بابک میرمالک| رایزنی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای حلوفصل بحران یمن در روز‌های پایانی هفته گذشته و همزمان با سفر وزیر خارجه ایران به پاکستان به اوج خود رسید و در شرایطی که مقامات سعودی به دنبال افزایش شرکای خود در ائتلاف مهاجمین هستند، خونریزی و بمباران شهر‌های یمن همچنان ادامه دارد و شرایط زندگی در این کشور هر روز ناممکن‌تر از پیش می‌نماید.
سفر 2 روزه محمدجواد ظریف به اسلام‌آباد و دیدار وی با مقامات پاکستانی پس از سفر کوتاه و چند ساعته او به «مسقط»، پایتخت عمان در روز چهارشنبه
آغاز شد. وزیر خارجه ایران در جریان سفر به همسایه شرقی ایران با نخست‌وزیر، رئیس مجلس ملی و همچنین فرمانده کل ارتش پاکستان دیدار کرد که طول مدت این سفر و همچنین دیدار ظریف با چندین مقام بلندپایه از اهمیت این دیدار در شرایط فعلی
حکایت داشت.
دکتر محمدجواد ظریف در جریان دیدار صبح روز پنجشنبه خود با «نواز شریف»، نخست‌وزیر پاکستان ضمن تأکید بر افزایش همکاری‌های 2جانبه به پیشینه روابط عمیق 2 کشور در سطح دولت و مردم اشاره کرد و داعش، تروریسم و افراط‌گرایی را نگرانی مشترک طرفین خواند و گفت: « همکاری در زمینه امنیتی به‌ویژه در مرزها باید افزایش یابد و در همین رابطه تبادل هیات‌ها و اطلاعات را بسیار مهم دانست و تقویت امنیت مرزهای مشترک را عامل افزايش تجارت بین استان‌های مرزی دو کشور ذكر كرد».
دكتر ظريف راهحل مورد نظر برای بحران یمن را آتش‌بس فوری، کمک‌رسانی به‌ویژه مواد غذایی، دارویی و رسیدگی به بیماران عنوان نمود. ایشان گفت‌وگوی یمنی - یمنی و تشکیل دولت فراگیر را تنها راهحل دانست که باید براساس واقع‌بینی تعیین شود و عنوان کرد: «پیش‌شرط‌ها نباید راه‌حل‌ها را به تعویق اندازد». وزیر امور خارجه کشورمان گفت: «آمادگی داریم از هر راهحل دیپلماتیک مبتنی بر گفت‌وگو و مذاکره حمایت کنیم. وی همکاری کشورهای منطقه در این زمینه را مهم دانست». نخست‌وزیر پاکستان نیز با ابراز نگرانی نسبت به اوضاع یمن، بر ضرورت دستیابی به یک راهحل سیاسی از طریق گفت‌وگو و مذاکره برای حلوفصل بحران یمن تأکید نمود.
ظریف پس از آن با «ایاز صادقی»، رئیس مجلس ملی پاکستان دیدار کرد. وزیر خارجه ایران در جریان این دیدار با اشاره به شرایط بحرانی یمن به تبیین آخرین تحولات منطقه به‌ویژه اوضاع این کشور پرداخت و گفت: حمله نظامی، بمباران و تخریب زیرساخت‌ها به این کشور کمکی نخواهد کرد. رئیس مجلس ملی پاکستان نیز بر ضرورت همکاری 2 کشور در مبارزه با داعش و تروریسم تأکید کرد و افزود: مشکلات منطقه‌ای قطعا توسط کشورهای منطقه قابل حلوفصل است. رئیس مجلس ملی پاکستان در ادامه گفت: تفرقه میان مسلمانان تنها در خدمت دشمنان اسلام است و باید در جهت ایجاد وحدت در میان آنان تلاش کرد. وی همچنین با اشاره به تحولات اخیر یمن تأکید کرد، باید تمامی طرف‌ها را به میز مذاکره دعوت کنیم و راهحل مناسب را از طریق گفت‌وگو و مذاکره بیابیم.
آخرین بخش سفر ظریف به پاکستان، دیدار با ژنرال «راحل شریف»، فرمانده کل ارتش پاکستان بود. ظریف در این دیدار که با مراسم نظامی رسمی و استقبالی در بالاترین سطح انجام شد به تبیین راهحل مورد نظر جمهوری اسلامی ایران برای حل بحران یمن مشتمل بر آتش‌بس فوری، کمک‌رسانی به‌ویژه ارسال دارو و مواد غذایی و کمک به مجروحان، ایجاد گفت‌وگوی یمنی-یمنی و تشکیل دولت فراگیر پرداخت. ظریف در این دیدار اظهار کرد با توجه به تجربیات گذشته، تبعات مداخلات نظامی در یمن به بخشی از مشکلات تبدیل خواهد شد. طرفین در پایان استفاده از ابزار دیپلماتیک، گفت‌وگو و مذاکره را بهترین راه حلوفصل مشکلات منطقه دانستند.
