دولت کوبا طی 3 روز در مارس ۲۰۰۳، 75مخالف سیاسی را بازداشت کرد. بسیاری از این افراد روزنامهنگاران، فعالان حقوقبشر و کتابداران برجسته بودند. بسیاری از بازداشتشدگان درمورد زندگی در کوبا گزارشهای انتقادی تهیه کرده و به رسانههای خبری بینالمللی ارسال میکردند. رژیم کوبا از توجه فزاینده بینالمللی به این گزارشها هراسان شده بود. دولت بهواسطه ترس از دست دادن کنترل بر مردم، تصمیم به سرکوب این افراد گرفت. این سرکوب بعدا به بازداشتهای «بهار سیاه» معروف شد. کاسترو برای مشروعیتبخشی به بازداشتها، مخالفان را به دریافت کمکمالی از ایالاتمتحده برای بیثباتکردن اوضاع سیاسی کشور متهم کرد. مخالفان در محاکمات یکروزه محکوم شده و به آنها احکام حبس از 6 تا ۲۸سال داده شد. این افراد در دوره زندان، متحمل آزارهای جسمی بسیاری شدند، دادن آب آلوده به مدفوع و غذای مخلوط شده با کرم و محرومیت از مراقبتهای بهداشتی ازجمله این آزار و اذیتها است.
گروهی از زنان که به «زنان سپیدپوش» معروف شدند، تصمیم گرفتند مخالفت خود را با این سرکوب که در دوران اخیر در کوبا از حیث شدت سابقه نداشته، علنی کنند. زنان سپیدپوش بهعنوان گروهی از مادران، خواهران و خویشان زندانیان کار خود را آغاز کردند و امید داشتند عزیزان خود را از زندان آزاد کنند.
اهداف و مقاصد
میریام لیوا، یکی از اعضای گروه زنان سپیدپوش میگوید: «هدف ما صرفا انساندوستانه است؛ آزادی زندانیان مارس ۲۰۰۳».
زنان سپیدپوش در اولین واکنش به بازداشتهای بهار سیاه خواستار آزادی اعضای خانواده و عزیزان خود از زندان شدند. آنها امید داشتند که این خواسته را با سازماندهی تظاهرات مسالمتآمیز که دو هفته پس از بازداشتها آغاز شد، محقق سازند. هدف اولیه گروه، آزادی ۷۵ زندانی سیاسی باقی ماند، اما ماموریت کلی زنان سپیدپوش گسترش یافت. زنان دیگری نیز که مستقیما تحتتأثیر بازداشتهای بهار سیاه قرار نگرفته اما با تاکتیکهای سرکوبگرانه دولت کوبا مخالف بودند به این گروه پیوستند.
لارا پولان، یکی از زنان سپیدپوش میگوید: «من مبارزاتم را در ابتدا برای همسرم آغاز کردم و سپس برای گروه و اکنون برای تغییرات بهسوی داشتن جامعهای بهتر. ما قابلیتهایی در خود یافتیم که قبلا از آن بیاطلاع بودیم.»
زنان سپیدپوش دو هفته پس از بازداشتهای بهار سیاه درسال ۲۰۰۳ نخستین گردهمایی خود را در کلیسای سانتا ریتا در هاوانا آغاز کردند. کار گروه با فراخوان زنان خویشاوند بازداشتشدگان توسط بلانکا رئیس و لارا پولان آغاز شد. طی چند هفته آنها توانستند ۳۰ زن را بسیج کنند - زنانی که از آن زمان تاکنون هیچیک ساکت ننشستهاند- حلقه رهبری زنان سپیدپوش علاوهبر رئیس و پولان شامل است بر: میریام لیوا، همسر اسکار اسپینوزا چِیپه؛ برتا سولر، همسر آنجل مویا آکوستا؛ لویدا والدِس، همسر آلفردو فلیپه فوئنتس؛ و خولیا نونِس، همسر آدولفو فرناندز سینز.
