شهروند| یکبار دیگر نوروز آمد و رفت، یک بار دیگر مردم به «شمال» رفتند و برگشتند. جادههایی که مسافران شهرهای شمالی اما برای سفر انتخاب کردند، همچنان همان جادهها بودند؛ جاده چالوس، هراز، فیروزکوه و تهران – قزوین – رشت. ترافیک این جادهها هم هنوز سرجای خودش بود؛ مردم هم برای رفتن به شهرهای شمالی و برگشت، آنقدر در جادهها ماندند که شاید خیلیهایشان از تصمیمشان برای سفر به شمال پشیمان شدند و خیلیها هم عطای سفر به خوش آب و هواترین شهرهای ایران را به لقایش بخشیدند و جاده را نیامده، دور زدند و برگشتند. هرچند هنوز تعداد سفرهای امسال مردم به شهرهای شمالی اعلام نشده اما آخرین خبرها درباره جادههای شمالی کشور در روز آخر تعطیلات، یعنی دیروز هم از شلوغ بودن جادههایی که شهرهای شمالی را به شهرهای مرکزی و جنوبی میرساند، حکایت میکند. آن طور که پلیس راهور تا بعد از ظهر دیروز اعلام کرد، ترافیک در جادههای شمالی همچنان سنگین و نیمهسنگین بود. رئیس پلیس راه راهور ناجا گفت که ترافیک سنگینی در جادههای شمالی کشور داریم و از دیروز چالوس و هراز یکطرفه شده است. سرهنگ محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راه راهور ناجا گفت آنچیزی که درحال حاضر در سطح جادههای کشور شاهد آن هستیم ترافیک در محورهای شمالی است: « همه جادههای شمالی چون کرج - چالوس، رشت - قزوین، ساری - تهران، فیروزکوه و جادههای استان گلستان درحال حاضر زیر بار ترافیک سنگین رفتهاند. ما در روز پنجشنبه هم همین بار ترافیکی را شاهد بودیم که به همین دلیل محدودیتهای تردد یک طرفه را در جاده چالوس و هراز اعمال کردیم.» او ادامه داد: «پیشبینی ما این است که با توجه به پایان تعطیلات و همچنین بازگشت مسافران شاهد ترافیک سنگین تا پایان وقت باشیم. البته بازگشت مسافرانی که مسیرهای طولانی را میپیمودند به پایان رسیده و افرادی که امروز در جادهها تردد میکنند ساکنان استانهای همجوار استانهای شمالی هستند.» براساس تصمیم پلیس راهور، دیروز تردد از ساعت 12 و از کرج به سمت چالوس محدود و از ساعت 4 بعدازظهر تردد از چالوس به سمت تهران یک طرفه شد. در جاده هراز هم از ساعت 12 تردد از رودهن به سمت آب اسک ممنوع و در ساعت 2 بعدازظهر از آب اسک به سمت تهران یک طرفه بود. از طرف دیگر و آنطور که سرهنگ نادر رحمانی، رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک راهور ناجا دیروز گفت، براساس آخرین اخبار واصله در محورهای هراز (محدوده تونلهای 1و2، نارنجستان، سهراهی بلده و پنجاب) چالوس - کرج (از مرزنآباد تا دزدبن، سیاه بیشه تا پل زنگوله و کفی هزارچم)، فیروزکوه (از شیرگاه تا سوادکوه و محدوده ورسک) و رشت - قزوین (محدوده منجیل و رودبار) ترافیک نیمه سنگین گزارش شده است.
