مجتبی دلیر روانشناس اجتماعی
دست مریزاد «شهروند» همت بلند! به‌عنوان عضو هیات‌مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران بر خود لازم می‌دانم که از مسئولان روزنامه وزین «شهروند»، دبیر گروه طرح‌نو و همه دست‌اندرکاران پرتلاش این نشریه محبوب که به‌واقع طرحی‌نو درانداخته و به مسائل روانشناسی اجتماعی پرداخته‌اند، تشکر کنم. طی سال‌گذشته که به‌عنوان یک مدرس دانشگاه برای «شهروند» نوشتم احساس رضایت داشتم. «شهروند» با گشودگی یادداشت‌هایم را پذیرفت تا جایی که خواندن آن را بارها به دانشجویانم توصیه کردم. سعی کردم به‌گونه‌ای بنویسم که هم بازاری نباشد و هم مردم کوچه و بازار را مفید فایده باشد.
معلم، شوق انتقال دانش را دارد و به‌دنبال رسانه‌ای برای برقراری ارتباط با مخاطب. یکی از کارکردهای خوب رسانه هم همین پل‌زدن بین متخصصان و مردمان جامعه است و «شهروند» به‌طور شایسته و بایسته از عهده آن برآمده است. اگر افراد از منافع کسب آگاهی درباره مسائل روانشناختی و اجتماعی و به‌ویژه موضوعات روانشناسی اجتماعی باخبر شوند، خواستار اطلاع بیشتر خواهند بود. امیرالمومنین‌علی(ع) می‌فرمایند: «مردم دشمن چیزی هستند که نمی‌دانند.» یعنی دانستن درباره چیزی گرایش به دانستن بیشتر درباره آن را به‌همراه دارد. یک راه عمده برای دانستن، دریافت آموزش است و ارایه آموزش همگانی هدف «شهروند». ممکن است این پرسش مطرح شود که در شرایطی که مردم دغدغه مشکلات اقتصادی و... را دارند، آموزش همگانی چه‌اهمیتی دارد؟ البته که این سوال از عدم‌آگاهی برمی‌خیزد! چراکه مشکلات اقتصادی در هر جامعه‌ای ممکن است وجود داشته باشد اما آنچه بیشتر از سیاست‌گذاری‌های کلان برای حل مشکلات اقتصادی در حیطه اختیار شهروندان است، مسائل روانشناسی اجتماعی است. برای مثال، در گذشته که این‌قدر رفاه‌اجتماعی نبود (!بله. تلفن‌همراه، اینترنت، پیامک، مترو و... نبود) اما چرا حال و احوال مردم خوب بود؟ این سوال را روانشناسان اجتماعی این‌گونه پاسخ می‌دهند که علت حال خوب، آرامش و جامعه سالم، «داشتن» نیست بلکه «بودن» است. یعنی وقتی شهروندان جامعه دارای حس نوعدوستی، باور به جهان عادل، رفتار جامعه‌یار، کمک‌رسانی، مسئولیت اجتماعی، همدلی، مشارکت شهروندی، رفتارهای موافق اجتماعی و... باشند، به‌خوبی زندگی خواهند کرد و نه وقتی که صرفا ثروتمندند! بنابراین، تک‌تک افراد با فراگیری مهارت‌های اجتماعی حتی می‌توانند مشکلات اقتصادی را حل کرده یا دست‌کم با آن کنار بیایند. پس لازم است به مسائل روانشناسی اجتماعی بیشتر پرداخته شود تا عموم شهروندان با این علم آشناتر شوند.
پیشنهاد می‌شود مطالب درج شده در «شهروند» سریالی باشد، چون در یک مرتبه نمی‌توان در یک حیطه حق مطلب را ادا کرد؛ یا باید از بسیاری مسائل صرف‌نظر کرد یا خیلی کلی نوشت. بنابراین، با توجه به محدودیت‌های موجود در نوشتن یک یادداشت، پیشنهاد می‌شود مطالب در چند نوبت کار شود.
در پایان، آغاز سال‌نو را تبریک گفته و یادآور می‌شوم که با مرور دستاوردها و تجربیات سال‌گذشته و هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی برای سال‌جاری همه‌باهم به بهبود کیفیت زندگی در جامعه کمک کنیم و در این راه از الله و نظم در کارها مدد بجوییم که مولی متقیان فرمود: اوصیکُم بِتَقْوَی الله وَ نَظمِ اَمْرِکُم.