان مدام سرگرم موبایل‌شان هستند. ما این موضوع را حتی میان کسانی که از نظر تحصیلی بالا هستند می‌بینیم؛ چون آنها می‌خواهند مدام با هم در ارتباط باشند و دقیقه به دقیقه هم را چک می‌کنند. مثلا من دیروز با موردی برخورد کردم که زن، پزشک است و به این دلیل که مدام با همسرش تماس گرفته و او جواب نداده، این را حمل بر بی‌احترامی و نداشتن محبت و دوست نداشتن دانسته و این باعث درگیری و تنش بین آنها شده است. یکی دیگر از دلایل افزایش طلاق در سال‌های گذشته نداشتن مهارت است؛ نداشتن مهارت‌های 9 گانه مثل حل مسأله، گفت‌وگو، همدلی و ... باعث می‌شود که زن‌و شوهرها نتوانند با هم خوب ارتباط برقرار کنند. بحث دیگر این است که خانواده‌هایی که بچه‌هایی دارند که در سنین مدرسه هستند، مشکلات تحصیلی آنها باعث افزایش درگیری‌ها می‌شود و آنها را در معرض جدایی قرار می‌دهد.»
«سعید معیدفر» یکی از این جامعه‌شناسانی است که درباره کاهش آمار ازدواج در سال‌های اخیر، دلایلی را برای گفتن دارد. او در گفت‌وگو با «شهروند» درباره سخنان مدیرکل آمار و اطلاعات سازمان ثبت ‌احوال می‌گوید: «دهه شصتی‌ها یک پیک جمعیتی داشتند و تعداد ازدواج‌هایشان در دوره‌ای بیشتر شد اما در حال حاضر این سن در حال رد شدن است. به همین دلیل تراکم ازدواج به نسبت سال‌های قبل کاهش پیدا کرده است. دلیل بعدی همان‌طور که گفته‌اند تعویق افتادن سن ازدواج است اما دلیل مهم دیگر، شرایط سبک زندگی و انگیزه‌های ارتقا برای افراد است. در این سال‌ها افراد بیشتر به کیفیت زندگی فکر می‌کنند و به دنبال ارتقای جایگاه زندگی خودشان هستند، به همین دلیل این موضوع وقت بیشتری را از آنها برای تحصیل و شغل می‌گیرد و باعث می‌شود بهانه‌هایی برای به تأخیر انداختن ازدواج‌هایشان داشته باشند.» او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر می‌بینیم که تعداد افراد در سن ازدواج متولد دهه ۶۰ رو به کاهش است و از طرف دیگر سبک زندگی متولدان دهه ۷۰ هم تغییر زیادی کرده است. تقریبا می‌شود گفت اگر قبلا عرف بوده افراد در سن ۲۰ سالگی ازدواج کنند حالا میانگین سن ازدواج دختران و پسران هر‌ سال افزایش پیدا کرده و امروزه این نوع ازدواج‌ها مگر در منطقه‌های خاصی در کشور عرف نیست. حالا چندین ‌سال است که در شهرهای بزرگ و مراکز جمعیتی، کم‌کم هنجار می‌شود که گروه سن  بالا‌تر ازدواج کنند.»