محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، با حضور در برنامهای تلویزیونی به تشریح روند مذاکرات ایران و گروه 1+5 در لوزان سوییس پرداخت و در خصوص شبهاتی که درباره بیانیه لوزان مطرح شده است، توضیحات مفصلی ارایه کرد. وزیر امور خارجه در توضیح اینکه در مذاکرات هستهای چه گذشته است، گفت: این مذاکرات هم مفهومی، محتوایی و هم درباره عبارات و کلمات بود که در مجموع مذاکرات بلاانقطاعی بود و من در این 9 ساعت برای اینکه کمی در اتاق راه بروم یا آب یا قهوهای بخورم از روی صندلی بلند میشدم، حتی آمریکاییها شامشان را نیز در اتاق مذاکرات صرف کردند و به هر جهت مذاکرات پیچیده و خسته کنندهای بود چرا که این مذاکرات سخت و تکراری بود.
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: اگر شما بخواهید مانع از این شوید که حقوق مردم پایمال شود، ممکن است مجبور باشید یک موضوع را بیش از صدها بار تکرار کنید اما از زمانی که توافق ژنو در آذرماه 92 را به تصویب رساندیم 16 ماه است که مشغول به رایزنی هستیم و در این 16 ماه مسائل عوض نشده است چرا که چند موضوع مشخص است و مواضع آنها بهویژه قبل از توافق ژنو کاملا روشن و مشخص بود، به خاطر اینکه خواستار تخریب تأسیسات اراک با بلدوزر و گل گرفتن در فردو بودند و تأکید میکردند که ایران بیش از 200 یا 300 سانتریفیوژ نمیتواند داشته باشد. همچنین خواستار محدودیتهای چند دههای بودند. این مواضع را در خرداد سال گذشته که تازه پیشرفت کرده بودند شاهد بودیم اما آنها فهمیدند که نمیتوانند برنامه هستهای ایران را تعطیل کنند. وی با اشاره به اظهارات جان کری پس از بیانیه لوزان گفت: وزیر امور خارجه آمریکا به نکته بسیار مهمی اشاره کرد و آن این بود که ما نمیتوانیم مردم ایران را وادار به تسلیم کنیم و این گونه گفت شاید برای تبلیغات قشنگ باشد که بگوییم مردم ایران را به زانو درآوردیم اما درواقع این گونه نیست و همین که این واقعیت توسط مردم و بزرگترین کشورهای قدرتمند ظاهری دنیا مشخص شد بسیار مهم است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی و تندروهای آمریکایی به دنبال تدوین برنامههایی بودند، اظهار داشت: بعضی آب را در آسیاب دشمنان خود میریختند تا از ایران خطر امنیتی بسازند و ایران را منشا تهدید جلوه بدهند و میگفتند ایران دنبال سلاح است و همچنین میگفتند ما باید 4 مسیر ایران به سمت سلاح هستهای را ببندیم. اگر شما میگویید که ما این 4 مسیر را میبندیم باید بگویم که این 4 مسیر را ما خودمان بستیم. این مسیرها را فتوای مقام معظم رهبری بسته است که همواره بر این امر تأکید دارند که استفاده از سلاح کشتار جمعی حرام شرعی است و این مسیرها را تاریخ بسته است و شما نمیتوانید ببینید. وی با اشاره به صحبتهایی که باراک اوباما در گذشته درباره پرونده هستهای ایران کرده بود، اظهار داشت: وی گفته بود اگر در اختیار من بود نمیگذاشتم از برنامه هستهای ایران پیچ و مهرهای باقی بماند اما مجبورم با اینها مذاکره کنم به همین جهت میتوانیم مطمئن شویم که این برنامه هستهای صلح آمیز و این بزرگترین سند افتخار مردم است و من از رسانهها میخواهم که این سندهای افتخار را به مردم بگویند.