با آنکه زنان سپیدپوش در فعالیت خود در چارچوب تنگ فضای سیاسی بسته کوبا محتاط بودهاند، اما با مقاومت شدید از سوی دولت مواجه شدهاند. دولت آنها را به همکاری با ایالاتمتحده جهت سرنگونی رژیم سوسیالیست در کوبا متهم و تلاش کرده آنها را بازداشت کند. به گفته یکی از مقامات دولت کوبا، زنان سپیدپوش «توسط اربابان یانکی خود... تحریک شدهاند.»
زنان سپیدپوش همچنین از سوی طرفداران حکومت، که به باور مخالفان، مجری اوامر دولتاند، مورد توهین و حمله فیزیکی قرار گرفتهاند.
دولت کوبا بهشدت رسانهها را کنترل و از این طریق تصویر ارایهشده از زنان سپیدپوش را تحریف میکند. در آوریل ۲۰۰۸، چند تن از اعضای زنان سپیدپوش تحصنی برگزار کردند که در جریان آن مورد توهین و ناسزاگویی حدود ۱۰۰ تن از هواداران دولت قرار گرفتند. پلیس به کمک این گروه، زنان را به زور سوار اتوبوس کرده و از آن منطقه بیرون برد. تلویزیون دولتی بهجای نمایش تصاویر بیرونکردن اجباری زنان بخشهای گزینششدهای از مکالمه تلفنی زنان سپیدپوش با ایلِنا راس لِتینِن، عضو مجلس نمایندگان آمریکا را پخش کرد. گفتوگوی این خانم عضو مجلس نمایندگان هیچ ارتباطی با تحصن نداشت و صرفا بیان همبستگی وی با زنان سپیدپوش بود. با این حال، دولت کوبا مکالمه تلفنی را ضبط کرده و آن را در بخش خبر تلویزیون پخش کرده بود تا ادعای خود را مبنیبر اینکه زنان سپیدپوش یک گروه سیاسی «ضدانقلاب» در پوششی دیگر هستند و توسط ایالاتمتحده کنترل میشوند، اثبات کند. یکی از تظاهرکنندگان میگفت: «همه این داستان یک نمایش مسخره است و حکومت دارد اطلاعات را دستکاری میکند. حکومت تصاویر مربوط به کشاندن ما به اینسو و آنسو و لگد زدن به ما را نشان نداد.»
پیام و مخاطب
زنان سپیدپوش با هدف آزاد کردن اعضای زندانی خانواده تصمیم به تظاهرات هفتگی مسالمتآمیز در خیابانهای هاوانا گرفتند. زنانی که سراپا سپیدپوش هستند، هر یکشنبه در مراسم کلیسای سانتا ریتا ملاقات کرده و سپس در سکوت، خیابان پنجم هاوانا را طی میکنند. هرکدام از آنها گلی در دست داشته و پیراهنی میپوشد که روی آن تصویر خویشاوند زندانی او با تعداد سالهای محکومیت زندان وی نقش بسته است. آنها با این تظاهرات امید دارند آگاهی نسبت به قربانیان بازداشتهای بهار سیاه را افزایش داده و به حکومت یادآور شوند که عزیزان خود را فراموش نکردهاند.
روشهای مسالمتآمیز زنان سپیدپوش شاید کلید موفقیت آنها باشد. برخی بر این باورند که اگر آنها تظاهرات خود را کاملا بهنحو مسالمتآمیز برگزار نمیکردند، جنبش آنها یکباره توسط حکومت نابود میشد. میریام لیوا، یکی از تظاهرکنندگان میگوید: «من فکر میکنم به همین دلیل است که ما در جامعه کوبا جایگاهی داریم و حکومت باید قدمزدن ما در خیابانها و اعلام مطالبات مان را بپذیرد. این برای اولینبار است که حکومت کوبا این واقعیت را پذیرفته که کسی حق دارد بیرون آمده و در فضای عمومی سخنش را بگوید.» آنها همچنین به حکومت کوبا نامههایی نوشته و خواستار آزادی زندانیان شده و از دولتهای خارجی درخواست حمایت کردهاند. تا این زمان، ۲۲تن از بازداشتشدگان بهار سیاه آزاد شدهاند و زنان سپیدپوش به مبارزه برای آزادی ۵۳ زندانی باقیمانده ادامه میدهند.