مذاکرات هستهای در لوزان سوییس به پایان رسیده است اما هنوز گزارشهایی از حواشی این مذاکرات منتشر میشود. از آنجايی که این مذاکرات به صورت محرمانه برگزار شد و در طول روزهایی که تیمهای مذاکره به کار مشغول بودند، کمترین اطلاعات به بیرون درز کرد، حالا شاید زمان مناسبی برای انتشار حواشی این مذاکرات باشد. در همین راستا سایت سیانان، اقدام به انتشار گزارشی درباره این حواشی کرده است.
در این گزارش آمده است: «جان کری وزیر امور خارجه آمریکا مدت کوتاهی پس از اعلام تفاهم سیاسی در لوزان روز پنجشنبه در مصاحبهای کوتاه به سیانان گفت: «در طول مذاکرات یک عزم جدی بین ایرانیان برای ادامه مذاکره وجود داشت». کری افزود: «آنها (تیم مذاکرهکننده ایرانی) سرسختانه مذاکره میکردند. گاه لحن مذاکره بسیار شدید و گاهی اوقات عاطفی و زمانی حتی مقابلهجویانه بود». احساس و برداشتی مشابه کری از سوی محمدجواد ظریف، مسئول تیم مذاکرهکننده ایرانی نیز در جریان مذاکرات بیان شد.
ظریف این سخنان را در جریان پیادهروی روز پنجشنبه خود در کنار دریاچه لوزان در جمع خبرنگاران مطرح کرد. خبرنگاران در جریان یک هفته مذاکره به دلیل عدم اطلاعرسانی از مفاد مذاکرات از طریق کانالهای رسمی، مترصد چنین فرصتهایی بودند تا سوالهای خود را از مذاکرهکنندگان ارشد بپرسند. یک مقام دولتی آمریکا در پرواز بازگشت به لوزان به خبرنگاران حاضر در پرواز هشدار داد که مقامات و مذاکرهکنندگان ایرانی ممکن است از آنها به عنوان ابزاری برای تأثیرگذاری در روند مذاکرات استفاده کنند. این مقام آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، افزود: ایرانیها در این کار کاملا ماهر هستند، درواقع آنها با استفاده از رسانهها و خبرنگاران غربی حاضر در محل، برای ارایه پیامهایشان و تلاش برای شکل دادن به روند مذاکرات به نحو احسن بهرهبرداری میکنند.
خدمه پروازی هواپیمای اختصاصی کری نیز حال و روز بهتری از خبرنگاران مستقر در محل بهویژه در دو روز پس از پایان ضربالاجل 31 مارس نداشتند. آنها به صورت بلاتکلیف و آماده به پرواز مجدد در فرودگاه مستقر بودند و انتظار میکشیدند. یک مقام آمریکایی در این باره میگوید: ما به خاطر تغییر هر آنی برنامهها، خدمه پروازی را آماده نگه داشته بودیم. ممکن بود با اتمام یا حتی شکست مذاکرات هر لحظه آماده ترک لوزان شویم و به همین خاطر خدمه پروازی همواره مجبور بودند ساعتهایشان را دوباره و مجدد تنظیم کنند.
در شب پایانی مذاکرات و اعلام بیانیه تفاهم سیاسی درنهایت تصمیم به ترک لوزان اعلام شد و به خدمه هواپیمای اختصاصی کری اطلاع داده شد که ساعت 3 بامداد جمعه به وقت محلی هواپیما از فرودگاه لوزان پرواز خواهد کرد. یک مقام مذاکرهکننده آمریکایی هنگام بازگشت از لوزان در هواپیمای حامل کری خطاب به خبرنگاران گفت: بسیاری از اوقات در 8 روز مذاکرات به این فکر میافتادیم که باید به خدمه هواپیما اطلاع دهیم که آماده پرواز باشند. سپس همه نفس عمیقی میکشیدیم و میگفتیم دوباره امتحان میکنیم.
