| اکرم قجری | آموزگار ابتدایی |
تجربه من در حرفه آموزگاری در طول بیش از 10سال سابقه، در سالهای اول ابتدایی و چند سالی هم در دوره پیشدبستانی بوده است. آموختن مهارتهای زندگی به بچههایی که تازه وارد محیط مدرسه با چارچوبهای مشخص شدهاند، بهمراتب با دورههای دیگر متفاوت و شاید سختتر است. بچههای 6 و 7 ساله که وارد یک محیط جدید میشوند مثل لوحهای سفیدیاند که آماده ثبت و ضبط مفهومهای مختلف از اولین آموزگار خود در کلاس درس هستند. بهنظر من، مهارت، نحوه ارایه مطلب و رفتار آموزگار درسال اول دبستان بسیار حیاتی و مهم است؛ همانطور که همه ما خیلی از چیزهایی که امروز بلدیم را از کلاس اول و معلم آندوره آموختهایم. اعتقاد من در کارم همین است که بهترین روش را برای آموختن مفاهیم اخلاقی و مهارتهای زندگی به کودکان داشته باشم و در این مسیر باید با زبان بچهها حرف بزنم؛ زبان بچهها نیز بازی و قصه و نقاشی است. البته این نکته هم برای معلمها خیلی مهم است که با دانش و فناوریهای روز آشنا باشند چون بچهها بهخوبی جدیدترین تکنولوژیها را میشناسند و زودتر از نسل قبل دانش روز را یاد میگیرند.
نقاشی، بازی، عکس، کلاژ و کاردستی ابزاری است که من برای تشویق و تنبیه و یاددادن مفاهیم خوب اخلاقی مثل راستگویی، درستکاری و کمککردن به دیگران به بچهها استفاده میکنم. مثلا نقاشیهایی از جوجه اردکهای دهن باز به بچهها دادهام؛ هرکار خوبی که بچهها انجام میدهند، یک گل یا ستاره از دهان اردک بیرون میآید و در صورتی که خطایی انجام دهند هم حشرههای سیاه و زشت از دهان اردک بیرون میآید. این اردکهای دهنباز را میتوان اصلاح کرد یعنی اگر بچهای خطایش مثلا دعوا کردن با همکلاسیاش را اصلاح کند، کرمهای سیاه پاک میشوند و اگر ببینم دیگر این رفتار زشت را تکرار نکرده است، برای تشویق، ستارهای از دهان اردکش بیرون میآید. نقاشی اردک هر ماه کنترل میشود و جایزههایی براساس امتیازها به بچههای کلاس میدهم. در کلاس درس من نمادهایی با عنوان فرشتههای زیبایی و زشتی وجود دارد که در کنار این نمادها عکسهای بچهها قرار گرفته، با هر کار خوب مثل تقسیمکردن خوراکی یا کمک به همکلاسی در درستکردن کاردستی یا حتی کارهای روزانه شخصی مثل مسواکزدن مرتب و تمیز نگهداشتن وسایل، یک گل یا ستاره جلوی عکس بچهها میزنم و درمقابل اگر بچهها کار زشتی مثل زدن همکلاسی و دعوا در کلاس و مدرسه انجام دهند، یک نقطه سیاه با مداد جلوی عکسشان میگذارم؛ نقطهای که در صورت جبران اشتباه، پاک میشود و بهجایش یک گل میآید.
دورتادور تختهسیاه کلاس من از ماشینهایی ساخته شده با مقوا و کاغذ رنگی پر شده که عکس پسربچههای کلاسم را روی هر ماشین چسباندهام؛ با هر کار خوب ستارهای به نشانه امتیاز روی ماشینشان نصب میشود و زمانی که این امتیازها زیاد شد، بچهها جایزه میگیرند. همین تشویقها خیلی روی رفتار و کارهای بچهها تأثیر میگذارد که خود من در طول 9ماه تحصیلی تغییرات مثبت را میبینم و بازخوردی که از والدین آنها میگیرم نیز خیلی خوب است. برای مثال، موارد زیادی است که پسربچهها لجبازی میکنند؛ یکدندهاند، مدام درحال پرخاشگری و بدرفتاری هستند و به هیچوجه به بزرگترها و همکلاسیهای خود احترام نمیگذارند. حتی پدر و مادرها نتوانسته بودند رفتار کودک را اصلاح یا در تربیت آن تجدیدنظر کنند. ما با همین تشویقها و تنبیهها در آموزش مفاهیم اخلاقی درقالب بازی، نقاشی و... تاثیرات نسبتا خوبی بر اصلاح رفتار بچهها شاهد هستیم. جالب است که تأثیر کار در مدرسه نسبت به رفتارهای تربیتی پدر و مادر در این دوره بیشتر است. این نکتهای است که والدین بچهها عنوان میکنند. برای خود من خیلی اتفاق افتاده که مادری میآید و از مشکل فرزندش در خانه گله میکند و از من درخواست کمک دارد. مثلا میگوید، ما هرچه تلاش کردیم نتوانستیم بچهمان را متقاعد کنیم که باید جدا از پدر و مادرش بخوابد. من با همین تشویقها و ابزارهایی که در کلاس بهکار میبرم با قصه و داستان و بازی توانستم کودک را با احساس استقلال و شناختن حریم خصوصی خود و دیگر اعضای خانواده آشنا کنم و رفتهرفته راضی و حتی مشتاق شد که فضای خواب خود را از پدر و مادر جدا کند.