امسال اما مثل هر سال از آزادراه تهران – شمال خبری نبود. آزادراهی که 30سال از شروع طراحی و ساخت و سازش میگذرد و هنوز ایرانیها برای سفر کردن به شهرهای شمالی نمیتوانند از آن استفاده کنند. در سالهای گذشته ساختوساز این آزادراه آنقدر حرف و حدیث داشته که باعث شده در برهههایی مسئولان راه و شهرسازی از تعطیل شدن ساختوساز آن خبر بدهند؛ این روند البته بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم کمی معکوس شده تا جایی که همین چند وقت پیش معاون وزیر راه و شهرسازی گفت که مردم بهزودی خبرهای خوشی از آزادراه تهران - شمال دریافت میکنند؛ خبری که البته با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال 93 به بازگشایی مسیری که چند سالی از افتتاحش میگذرد، محدود ماند؛ مسیر قطعه چهارم آزادراه تهران – شمال که حدفاصل سهراهى دشت نظیر مرزنآباد - چالوس به طول حدود 23 کیلومتر است؛ این قطعه اواخر سال 92 با حضور رئیسجمهوری وقت به بهرهبرداری رسید و برای ساخت این قطعه حدود 230میلیارد تومان هزینه شده بود. این مسیر دارای دو خط رفت و دو خط برگشت است و در قسمتهای فراز یک خط کندرو به مسیر اضافه میشود. اجرای این قطعه از سال 1375 آغاز و در دولت دهم ابتدا با پیشرفت فیزیکی 97درصدی به بهرهبرداری رسید و سپس به تدریج تکمیل شد. امسال اما 10 فروردین بود که خبر آمد ۲ لاین قطعه ۴ آزادراه تهران - شمال بازگشایی شده است. خبر را مدیرکل راه و شهرسازی مازندران داد. او با بیان اینکه در آستانه نوروز یک لاین آزادراه تهران – شمال حدفاصل چالوس تا مرزنآباد بازگشایی شده بود گفت که برای مدیریت ترافیک ایام عید لاین دیگر آن هم بازگشایی شده است؛ «مدیریت ترافیک این آزادراه برعهده پلیس راه گذاشته شده است و بازگشایی این محور در کنترل و مدیریت ترافیک بهویژه در شهر مرزنآباد که بهعنوان یک گلوگاه ورودی است، تأثیر بسزایی داشته است.» نوروزی گفت که ایمنسازی خوبی در محور آزادراه تهران- شمال و در قطعه چهارم صورت گرفته است: «به عنوان نمونه در محدوده تونل، یک بهمن گیر نصب شده است تا ریزشهای احتمالی را مدیریت و کنترل کند.» اما کمی بعد از اعلام این خبر بود که محمدناصر زندی، فرماندار چالوس گفت آزادراه تهران - شمال تا ایمنسازی کامل باز نمیشود: «تا زمانی که لاین شمال به جنوب آزادراه تهران ـ شمال ایمنسازی کامل نشود اجازه بازگشایی دایمی داده نمیشود. حجم بالای ترافیکی در ایام نوروز سبب بازگشایی موقت قطعه چهارم آزادراه تهران ـ شمال در حدفاصل چالوس تا مرزنآباد شد ولی هنوز نقاط زیاد و مختلفی از قطعه دارای مشکلات اساسی است، بنابراین ایمنسازی آن در دستورکار قرار گرفت و تا زمانی که ایمنسازی این محور بهطور کامل و استاندارد انجام نشود، اجازه بازگشایی کامل آن داده نمیشود.»
قطعه چهار آزادراه تهران - شمال به دلیل رانشهای متعدد بنا به دستور رئیس بنیاد مستضعفان بهعنوان پیمانکار این قطعه و معاون وزیر راه و شهرسازی از پنج دی سال گذشته بسته و قرار شد طبق برنامه پس از رفع نقاط حادثه خیز آن دوباره بازگشایی شود. بعد از آن بود که علی نورزاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حملونقل گفت که با وجود حدود 79 نقطه حادثهخیز شناسایی شده در این مسیر و نیز مشکلاتی نظیر ناپایداری زمین و رانشهای متعدد ناشی از آن اما عملیات ایمنسازی این قطعه از آزادراه به نحو مطلوب انجام گرفته است.
پروژه آزادراه تهران - شمال به منظور تأمین ارتباط مطمئن، سریع و ارزان بین منطقه شمالى و مرکزى کشور و سهولت ارتباط با کشورهاى همسایه شمالى اجرا میشود؛ این آزادراه بخشى از آزادراه سراسرى شمال - جنوب است که کوتاهترین مسیر ارتباطى دریاى خزر با خلیجفارس بوده و در ترانزیت منطقه عمدهترین نقش را برعهده خواهد داشت. در طرح کالبدى منطقه گیلان و مازندران و مجموعه راهبردها و سیاستها که در سال 1373 به تصویب شورايعالي معمارى و شهرسازى رسیده است، بر ساخت یک راه ارتباطى سریع میان تهران و غرب مازندران تأکید شده است.
مطالعات ساخت این آزادراه برای نخستین بار با وعده پنج ساله برای ساخت در سال 56 به تصویب رسید و هزینه آن طبق نظر فرانسویهایی که داوطلب اجرای آن بودند تا پایان زمان 10ساله پس از بهرهبرداری حدود 750میلیارد ریال برآورد شده بود، اما درنهایت کلنگ آن در سال 75 به زمین خورد و قرارداد مشارکت با بنیاد مستضعفان با برآورد دوهزار و 500میلیارد ریال و سهمالشراکه وزارت راه به مبلغ 150میلیارد ریال به صورت مقطوع جهت تملک اراضی به وسیله دولت و بقیه تعهدات و هزینههای تکمیل و بهرهبرداری توسط بنیاد منعقد شد. حالا اما و با وجود گذشت سالها از وعدههای مختلف برای افتتاح این آزادراه، هنوز از روزی که رسما استفاده از این آزادراه برای سفر به شهرهای شمالی، شروع شود خبری نیست و انتقادها درباره حجم زیاد سفرها از جادههای تاریخی چالوس و هراز و تبدیل شدن این موضوع به یک بحران مسافرتی برای ایرانیها
ادامه دارد.