شهروند| رکورد مذاکرات رودررو را شکستند تا قفل صندوقی را بشکنند که کلید توافق نهایی در آن نگهداری می‌شود و امروز درنهایت کلید توافق نهایی در دستان ایران و گروه1+5 است. در آخرین شب مذاکرات هسته‌ای نمایندگان ایران به نمایندگان گروه 1+5 یکی از طولانی‌ترین جلسات مذاکره را داشتند. جان کری و جواد ظریف هم در نشستی رودررو و 9 ساعته، رکوردی از خود بر جای گذاشتند و سرانجام لوزان سوییس برای مذاکرات هسته‌ای خوش‌یمن بود و بعد از 2 دور مذاکرات طاقت‌فرسا در این شهر، ایران و غرب و توانستند به چارچوبی برای توافق نهایی دست‌یابند و باقی مسائل جزیی و فنی را طی 3 ماه آینده مورد مذاکره قرار داده و متن توافق نهایی را بنویسند.
محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران پنجشنبه‌شب پس از قرائت بیانیه مشترک مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 در گفت‌وگو با خبرنگاران اعلام کرد: تحقیق و توسعه علمی را ادامه می‌دهیم ضمن آن‌که رآکتورهایمان باید پیشرفته‌تر شود.
محمدجواد ظریف در این نشست خبری که در دانشگاه پلی‌تکنیک لوزان برگزار شد، گفت: درواقع مسائل مختلفی درباره نحوه رهیافت به بحث هسته‌ای ایران مطرح بود، ما پیشرفت کردیم و تصمیم گرفتیم به صورت خیلی مسئولانه وارد گفت‌وگوها شویم و نگرانی‌های جامعه بین‌المللی را برطرف کنیم و باید بگوییم واقعا نگران نباشند و فعالیت‌های ما صلح‌آمیز است و واقعا هیچ‌کدام از این چیزهایی که اسمش را تحریم گذاشتند نه انسانی بوده و نه بر مبنای حقوق بشر بوده است. وی افزود: تحقیق و توسعه علمی را ادامه می‌دهیم و رآکتورهایمان باید پیشرفته‌تر شود و ما درباره سانتریفیوژهایی که در سایت فردو داریم متعهد هستیم به آنچه امضا می‌کنیم خودمان متعهد هستیم و تمرکز خواهیم کرد روی فعالیت‌های صلح‌آمیزی که در نطنز داریم و همچنان براساس توافق گام‌به‌گام آنچه باید در فردو انجام دهیم.
وی اظهار داشت: تمام قطعنامه‌های شورای امنیت و تحریم‌های ایالات متحده آمریکا علیه ایران باید برداشته شود. ظریف گفت: انستیتوها و دانشگاه‌های ما باید بتوانند رقابت علمی داشته و نباید تحریم باشند، فکر و تصور می‌کنم ما می‌توانیم با این فهم مشترک به پیش برویم. وزیر امورخارجه کشورمان ادامه داد: بحث پنهان‌سازی هسته‌ای یا یکسری نگرانی‌هایی که از آن دم می‌زنند این‌که بنشینیم و نیمه خالی لیوان را ببینیم به نفع هیچ‌کس نخواهد بود باید نگاه رو به جلو داشته باشیم و باید اگر مشکلی پیش آمد براساس حس احترام متقابل بنشینیم و با هم صحبت کنیم و به جلو برویم.
وی همچنین با بیان این‌که فعالیت‌های بین‌المللی در زمینه تولید سوخت نیروگاهی هم ادامه خواهد داشت، گفت: تمامی تفکرات منفی که در زمینه برنامه هسته‌ای ایران وجود داشته باید لغو شود تمام تحریم‌ها برداشته شود دولت ما به تمام تعهدهایی که در این زمینه به تعهد دولت‌ها برای رسیدن به حقوق جامع بین‌المللی وجود دارد توجه داشته و متعهد خواهد بود. ظریف همچنین گفت: کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت لغو خواهند شد و این یک دستاورد بسیار بزرگ برای تلاش‌های جمهوری اسلامی و به نظر من برای تلاش‌های جهانی بود چراکه این قطعنامه‌ها هیچ کمکی به حل مسائل نمی‌کرد.