انتقاد ظریف از صدا و سیما
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره «فکت شیت» و متن توافقنامه اظهار داشت: وزارت امور خارجه چیزی را منتشر نکرده است و یک رشته از دستاوردها نوشته شده است. آمریکاییها میگویند مذاکره این است در متنی که موگرینی و بنده خواندم. متاسفانه در صداوسیما حرفی زدند که حرفهای خوبی نبوده است و از شخصی که مصاحبه شده بود در اینباره انتقاد کردم و گفتم که چرا گفتید که متن بنده و خانم موگرینی فرق میکند و ایشان گفتند که من صحبتهای موگرینی که به زبان انگلیسی بود را گوش نکردم و مترجم همزمان وقتی که ترجمه میکرد حرف شما و مترجم فرق میکرد. متن بنده و موگرینی حدود یک ساعت و نیم قبل از مصاحبه مطبوعاتی آماده شده بود که خودمان در اینباره مذاکره کرده بودیم. وی افزود: البته این متن حقوقی نیست بلکه بیانیه مطبوعاتی است چون از ابتدا گفته بودیم ما یک توافق داریم و توافقی است که حداکثر در تیرماه انجام شود. این بیانیه مطبوعاتی بیانیه مشترک بود که ما مذاکره کردیم و 2 تا 3 ساعت طول کشیده بود. ما روی راه حلها بحث کردیم و این راه حلها به شکل چرکنویس و هنوز اختلاف نظر و پرانتز دارد. این بیانیه بین خودمان تدوین شد و چند دور هم مذاکره شد. همکاران بنده آن را ترجمه کردند و من به همکارانم گفتم که باید مطمئن باشیم که عین متن ترجمه شود و ما به جلسه وزرا در اختتامیه رفتیم و بنده و عراقچی دوباره این متن را مشاهده کردیم تا کم و زیادی از متن اصلی نداشته باشد و اطمینان پیدا کنیم و وزرا منتظر ما بودند که بتوانیم یک ترجمه دقیقی برای متن داشته باشیم. ظریف در ادامه با اشاره به اینکه وزرای خارجه و نمایندگان چین و روسیه در صف اول نشسته بودند و مترجم هم داشتند، گفت: ولی با این شرایط هم هیچکس به من نگفت که میخواهیم ترجمه شما را چک کنیم و این نشان میدهد که آنها به نمایندگان مردم ایران اعتماد دارند. وزیر امور خارجه گریزی هم به سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا زد و اظهار داشت: حتی او هم نگفت که ترجمه شما غلط است اما برخی دوستان ما گفتند غلط است.
اعتراض اتحادیه اروپا به آمریکا
ظریف ادامه داد: در مورد تعلیق تحریمها نماینده اتحادیه اروپا به شرمن ایمیل زده بود که چرا موضع ما را خلاف گفتید و حتی به خود کری هم اعتراض رسمی کرده است. وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: ما در ژنو تفسیر ندادیم بلکه عین توافق را بیرون دادیم اما آنها fact sheet دادند. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با تأکید بر اینکه بیانیه مطبوعاتی الزامآور نیست، تصریح کرد: اگر چه چرکنویس مهم است و تدوین آن را هم شروع کردیم اما یک سند حقوقی نیست ولی در نهایت تا 10 تیر توافق نهایی میکنیم. وی افزود: البته هنوز تصمیم نگرفتیم که توافق را امضا کنیم یا اینکه صادر کنیم ولی همه در این توافق کردیم که یک قطعنامه تحت ماده 41 فصل هفتم منشور ملل متحد در شورای امنیت صادر شود که تمام قطعنامههای قبلی را نقض میکند و این توافق را تأیید میکند. ظریف تأکید کرد: با طی این مراحل توافق میشود. این توافق یک توافق بینالمللی میشود و ما الان درحال بررسی رسیدن به آن راه حلها هستیم تا توافق بینالمللی را نهایی کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی تأکید کرد: آمریکاییها متنشان را چهارشنبه آماده کرده بودند اگر چه ما تا 6 صبح کار میکردیم ولی متن خود را از قبل آماده کرده بودند. وی تأکید کرد: در چرکنویس بیانیه من و خانم موگرینی راجع به تعداد سانتریفیوژها صحبت شد که بیش از 5هزار سانتریفیوژ در نطنز و بیش از هزار سانتریفیوژ در فردو فعالیت خواهد کرد و سانتریفیوژهایی که در نطنز هستند، غنیسازی خواهند کرد. ظریف ادامه داد: تصمیم نظام این است که سانتریفیوژهایی که در فردو هستند بهعنوان روش ما که برای کار خودمان استفاده میکنیم آنجا باشند و بنا نداریم که با آن سانتریفیوژها غنیسازی کنیم و همچنان که آمریکاییها گفتهاند مواد شکاف ناپذیر به سانتریفیوژها تزریق نشود و ما هم هیچ گاه خلاف این را نگفتهایم.