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز، درباره مذاکرات فشرده لوزان تا حصول بيانيه مشترک، گزارشی خواندنی منتشر کرده است. در این گزارش که بیشتر به حواشی هیأت آمریکایی در لوزان پرداخته، آمده است: جعبههای غذا روی زمین پخش است و صدای ماشین قهوهساز قطع نمیشود. در طبقات مختلف، نشستهای مختلفی برگزار میشود. فیزیکدانها گهگاه سر را روی میز میگذارند و چرتی میزنند. این صحنه، صحنه جلسه یک دانشکده برای برگزاری یک امتحان مهم نیست بلکه صحنه یکی از بهترین هتلهای سوییس است که در آن دیپلماتهای آمریکایی برای دستیابی به توافقی تاریخی با ایران کار میکردند.
این نشستها از نظر دیپلماتهای آمریکا حاوی فعالیت شدید ذهنی بود و اگر فشار کار هم بالا نبود، باز هم جان کری، وزیر خارجه آمریکا وارد اتاق میشد و افراد را برای بررسی مسألهای به کناری میکشید یا به آنها میگفت با سرعت بیشتری وظایف محوله را انجام دهند. کری تمام تلاش خود را در انعقاد این توافق چارچوب که کلیات به عقب برگرداندن برنامه هستهای ایران و لغو تحریمهای فلجکننده اقتصاد ایران را تبیین میکند به کار بست. از آغاز ماه مارس تا توافق روز پنجشنبه، کری 19 روز در شهرهای ژنو، لوزان و مونتروی سوییس برای مذاکره با ایرانیها سپری کرد. بیشتر این مدت، اروپاییها، چینیها و روسها حضور نداشتند یا مقامات پایینرتبه به این مذاکرات فرستاده بودند. کری و محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران 10 ساعت در نشستهای چهرهبهچهره سپری کردند. آخرین دور مباحثات روز 26 مارس با هدف جمعبندی کار در عرض 5 روز آغاز شد.
آمریکا این گفتوگوها را دو روز دیگر تمدید کرد و دایما هواپیما را برای بازگشت آماده میکرد تا ایرانیها تصور نکنند مدت مذاکرات نامحدود است. سه بار به روزنامهنگاران گفته شد مذاکرات بینتیجه است اما سپس گفتند ساکهای خود را زمین بگذارند و مدت اقامت خود را در هتل تمدید کنند. کری سعی کرد خود را فارغالبال نگاه دارد و لذا هر بار وقت میکرد به دوچرخهسواری میرفت.
وی سه بار به دوچرخهسواری رفت اما دو بار از آن مجبور شد برای پاسخگویی به تماسهای تلفنی باراک اوباما، رئیسجمهوری آمریکا به هتل بازگردد. وقتی گفتوگو درباره مسائل فیزیک با ایرانیها کاملا وارد جزییات شد، کری و ظریف دانشمندان ارشد کشورهای خود را به خارج از اتاق فرستادند تا کاملا درباره موضوعات مربوطه سخن بگویند.
ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا و علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران چهرهبهچهره با هم دیدار کردند و سپس درباره مباحثات خود گزارش دادند. مقامات آمریکایی میگویند جان کری به نحوی فعالانه در کارها شرکت میکرد و این مسأله شامل جزییاتی چون برنامه پرواز سایر وزرای خارجه بود. بعد از خروج سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه از لوزان، کری وی را متقاعد کرد به لوزان بازگردد. دیدار مهم با ایرانیها 9 ساعت طول کشید؛ از شب چهارشنبه تا صبح پنجشنبه و رأس ساعت 6 صبح پایان یافت. بیخوابی فشار میآورد و مقامات آمریکایی میگویند کری نیز بعضا دچار آثار آن شده بود اما وی و سایر مذاکرهکنندگان به کار ادامه دادند. یکبار، ساعت 3 صبح، کارشناسان هستهای آمریکا برخی اطلاعات محرمانه را روی وایتبوردی نوشته بودند. مشکل این بود که آنها اشتباها از ماژیک پاکنشدنی استفاده کرده بودند و 20 دقیقه طول کشید تا اطلاعات محرمانه را از روی تخته وایتبورد پاک کنند.