یوسف مولایی حقوقدان و استاد دانشگاه
مهم‌ترین چیزی که نه‌تنها امروز، بلکه همه روز فکر مرا به‌خود مشغول کرده و به آن می‌اندیشم، مسأله «تامین معاش» است. این مسأله، اساسا در شرایط فعلی جامعه ما، که سال‌های زیادی هم هست ادامه‌دار شده، مطرح است. در چنین شرایطی چیزی جز اقتصاد نمی‌تواند دیگر ذهن کسی را مشغول کند.
همواره این دغدغه برای همه ما وجود داشته که چگونه بتوانیم زندگی خودمان را از راه فعالیت‌های سالم قانونی تأمین کنیم؛ و امروز بیش از هر زمان دیگری این دغدغه خود را نمایان کرده است. به بیان دیگر، مناسبات در حوزه اقتصادی به اندازه‌ای پیچیده و آلوده و توأم با فساد شده که از طریق فعالیت‌های قانونمند، حتی ما هم نگران تأمین معاش و زندگی خود و خانواده‌مان هستیم؛ چه برسد به جوانانی که در موقعیت ما نیستند.
چه انتظاری جز این می‌توان داشت؟ چه کسی می‌تواند ادعا کند که دغدغه‌ای جز تأمین معاش خود و خانواده‌اش را دارد؟ گرچه این یک مسأله شخصی است، اما اگر بخواهیم مسأله را به‌صورت موضوعی عمومی نیز در نظر بگیریم، مسأله پرونده هسته‌ای هم می‌تواند داستان دیگری در این میان باشد. اما باید توجه داشته باشیم که پرونده هسته‌ای، در مسیر خودش است و اقتصاد در مسیر خودش. گرچه این دو، در نقطه‌ای با یکدیگر تلاقی می‌کنند اما نباید به پرونده هسته‌ای، بیش از آن چیزی که هست، فکر کنیم و انتظار داشته باشیم اقتصاد به هر شکلی می‌تواند با حل مسأله هسته‌ای نجات پیدا کند. پرونده هسته‌ای، یک پلان و طرح عمومی برای همه مردم است. ما باید به جزییات زندگی هم توجه داشته باشیم. گشایش در پرونده هسته‌ای می‌تواند فرصت و فضایی را در کشور ایجاد کند اما نباید گمان کنیم بدون تغییر در ساختار اقتصادی‌مان می‌توانیم از موقعیت‌های جدید بهره‌ای ببریم. باید پیش از آن، زیرساخت‌هایی را در کشور ایجاد کنیم تا بتوانیم در چارچوب آنها، از فرصت‌های اقتصادی و توسعه در کشور استفاده کنیم. در هر حال اگر به‌صورت شخصی بخواهیم هر فردی را مدنظر قرار دهیم، گمان نمی‌کنم مادامی که دغدغه تأمین معاش وجود دارد، دغدغه دیگری بتواند جای آن را بگیرد و اولویت پیدا کند.
دغدغه تأمین معاش، چه برای خود و خانواده و چه برای جوانان این کشور، دغدغه هر انسان عاقل و منصفی است. مسأله اشتغال و بیکاری جوانان ذهن هر انسانی را به خود مشغول می‌کند. حال چه من حقوقدان باشم چه جز آن، فرقی نمی‌کند. اگر کمی آینده‌نگری داشته باشیم، به‌وضوح درمی‌یابیم که آینده جوانان، آینده این مرز و بوم است.
همه آنچه که ذهن مردم را درگیر کرده، یا مستقیما مسأله تأمین معاش است، یا به مسائل اقتصادی، مثل اشتغال، تورم و... بازمی‌گردد. ببینید که با شروع سال جدید غیر از اینها چه چشم‌انداز روشن و متمایزی نسبت به‌سال گذشته برای شما وجود دارد؟