ظریف : ما به ازای امتیازاتی که کسب می‌کنیم، امتیاز می‌دهیم
محمدجواد ظریف همچنین پس از ورود به تهران در پاویون دولت فرودگاه مهرآباد به تشریح اهداف سفر به سوییس و بیان جزییاتی از تفاهم میان ایران و گروه 1+5 پرداخت و گفت: در دور آخر گفت‌وگوهایی که در سوییس داشتیم، به لطف خداوند و دعای خوبان و با هدایت‌های مقام معظم رهبری و حمایت‌های بی‌نظیر ایشان از تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای و راهنمایی‌های ایشان به تیم مذاکره‌کننده و همچنین حمایت شجاعانه رئیس‌جمهوری از مذاکرات، این امکان برای ما فراهم شد که به یک مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها برای رسیدن به توافق جامع دست یابیم.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به صحبت‌های شب گذشته جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در مورد عدم توانایی غرب در به زانو درآوردن ایران، اظهار کرد: شب گذشته نیز دیدید و شنیدید که کری بار دیگر رسما اعلام کرد که ما نمی‌توانیم مردم ایران را به زانو دربیاوریم. وی با بیان این‌که «اگر کسانی به این خیال واهی منتظرند که ایران به زانو دربیاید باید در این خیال بمانند» تأکید کرد: این نکته بزرگترین عامل قدرت ما در مذاکرات بود. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین با اشاره به دستیابی ایران به اهداف خود در مذاکرات اخیر، گفت: ما با اهداف خاصی وارد مذاکرات شدیم و تا این مرحله نیز به لطف خدا تا حد امکان به این اهداف دست پیدا کرده‌ایم. ظریف با بیان این‌که «قرار نیست در مذاکره و توافق یک طرف تمام امتیازات را بگیرد و طرف مقابل تسلیم شود» افزود: ما افتخار می‌کنیم که هیچ گاه تسلیم نخواهیم شد اما چنین تصوری هم نداریم که می‌توانیم در مذاکره طرف مقابل را به تسلیم در برابر خود واداریم. وی خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم در مذاکره، در برابر امتیازاتی که کسب می‌کنیم ما به ازاهایی ارایه دهیم تا بتوانیم کار را پیش ببریم.
ظریف با تأکید بر این‌که هنوز در آغاز راه و ابتدای کار هستیم، اظهار کرد: ما چند هدف جدی از مذاکرات داشتیم و هنوز در آغاز راه هستیم اما درنهایت بر مبنایی که تاکنون به آن دست یافتیم، فکر می‌کنیم که به اهداف خود دست پیدا خواهیم کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه به بیان برخی از اهداف ایران طی مذاکرات اخیر پرداخت و گفت: یکی از اهدافی که ما دنبال می‌کردیم این بود که برنامه هسته‌ای ایران ادامه پیدا خواهد کرد و هیچ‌یک از تأسیسات ما تغییر نخواهد کرد.
وی با اشاره به ماهیت قطعنامه‌های شورای امنیت، گفت: همه این قطعنامه‌ها خواستار توقف قطعی برنامه غنی‌سازی ایران، توقف رآکتور اراک و بسته شدن تأسیسات فردو بودند اما به حول و قوه الهی هیچ‌یک از این خواسته‌ها عملی نخواهد شد. ظریف خاطرنشان کرد: نطنز به غنی‌سازی ادامه خواهد داد و حتی یک روز کار نطنز متوقف یا تعلیق نخواهد شد.
