منصور بیطرف سردبیر روزنامه کلید
1- بهتر است از‌سال 93 و اتفاقاتی که در این‌سال آن هم در حوزه اقتصاد روی داد سخن نگویم، زیرا گفتنی‌ها گفته شده و هر چه بگویم بر ارزش آن چیزی افزوده نمی‌شود. از این‌رو می‌توان برای‌سال پیش رو حرف زد.
2-سال 94، چه بخواهیم و چه نخواهیم، سال سرنوشت سیاست و اقتصاد ایران است. تکلیف بسیاری از رویدادها ازجمله مهم‌ترین گره سیاسی ایران که هسته‌ای است در این‌سال روشن خواهد شد. باز شدن گره یک پیامد دارد و باز نشدن آن پیامدی دیگر.
بسیاری گمان می‌برند که حل مسأله هسته‌ای می‌تواند گره مشکلات اقتصادی ایران را باز کند. به گمان من، این فکر کاملا غلط است. گره زدن بسیاری از مشکلات با یک پدیده از قدیم‌الایام بر تفکر مردم ما حاکم بوده است. کسروی در تاریخ مشروطه این نکته را به خوبی بیان می‌کند. او با اشاره به همین نکته می‌گوید که هر مشکلی که مطرح می‌شد مردم می‌گفتند که مشروطه بیاید همه چیز درست می‌شود، بدون آن‌که بدانند مشروطه چیست. حال این موضوع هم یکبار دیگر در تاریخ ما دارد تکرار می‌شود. از هر که می‌پرسی می‌گوید که مسأله هسته‌ای حل شود، همه چیز درست می‌شود، آیا این چنین است؟
فرض را بر این بگذاریم که موضوع هسته‌ای ایران حل شود، آیا تحریم‌هایی که بر اقتصاد ایران سایه افکنده‌اند برداشته می‌شود؟ به نظر این چنین نمی‌آید، بحث‌های تعلیق 10 یا
20 ساله همگی اذعان بر تعلیق تحریم‌ها است و نامه نمایندگان و تأکید مقامات نظام مبنی بر برداشتن یکباره تحریم‌ها هم دلالت بر همین موضوع دارد. بنا بر این ساده‌انگارانه است که فکر کنیم توافق هسته‌ای یعنی حل مسأله تحریم‌ها.
فرض دوم را هم بر این بگذاریم که تحریم‌ها یکباره برداشته شد، آیا باز هم مشکلات اقتصادی ایران حل می‌شود؟ باز هم می‌گوییم، نه. هرچند تحریم‌ها مشکل اقتصادی ایران را چند برابر کرد، اما مشکل اقتصادی کشور تحریم‌ها نبود. حذف تحریم‌ها می‌تواند فقط از بار مشکلات اقتصادی ایران بکاهد اما آن را حل نمی‌کند. واسطه‌های اقتصاد که چندین دست هستند و هر دست قیمت کالا را حداقل 50 تا 70درصد افزایش می‌دهد منوط به حذف تحریم‌ها نیست بلکه منوط به اصلاح ساختار توزیع است. بخش عمده‌ای از بالا بودن هزینه تولید که روی قیمت کالا کشیده می‌شود به پایین بودن بهره‌وری کار برمی‌گردد، این موضوع ربطی به اصل تحریم ندارد بلکه بخش مهمی از آن به روابط کارگر و کارفرما و قوانین کار کشور برمی‌گردد. بالا بودن نرخ تورم را شاید بتوان به تحریم‌ها ربط داد اما آیا پیش از تحریم‌ها نرخ تورم در کشور بالا نبود؟ آیا در‌سال 1374 نرخ تورم به 49درصد نرسید، آیا در دوران دولت اصلاحات نرخ تورم بالای 20درصدی هم تجربه نکردیم؟ همه اینها بود، بنابراین ریشه تورم بالا در اقتصاد کشور ربطی به تحریم‌ها ندارد بلکه باز به ساختار اقتصاد کشور برمی‌گردد.
3-سال 94، خواه ناخواه، اقتصاد کشور به سمت رونق خواهد رفت. یعنی وضع تولید بهبود می‌یابد، اشتغال بیشتری صورت می‌گیرد و بالاخره تورم هم اندکی کاهش می‌یابد. بعید می‌دانم که تورم تک‌رقمی شود اما به‌هر حال بهتر از امسال خواهد بود. با همه این احوال اقتصاد ایران گره‌های خودش را خواهد داشت، گره‌هایی که به ساختار درونی آن برمی گردد نه به عوامل بیرونی.