شهروند| مرگ در جاده‌های ایران همیشه در می‌زند. برای همین هم است که وقتی بوی بهار می‌رسد و تعطیلات نوروز در آستانه شروع شدن است، مسئولان دولتی و کارشناسان غیردولتی به تکاپو می‌افتند تا به مردم بگویند مرگ در جاده‌ها در کمین آنهاست، اگر احتیاط نکنند.
امسال هم مانند هر سال، هرچه به شروع تعطیلات نوروزی و آغاز سفرهای مردم نزدیک می‌شویم، هشدارها هم بیشتر می‌شود. امسال البته این هشدارها و فعالیت‌ها یک بُعد جدید هم داشته و آن تشکیل «کمپین ملی کاهش تصادفات» است که با شعار «بی‌گدار به جاده نزنیم، ظریف برانیم!» و با هدف کاهش تعداد تصادفات به تازگی آغاز به کار کرده است. اینها همه به یک دلیل اتفاق افتاده و آن تعداد بالای مرگ‌ومیر مسافران در سفرهای نوروزی است؛ تعدادی که آمارهای رسمی هم آن را تأیید می‌کنند. مثلا آمارهای منتشر شده از سوی پزشکی قانونی نشان می‌دهد که فقط در 60 روز در 3سال اخیر و در یک بازه زمانی 20 روزه، سه‌هزار و 452 نفر جان خود را از دست داده‌اند. بنا بر این آمار، 1084 نفر در نوروز 93، 1227 نفر در نوروز 92 و 1141 نفر در نوروز 91 جان خود را از دست داده‌اند. از طرف دیگر، هرچند هنوز پیش‌بینی درباره تعداد سفرهای نوروزی در سال جدید انجام نشده اما نگاهی به تعداد سفرهای نوروزی در سال 93 نشان می‌دهد که تعداد سفرهای نوروزی، بیشترین حجم سفرهای ایرانی‌ها را در برمی‌گیرد و به همین دلیل هم است که تصادفات و آمارهای کشته‌شدگان در آنها، حجم زیادی از قربانیان تصادف‌های رانندگی را به خود اختصاص می‌دهد؛ مثلا براساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از ۲۹ اسفند 92 تا پایان ۱۵ فروردین 93، ۵۶میلیون و ۵۸۶هزار و ۱۵۳ نفر شب اقامت در کشور به ثبت رسیده است و بازدید از جاذبه‌های گردشگری در این مدت ۳۰میلیون و ۹۵هزار و ۵۶۸ مورد بوده است که نشانه وسعت سفرهای نوروزی است.
سخنرانی‌ها و هشدارها اما هنوز به جاست؛ حالا و در فاصله چند روز مانده به عید نوروز، مسئولان پزشکی قانونی و پلیس راهور آمارهای مختلف درباره تصادف‌های جاده‌ای را اعلام می‌کنند و از مردم می‌خواهند که امسال در جاده‌ها، با احتیاط‌تر از همیشه برانند. یکی از این افراد، احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور است. او حوادث رانندگی را علت اصلی مرگ‌های غیرطبیعی ایرانیان می‌داند: «درست است که در چند سال اخیر تعداد کشته‌های تصادفات کاهش چشمگیری داشته است اما حوادث رانندگی همچنان با اختلاف زیاد اولین علت مرگ‌های غیرطبیعی ایرانیان محسوب می‌شود. بعد از حوادث رانندگی، سوءمصرف موادمخدر علت دوم مرگ‌های غیرطبیعی محسوب می‌شود.»
براساس گزارش پزشکی قانونی، آمار اجساد معاينه‌شده در تالارهاي تشريح پزشكي قانوني سراسر كشور در سال‌هاي 1388، 1389 و 1390، حوادث رانندگي، مرگ‌هاي ناشي از سوء مصرف موادمخدر و سوختگي در رتبه‌هاي اول تا سوم مرگ‌های غیرطبیعی افراد در اجساد ارجاعي به پزشكي قانوني قرار دارند. در طول اين سه‌سال، 188هزار و 928 جسد در تالارهاي تشريح پزشكي قانوني كشور معاينه‌شده كه در 66هزار و 291 مورد آنها علت مرگ حوادث رانندگي، در 11هزار و 47 مورد مرگ ناشي از سوءمصرف موادمخدر و در شش‌هزار و 654 مورد مرگ ناشي از سوختگي اعلام شده است.
از طرف دیگر، گرجی رئیس چهارمین گردهمایی ایمنی از کشته‌شدن حدود 4هزار کودک زیر 12سال در تصادفات کشور خبر داده و دراین‌باره گفته است: «وجود یک صندلی ایمنی کودک در خودرو می‌تواند این تعداد را به نصف کاهش دهد اگر این موضوع به صورت قانون درمی‌آمد جان حدود 4هزار کودک در تصادفات ما حفظ می‌شد. کودکی را فرض کنید که در 2سالگی در یک تصادف کوچک یک ضربه ساده به سرش وارد شده است؛ این ضربه او را دچار صرع غیرقابل درمان کرده و اگر این فرد تا 70سالگی عمر کند با پول امروز باید بیش از یک‌میلیارد تومان هزینه درمان خود کند.» موضوع اما فقط مرگ‌ومیر در جاده‌ها نیست. تصادف‌های جاده‌ای در نوروز و بقیه روزها، هر سال تعداد زیادی معلول و افراد دچار ضایعات مغزی هم بر جا می‌گذارد. همین چند وقت پیش بود که سیاوش صحت، دبیر کنگره ملی تروما گفت که 58درصد ضایعات مغزی به علت تصادفات رانندگی ایجاد می‌شود و خسارت مرتبط به آسیب وسایل نقلیه در کشور بیش از 5درصد تولید ناخالص کشور یعنی معادل 2میلیارد دلار را شامل می‌شود: «بیشتر کسانی که دچار تروما می‌شوند 20 تا 40سال سن دارند و اگر سن امید به زندگی را 75 و 73سال فرض کنیم ما 4 میلیون نفر را هر سال از دست می‌دهیم.» اما جاده‌های مرگبار ایران در کدام استان هستند؟ آمارهای پزشکی قانونی نشان می‌دهد درحالی‌که در نوروز 92 بیشترین تعداد کشته‌های حوادث رانندگی در جاده‌های استان فارس بوده است و در این استان 137 نفر در 20 روز جان خود را از دست داده‌اند، در نوروز 93 جاده‌های استان خوزستان مرگبارترین جاده‌های کشور محسوب می‌شوند.در رتبه‌های بعدی نیز جاده‌های خراسان رضوی با 71، کرمان با 67، تهران با 63 و اصفهان با 62 کشته قرار دارند.