وزیر امور خارجه کشورمان با بیان این‌که فردو به کار خود ادامه خواهد داد، خاطرنشان کرد: زمانی نام فردو برای طرف مقابل مساوی بود با خطری بزرگ. اما امروز به کار خود ادامه خواهد داد و بحثی از بسته شدن فردو مطرح نیست و متجاوز از 1000 سانتریفیوژ با تمام تأسیسات در فردو باقی خواهد ماند که از این مقدار سانتریفیوژ دو زنجیره بدون مواد هسته‌ای کار خواهد کرد و ان‌شاءالله در آینده فردو با همکاری بین‌المللی به یک مرکز پیشرفته هسته‌ای و تحقیقاتی و فناوری نوین روز تبدیل خواهد شد. ظریف با تأکید بر این‌که امروز غنی‌سازی فقط برای 10‌سال آن هم با ضوابطی خاص محدودیت خواهد داشت، خاطرنشان کرد: صحبت از 20‌سال محدودیت شدید به اضافه 10‌سال اقدامات درازمدت بود اما امروز غنی‌سازی ما فقط برای 10‌سال محدودیت خواهد داشت آن هم با ضوابطی خاص.
وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به تداوم فعالیت رآکتور اراک، گفت: رآکتور اراک که تا مدتی قبل کسی حاضر نبود از آن به‌عنوان رآکتور آب سنگین نام ببرد و برای اشاره به آن از اصطلاح IR40 استفاده می‌کردند، ماهیت آب سنگین خود را حفظ خواهد کرد و در سند نهایی نام رآکتور، رآکتور آب سنگین خواهد بود.
وزیر امور خارجه کشورمان با تأکید بر این‌که ما دولت‌ها را مسئول اجرای تعهدات می‌دانیم، اظهار کرد: ما کاری نداریم که روش‌های قانونی داخلی دولت آمریکا چیست؛ چرا که این مسئولیت دولت آمریکا است که این روش‌ها را دنبال کند و از نظر حقوق بین‌الملل دولت آمریکا مسئول و موظف خواهد بود که تحریم‌ها را یکباره لغو کند و اگر کسی درباره لغو تدریجی تحریم‌ها صحبت می‌کند باید بدانیم که برخلاف آنچه تاکنون تصویب شده صحبت   می‌کند.
جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا نیز پیش از قرائت بیانیه مطبوعاتی در لوزان سوییس، گفت: «ما امروز به یک پیشرفت خیلی مهم در این مسأله رسیده‌ایم. ما به توافقی درباره پارامترهای کلیدی رسیده‌ایم که به جامعه بین‌المللی تضمین خواهد داد، برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز باقی خواهد ماند». وزیر امور خارجه آمریکا گفت: کارشناسان ما روی پارامترها کار خواهند کرد تا آن را نهایی کنند. در ادامه محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان و فدریکا موگرینی، مقام ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیانیه مشترک مذاکرات هسته‌ای را با حضور وزیران خارجه آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان در انستیتو پلی تکنیک شهر لوزان منتشر کردند. این بیانیه مطبوعاتی توسط محمدجواد ظریف و فدریکا موگرینی در کنفرانس خبری مشترک به زبان انگلیسی و فارسی ارایه شد.
عباس عراقچی، معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزیر امور خارجه و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای نخستین دیپلمات ارشدی بود که پس از قرائت بیانیه مطبوعاتی در صداوسیما به صورت تلفنی توضیحاتی ارایه کرد. وی با اشاره به بیانیه مشترک هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 گفت: براساس این بیانیه اعتبار و رسمیت بین‌المللی به برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران داده می‌شود و این بزرگترین دستاورد ما است.
