|  مصطفی عابدی  |

کسانی که به جلسات مذاکره و گفت‌وگو آشنا هستند می‌دانند که این جلسات چقدر پر زحمت است و از شرکت‌کنندگان انرژی فراوانی می‌گیرد. حال اگر این جلسات روزانه چندین بار تکرار شود و طی  7 یا 8 روز آن هم از سوی یک طرف با 7 قدرت جهانی باشد (اتحادیه اروپا و آلمان را به 5 عضو شورای امنیت اضافه کنید) به‌علاوه گفت‌وگوکنندگان از پشت جبهه نیز زیر آتش تهیه سنگین برخی خودی‌ها یا خودی‌نماها! باشند  و از همه مهم‌تر این‌که موضوع مذاکرات زیر ذره‌بین نگاه جهانی و مرتبط با منافع کلان ملی باشد، آن وقت خواهیم فهمید که مذاکرات چقدر خسته‌کننده و اضطراب‌آور است. با همه اینها گمان می‌کنم که اگرچه خستگی لوزان با استقبال مردم در فرودگاه رفع شد ولی تنش ناشی از مواجهه با گفت‌وگو‌کننده تلویزیون ایران و از آن بدتر حضور در کمیسیون مجلس بارها خسته‌کننده‌تر از کل جلسات لوزان بوده است. در این میان انتقاد را باید متوجه آقای ظریف کرد. درست است که دولت باید در برابر رسانه‌ها پاسخگو باشد ولی رسانه‌ای که در مورد مسائل مهم مردم لاپوشانی کند چگونه می‌تواند در موضوع حیاتی مثل این مذاکرات؛ فوق دموکراتیک ظاهر شود؟ امری که در دموکراتیک‌ترین کشورهای دنیا حتی همان سوییس هم رخ نمی‌دهد. از کی تا حالا رسانه رسمی ما چنین گفت‌وگوی چالشی و بدون مسئولیتی را حتی در ابعاد بسیار کوچکتر انجام داده است که این دومین موردش باشد؟ به یاد بیاورید گفت‌وگوهایی را که در سال‌های نه چندان دور در آن رسانه انجام می‌شد و مسئول مربوط مثل روز روشن دروغ می‌گفت و دریغ از یک ایراد کوچک از سوی مصاحبه کننده! ولی حالا کار به‌جایی رسیده که درباره اظهارات نتانیاهو یا جان کری هم باید آقای ظریف پاسخگوی این رسانه باشد! آقای ظریف به‌هیچ‌وجه حق نداشتید به پرسش‌هایی پاسخ دهید که پاسخ‌های آن می‌تواند از طرف مذاکره‌کنندگان مقابل ایران مورد سوءاستفاده قرار گیرد. خیلی راحت می‌توانستید بگویید که از پاسخ به این سوال معذورید. این در عرف سیاسی بسیار رایج است. به‌علاوه شما که مجبور نیستید پاسخ اظهارات کری را بدهید. آنان اگر سوالی دارند می‌توانند از کری و نتانیاهو بپرسند. شما مسئول برداشت‌های خودتان هستید و نه گفتار دیگران. صداوسیما می‌تواند برود با آنان گفت‌وگو کند و از آنان بپرسد.  
رفتار آقای ظریف با کمیسیون مجلس نیز قابل نقد است. هیچ ضرورتی برای قانع کردن چند نماینده خاص ندارید. نماینده‌ای که ملاحظات امنیت ملی را درک نکند و هر چه بگویید جز بر مخالفت آنان افزوده نشود، چه جایی برای بحث و گفت‌وگو می‌گذارد؟ البته حساب مجلس جداست. اکثریت مجلس از این تفاهم استقبال می‌کنند که اگر غیراز این بود آن نمایندگان اقلیت با شما طور دیگری برخورد می‌کردند. کافی است که به جلسات سنای آمریکا نگاه می‌کردند که قدرتمندترین مجلس دنیا با وزیر خارجه‌اش چگونه رفتاری دارد تا حداقل از این نوع برخورد زشت با شما اجتناب می‌کردند. آقای ظریف شما به صفت شخصی حق دارید هر رفتاری را داشته باشید ولی در مقام وزیر خارجه و طرف اصلی مذاکره‌کننده نباید در جمعی بروید که موقعیت وزیر خارجه و گفت‌وگو‌کننده ارشد ایران را تضعیف کند. شما بدون عصبانیت هم می‌توانستید آن جمع را ترک کنید. اگر مجلس مخالف است ابزارهای قانونی دارد و می‌تواند با مسئولیت خود هر کاری خواست انجام دهد، هر چند ساختار سیاسی ایران اجازه این کار را به چند نماینده نخواهد داد. آن هم برخی از نمایندگانی که در دولت احمدی نژاد- رحیمی در برابر ده‌ها اقدام مغایر آن دولت سکوت کردند و چشمشان به پول‌های رحیمی بود تا بلکه کمکی برای انتخابشان باشد.
بطور کلی پیشنهاد می‌کنیم افراد مذاکره‌کننده جز در جلسات رسمی و محرمانه با هیچ رسانه و فردی گفت‌وگو نکنند. دموکراسی و پاسخگویی را می‌خواهیم ولی نه به قیمت نقض و رد و حراج منافع ملی. دفاع از تفاهمنامه در برابر منتقدین را به عهده طرفداران غیررسمی آن بگذارید. شما در مقامی هستید که نمی‌توانید هر حرفی را بزنید، بنابر این در موضع برابر با کسانی نیستید که هر چه به ذهنشان رسید بی‌پروا خواهند گفت. امیدواریم این برنامه‌های بی‌مزه و مخالف منافع کشور در همین جا به پایان برسد و گفت‌وگوها فقط در سطح نیروهای غیررسمی انجام شود. مردم به مذاکره‌کنندگان اعتماد دارند و نیازی به آشکارسازی بیشتر نیست. فراموش نمی‌کنیم که در همین چند‌سال پیش هیچ‌کس جرات نداشت کوچکترین نفد و انتقادی را از عملکرد تاسف بار گروه قبلی در زمینه هسته‌ای انجام دهد.