پس از اعلام مخالفت پاکستان با درخواست عربستانسعودی برای پیوستن به ائتلاف حمله به یمن، آن هم درست روزی که جواد ظریف با نواز شریف، نخستوزیر پاکستان دیدار کرده بود، روز گذشته ترکیه نیز موافقت خود را با موضع ایران درباره تحولات یمن اعلام کرد. وزیر خارجه ترکیه روز گذشته در کنفرانس خبری مشترک با همتای سودانیاش در آنکارا ضمن ابراز تاسف نسبت به بحران کنونی در یمن در نتیجه حملات عربستان گفت: ما با ایرانیها توافق کردیم تا برای یافتن یک راهحل بلندمدت به منظور پایان دادن به جنگ در یمن با یکدیگر همکاری نزدیک داشته باشیم.
این موضع ترکیه درحالی اعلام شد که دولت ترکیه در ابتدا از حملات نظامی عربستان علیه حوثیها در یمن حمایت کرده بود و حتی رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه در سخنانی توهینآمیز علیه ایران، تهران را به دخالت در امور داخلی یمن متهم کرده بود. اما اکنون به نظر میآید ترکیه هم مانند پاکستان سیاست خود را تغییر داده و برای دستیابی به یک راهحل صلحآمیز برای پایان دادن به جنگ یمن تلاش میکند.
چاووش اوغلو گفت: فاجعه انسانی یمن تنها در صورتی پایان مییابد که فورا به این جنگ پایان داده شود. وزیر امور خارجه ترکیه افزود: در سفر رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری کشورمان به تهران دو طرف بر همکاری نزدیک با یکدیگر در این زمینه تأکید کردند. او تصریح کرد: ترکیه و ایران برای پایان دادن به این بحران با یکدیگر همکاری خواهند کرد. همچنین ارتباط ما با دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس ادامه خواهد داشت.
چاووش اوغلو از توافقی چهاربندی خبر داد که بند اول آن توقف درگیریها و حملات عربستان به یمن است و گفت: با تهران بر سر طرحی چهاربندی توافق کردیم که با توقف حملات آغاز میشود. بنا بر گفته وزیر امور خارجه ترکیه، رجب طیب اردوغان رئیسجمهوری ترکیه که هفته گذشته به تهران آمد، بهزودی به عربستان سفر خواهد کرد تا ریاض را به اجرای این توافق متقاعد کند. گفته میشود بندهای این توافق، 1- توقف حمله، 2- ارسال کمکهای بشردوستانه، 3- آغاز گفتوگوهای داخلی و 4- تشکیل دولت فراگیر در یمن است.
عربستان سعودی از زمان آغاز حملات هوایی گسترده خود به یمن تلاش بسیاری کرده است تا حمایت کشورهای قدرتمندی نظیر پاکستان و ترکیه را به دست آورد. البته به نظر میرسد که عربستانسعودی در جلب حمایت کشورهایی نظیر مصر مشکل چندانی نداشت، چراکه مصر با توجه به اوضاع اسفناک اقتصادیاش پس از بهار عربی به سرمایه هنگفت عربستان نیاز مبرم دارد و از سوی دیگر موضع عربستانسعودی و مصر درخصوص رویکرد به اخوانالمسلمین در منطقه موضعی یکسان است. پاکستان اما که به گمان بسیاری از تحلیلگران در دوران نخستوزیری نواز شریف متحدی نزدیک برای عربستان به شمار میرفت، دست رد بر سینه عربستان زد. موضع مخالف پارلمان پاکستان با دخالت نظامی در یمن خشم برخی از کشورهای فعال در حمله به یمن را برانگیخت.
«انور قرقاش» وزیر مشاور در امور خارجی امارات متحده عربی به شدت از اعلام موضع بیطرفی پاکستان در قبال حمله به یمن انتقاد کرد. قرقاش در صفحه توییتر خود نوشت: از پاکستان انتظار میرود که موضعی واضح و به نفع روابط استراتژیکش با دولتهای خلیج (فارس) بردارد و مواضع متناقض و مشکوک اسلامآباد در این مسیر برایش گران تمام خواهد شد.
وی افزود که کشورهای حاشیه خلیج فارس هم اکنون در مسیری مهم و سرنوشتساز قرار گرفتهاند که امنیت استراتژیک آن را در معرض آزمایش گذاشته است و اینجاست که متحد واقعی از متحد غیرواقعی شناخته میشود. قرقاش سپس از حکومت پاکستان خواست در کنار عربستان برای حمله به یمن بایستد.