عراقچی در پاسخ به این پرسش که آیا از بیانیه‌ای که اعلام شده است رضایت دارد یا خیر؟ گفت: حتما این‌گونه است. وی با اشاره به این‌که این بیانیه محصول حدود 16 ماه مذاکره است، افزود: این‌بار به نقطه‌ای رسیدیم که از نظر رسیدن به خواسته‌های اساسی که در طول مذاکرات داشتیم دستاوردی مهم برای جمهوری اسلامی ایران است. معاون وزیر خارجه افزود: برنامه هسته‌ای که 6 قطعنامه شورای امنیت علیه آن وجود داشت و آن را بی‌اعتبار می‌دانست اکنون همه آن قطعنامه‌ها لغو خواهند شد و این در تاریخ شورای امنیت بی‌سابقه است که 6 قطعنامه به صورت یکجا لغو شود و به برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران احترام گذاشته شود. وی اضافه کرد: غربی‌ها به مدت 10‌سال است که ما را تحریم کرده بودند و همه خواسته آنها این بود که غنی‌سازی باید متوقف شود اما اکنون بدون این‌که یک روز غنی‌سازی متوقف شده باشد به این برنامه احترام می‌گذارند و ادامه آن را تضمین می‌کنند. عراقچی گفت: ضمن این‌که هیچ‌کدام از تأسیسات ما تعطیل نخواهد شد و نطنز به کار خود ادامه خواهد داد و مرکز تحقیقات و توسعه که در نطنز وجود دارد با استفاده از ماشین‌های پیشرفته‌ای که اکنون در دستورکار ما است ازجمله ماشین IR6 که توان آنها 20 برابر ماشین‌های موجود است کار تحقیق و توسعه ادامه خواهد یافت و برای یک روز هم متوقف نخواهد شد.
وی افزود: مرکز فردو هم که یکی از مظاهر ستون‌های برنامه هسته‌ای ما است به‌عنوان یک مرکز هسته‌ای به کار خود ادامه خواهد داد و بیش از ‌هزار دستگاه سانتریفیوژ در آن‌جا وجود خواهد داشت که یک پشتوانه بسیار مهم راهبردی و امنیتی برای برنامه هسته‌ای ایران است و اهمیت بسیار بالایی دارد.
عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان با اشاره به این‌که رآکتور آب سنگین اراک کماکان آب سنگین باقی می‌ماند، افزود: یکی از حساس‌ترین قسمت‌های مذاکره، موضوع رآکتور آب‌سنگین اراک بود که می‌خواستند برچیده شود اما این موضوع کنار گذاشته شد و رآکتور آب‌سنگین اراک، مدرنیزه و بازسازی خواهد شد. معاون وزیر امور خارجه با اشاره به بیانیه مشترک هسته‌ای گفت: در یک دوره زمانی برخی از محدودیت‌ها و نظارت‌های بیشتری پذیرفته شده است تا برنامه هسته‌ای با قدرت و اعتبار بیشتر و با شناسایی بین‌المللی و همکاری و حضور بین‌المللی و پشتوانه علمی دانشمندان ما به مسیر خود ادامه دهد. وی افزود: همزمان در آن روی سکه که موضوع تحریم‌هاست اتفاقات خوبی خواهد افتاد که مهم‌ترین آن این است که 6 قطعنامه شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران لغو و به جای آن یک قطعنامه جدید صادر می‌شود که این قطعنامه جدید توافقی را که ما به آن خواهیم رسید تأیید و قطعنامه‌های گذشته را لغو می‌کند و تحریم‌های شورای امنیت رفع خواهد شد.

بیانیه مطبوعاتی مشترک ایران و گروه 1+5

ما، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و نماینده عالی اتحادیه اروپا، همراه با وزرای خارجه 3 کشور اروپایی به اضافه 3 (چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، آمریکا، بریتانیا و ایالات متحده) از ششم تا سیزدهم فروردین 1394 در سوییس دیدار نمودیم. همان‌طور که در آذرماه 1392 توافق کرده بودیم، ما به این منظور در این‌جا گرد هم آمدیم تا راه‌حل‌هایی به منظور دستیابی به حل‌وفصل جامعی که ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین نموده و کلیه تحریم‌ها را به صورت کامل لغو نماید، پیدا کنیم.