وی ادامه داد: تحریمهایی که علیه ایران وضع شده است سه قسمت است. قسمت اول تحریمهای شورای امنیت است. قسمت دوم تحریمهای آمریکا و قسمت سوم تحریمهایی است که اتحادیه اروپا اعمال کرده است و براساس آن بیانیهای که موگرینی خواند کلیه قطعنامههای شورای امنیت از روز توافق حذف میشود و این شورا تنها نظارت بر اجرای توافق را برعهده خواهد داشت. ظریف گفت: اگر توافق انجام شود و در شورای امنیت به تصویب برسد دیگر آن بحثی که
جمهوری خواهان در کنگره مطرح کرده بودند مبنی بر اینکه هر توافقی با اوباما تنها تا پایان دوره ریاستجمهوری وی اعتبار خواهد داشت منتفی خواهد شد. وی با اشاره به اظهارات سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مبنی بر اینکه لغو تحریمها 6 ماه به طول خواهد انجامید، گفت: این نظر وی است و بستگی به فعالیت دو طرف در این مدت دارد اما بهترین تضمین برای ما قطعنامه شورای امنیت است که با تصویب این شورا کشورهای طرف مذاکره با ایران باید به مباحث توافق شده عمل کنند. ظریف اظهار داشت: از روزی که این قطعنامه اجرایی شود و آژانس انرژی اتمی تأیید کند که ما اقدامات لازم را انجام دادهایم در آن لحظه آمریکا موظف است کلیه تحریمهای اقتصادی و مالی را که علیه ایران وضع کرده بود متوقف سازد. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه بیان داشت: براساس حقوق بینالملل دولت آمریکا متعهد میشود که کلیه تحریمها را لغو کند اما در اتحادیه اروپا وضع فرق میکند و بعد از نهایی شدن توافق در همان روز بلافاصله تحریمها لغو خواهد شد.
ظریف در پاسخ به سوالی مبنی براینکه براساس بیانیه سوییس تحت توافق ایران 6هزار و 104 سانتریفیوژ است که 5هزار و 60 تای آن مدت 10سال غنیسازی میکند، سانتریفیوژها از نوع IR1 خواهد بود. این تعداد سانتریفیوژ قرار است چه میزان و چند سو غنیسازی کند، گفت: IR1 که سوئش مشخص است و در شرایط کنونی ما نیازی به چیز زیادی نداریم. ما توافق کردهایم که این ذخایرمان را در بازار بینالمللی بفروشیم و اورانیوم بخریم.
وزیر امورخارجه کشورمان ادامه داد: 190هزار سو زمانی است که تولید سوخت بوشهر را انجام دهیم. باید بتوانیم میله سوخت را بسازیم که بحمدالله توفیقات خوبی داشتیم. خود این قرصهای سوخت را ساختیم اما این یک روند است. قرصهای سوخت و میلههای سوخت ما باید یک لیسانس بینالمللی بگیرد. یک نکته را در نظر بگیریم. 190هزار سو با IR1 نطنز را پر میکند. IR1 یکسو است. نطنز ما یک چیزی حدود 50هزار سانتریفیوژ جا میگیرد درحالیکه IR8 ما 20 سو است. اگر نطنز را با IR8 پر کنیم 800هزار سو دارد در صورتی که شما متوجه پیشرفت هستید. شما IR8 را از روزی که توافق حاصل شد میتوانید شروع کنید به تست کردن گاز با آن. وی تصریح کرد: من با خیال راحت به همه دوستان میگویم نگران نباشند. نقد خوب است ولی ما در مذاکره هستیم. اگر بیش از این وارد جزییات شویم دست خود را باز کردهایم لذا منتقدان به مذاکرهکنندگان اعتماد کنند. ظریف افزود: 3 ماه به ما اجازه دهید تا مذاکره کنیم. این 8، 9 روز آخر از سختترین روزهای زندگی من بوده است. البته بسیار شیرین است زیرا از حقوق مردم دفاع کردهایم.