اما به نظر میرسد که پاکستان در تصمیم خود مصمم است. چراکه روز گذشته ارتش پاکستان نیز با اعلام اینکه ادامه مناقشه یمن میتواند عواقب و آثار جدی برای امنیت منطقه داشته باشد، عملا با ادامه جنگ در این کشور و حملات هوایی علیه مردم بیگناه آن مخالفت و بر ضرورت تمرکز بر مبارزه با تروریسم در داخل پاکستان تأکید کرد. ژنرال راحیل، شریف فرمانده ارتش این کشور جمعه شب در جریان نشستی با فرماندهان و مقامات ارشد ارتش گفت: ادامه جنگ یمن عواقب خطرناکی برای صلح و ثبات منطقه به دنبال خواهد داشت. وی تأکید کرد که ارتش پاکستان باید بر مبارزه با تروریسم در داخل کشور متمرکز باشد. این اظهارات ژنرال راحیل شریف چند ساعت بعد از تصویب قطعنامه پارلمان پاکستان مبنی بر ضرورت اتخاذ موضع بیطرفی از جانب این کشور در قبال مسأله یمن مطرح شد.
در جریان دیدار روز پنجشنبه گذشته ژنرال راحیل شریف با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در مقر فرماندهی ارتش پاکستان، دو طرف بر ضرورت حل مسأله یمن از طریق صلح آمیز و راههای دیپلماتیک تأکید کردند.
با این اوصاف بعید به نظر نمیرسد که عربستانسعودی طی روزهای آینده به دنبال راهحلی آبرومندانه برای متوقف کردن حملات به یمن باشد، چه اینکه برخی منابع بینالمللی از شروع رایزنیها و گفتو گوهایی داخل پایتخت عربستان در مورد بررسی راههای جدید برای حل موضوع یمن خبر دادهاند.
در راستای این رایزنیها در ریاض، تعداد زیادی از اعضای هیأت عالی نظارت بر گفتو گوهای ملی در یمن [همسو با عربستان] سعی دارند گروهها و قبایل یمنی به استثنای جنبش انصارالله و طرفداران علی عبدالله صالح (رئیسجمهور مخلوع اسبق) را برای رسیدن به یک راهحل جهت برون رفت از بحران این کشور دور هم جمع کنند. یکی از پیشنهادات مطرح شده در این گفتوگوها، مشارکت ایران به همراه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و سازمان ملل متحد جهت نظارت به گفتوگوهای گروههای یمنی است تا گروههای همسو با ایران نیز مطمئن شوند که منافع آنها در این گفتو گوها پایمال نخواهد شد.
به نوشته اخبار الیمن، طبق گفته یک وزیر سابق یمنی مقیم در عمان، این پیشنهاد با استقبال نیز مواجه شده است و گروههای یمنی بر این موضوع تأکید دارند که «علی عبدالله صالح» و طرفداران وی در رایزنیهای سیاسی جایی نداشته باشند و دولت قانونی درصدد بررسی راههایی جهت کشاندن عبدالله صالح به دادگاه بینالمللی برآید. طبق ادعا و گفتوگوهای این گروههای همسو با عربستان، انصارالله نیز مخیر است یا سرنوشت علی عبدالله صالح را بپذیرد یا در روند یک تلاش جدی برای حل اختلافات و پیدا کردن راه حل مناسب درآید.
در مورد موضع آمریکا نیز به گزارش آسوشیتدپرس، بهخصوص پس از اعزام ناو گروه ایرانی به خلیج عدن، موضع واشنگتن برای حمایت از عربستان تقویت شده است. در زمانی که ایران با شدت عملیات عربستان در یمن را محکوم میکند، آمریکا نیز سعی دارد تا از طریق رایزنیهای بینالمللی بهخصوص شورای امنیت، به نفع شورای همکاری خلیج فارس قدم بردارد. روسیه نیز با گنجاندن نام انصارالله یمن در طرح شورای همکاری خلیج فارس که قرار است در شورای امنیت مطرح شود، مخالف است، اما مخالفتی با حذف احمد علی عبدالله صالح، پسر عبدالله صالح ندارد و این به معنای شانه خالی کردن مسکو از حمایت رئیسجمهوری اسبق یمن (علی عبدالله صالح) است.