امروز ما یک گام تعیین‌کننده برداشتیم: ما به راه‌حل‌هایی در مورد مولفه‌های مهم برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دست یافتیم. این امر مدیون عزم سیاسی، حسن‌نیت و تلاش جدی همه طرف‌ها بوده است. اجازه فرمائید از همه هیات‌های نمایندگی به خاطر تلاش‌های خستگی‌ناپذیرشان تقدیر نماییم. تصمیم امروز ما که مبانی مورد توافق برای متن نهایی برجام را پایه‌ریزی می‌کند بسیار مهم است. اکنون می‌توانیم مجددا نگارش متن توافق نهایی و ضمایم آن را با بهره گرفتن از راه‌حل‌هایی که در این چند روز به آنها دست یافته‌ایم، شروع کنیم. همچنان که ایران برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود را دنبال می‌کند، سطح و ظرفیت غنی‌سازی و میزان ذخایر ایران برای دوره‌های زمانی مشخص، محدود خواهد شد و نطنز تنها مرکز غنی‌سازی ایران خواهد بود. تحقیق و توسعه غنی‌سازی در ایران بر روی ماشین‌های سانتریفیوژ براساس یک جدول زمانی و سطح توافق شده، انجام خواهد شد. فردو از یک سایت غنی‌سازی به یک مرکز هسته‌ای، فیزیک و فناوری تبدیل خواهد گردید. در این مرکز همکاری بین‌المللی در حوزه‌های تحقیق و توسعه مورد توافق مورد تشویق قرار خواهد گرفت. مواد شکافت‌پذیر در فردو نخواهد بود.
رآکتور تحقیقاتی پیشرفته آب‌سنگین در اراک با همکاری مشترک بین‌المللی بازطراحی و نوسازی خواهد شد به گونه‌ای که پلوتونیوم با قابلیت تسلیحاتی در آن تولید نگردد. بازفرآوری صورت نخواهد گرفت و سوخت مصرف شده صادر خواهد گردید. مجموعه تدابیری برای نظارت بر اجرای مفاد برجام شامل کد اصلاحی 3.1 و اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی مورد توافق واقع شده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از فناوری‌های مدرن نظارتی استفاده خواهد کرد و از دسترسی‌های توافق شده بیشتری ازجمله به منظور روشن کردن موضوعات گذشته و حال برخوردار خواهد شد.
ایران در همکاری‌های بین‌المللی در حوزه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز مشارکت خواهد نمود که می‌تواند شامل ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای و رآکتورهای تحقیقاتی شود. یک حوزه مهم دیگر، همکاری در زمینه ایمنی و امنیت هسته‌ای می‌باشد.
اتحادیه اروپایی، اعمال تحریم‌های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته‌ای خود را خاتمه خواهد داد و ایالات متحده نیز اجرای تحریم‌های مالی و اقتصادی ثانویه مرتبط با هسته‌ای را، همزمان با اجرای تعهدات عمده هسته‌ای ایران به نحوی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی راستی‌آزمایی شود، متوقف خواهد کرد. یک قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد صادر خواهد شد که در آن کلیه قطعنامه‌های قبلی مرتبط با موضوع هسته‌ای لغو خواهد گردید و برخی تدابیر محدودیت‌ساز مشخص، را برای یک دوره زمانی مورد توافق، لحاظ خواهد کرد. ما در هفته‌ها و ماه‌های آینده، برای نگارش متن جامع شامل جزییات فنی آن، در سطوح سیاسی و کارشناسی کار خواهیم کرد. ما خود را متعهد به تکمیل تلاش‌ها تا تاریخ 11 تیرماه می‌دانیم. از دولت سوییس به خاطر حمایت‌های سخاوتمندانه در میزبانی این مذاکرات تقدیر و تشکر می‌نمائیم. از خبرنگاران عزیز که در این مدت همراه ما بودند نیز سپاسگزاریم.