مخالفت پارلمان پاکستان با مشارکت در مداخله نظامی در یمن
سفر محمدجواد ظریف به پاکستان در شرایطی صورت گرفت که مقامات سعودی در هفته گذشته تلاش بسیاری را در جهت پیوستن پاکستان به ائتلاف عربی در حمله به یمن انجام دادند و پارلمان پاکستان نیز جلسات متعددی را برای بررسی این موضوع برگزار کرد. با این حال به نظر می‌رسد ظریف در سفر خود به اسلام‌آباد موفق عمل کرده باشد، چرا که پارلمان پاکستان در روز گذشته به عدم پیوستن این کشور به ائتلاف تحت رهبری عربستان برای حمله به یمن رای داد و قانونگذاران این پارلمان از طرف‌های درگیر در یمن خواستند تا با مذاکرات صلح‌آمیز اختلافات خود را حلوفصل کنند. قانونگذاران پارلمان پاکستان به اتفاق آرا تصریح کردند، پاکستان باید در قبال جنگ در یمن بی‌طرفی خود را حفظ کند تا بتواند یک نقش دیپلماتیک فعال برای پایان دادن به این بحران ایفا کند.
این اقدام پارلمان پاکستان، فرضیه میانجی‌گری این کشور میان ایران و عربستان در مسأله یمن را مطرح می‌کند؛ نقشی که در منطقه تا پیش از این به شکل سنتی بر عهده کشور‌هایی نظیر قطر و عمان بود اما مقامات دوحه مدتی است که رویکرد متفاوتی را اتخاذ کرده‌اند و اقامت چندساعته ظریف در مسقط نیز کوتاه‌تر از آن بود که مجال چنین موضوعی را فراهم کند. روز گذشته همچنین مقامات عربستان‌سعودی در واکنش به رأی منفی پارلمان پاکستان به مشارکت این کشور در حمله به یمن، از ورود یک هواپیمای پاکستانی به آسمان عربستان جلوگیری کردند.
به دنبال تلاش‌های عربستان برای ترغیب کشورهای عربی به مشارکت در حمله به یمن، یک منبع نظامی مصر نیز در روز گذشته عنوان کرد که نیروهای ائتلاف عربی تا چند روز آینده نیروی زمینی خود را وارد یمن خواهند کرد. به گزارش «تابناک»، یک منبع نظامی مصر گفت که نیروهای ائتلاف عربی طی دو یا سه روز آینده نیروهای زمینی خود را وارد جنگ در یمن خواهند کرد. در روز گذشته همچنین «صدقی صبحی»، وزیر دفاع مصر در دیدار با «محمد بن سلمان» وزیر دفاع و رئیس دفتر پادشاهی عربستان و مشاور ویژه پادشاه این کشور در ریاض درخصوص مشارکت مصر در این ائتلاف جهت تحقق اهداف عملیات نظامی گفت‌وگو کردند.
احضار کاردار عربستان به وزارت خارجه ایران
در همین حال وزارت امور خارجه ایران در واکنش به سخنان «احمد العسیری»، سخنگوی حملات نظامی عربستان به یمن، مبنی بر دخالت جمهوری اسلامی ایران در آموزش نیروهای انصارالله برای ضربه زدن به مردم یمن و تخریب زیرساخت‌های حیاتی این کشور، کاردار عربستان شامگاه چهارشنبه گذشته فراخوانده شد و مراتب اعتراض شدید جمهوری اسلامی ایران به او ابلاغ شد. به گزارش ایرنا، رئیس اداره اول خلیج‌فارس در این دیدار اظهارات العسیری را نادرست خواند و گفت: «جمهوری اسلامی ایران مسائل و تحولات یمن را صرفاً یک امر داخلی می‌داند و ضمن رد هرگونه توسل به زور برای حل مسائل این کشور بر راهحل سیاسی تأکید دارد». احمد العسیری همچنین در هفته گذشته و در واکنش به اعزام ناو گروه ایرانی به آب‌های جنوبی یمن، گفت: هنوز هیچ‌کس اقدام خصمانه‌ای علیه ما نکرده و اگر بکند ما پاسخ می‌دهیم. به گزارش خبرگزاری فارس، العسیری در کنفرانسی خبری چهاردهمین روز تهاجم به یمن در پاسخ به سوالی درباره اقدام ایران در اعزام ناو گروه به خلیج عدن گفت: آب‌های بین‌المللی برای همه نیروهای دریایی ازجمله ایران در دسترس است اما آب‌های منطقه‌ای، بندرها و آسمان یمن تحت کنترل نیروهای ائتلاف است.