قدمت چاه‌ها در ایران به چندین هزار سال قبل بازمی‌گردد و قطعا از همان ایامی که افراد دست به حفر چاه‌ها و گودال‌ها می‌زدند، خطراتی نیز آنان را تهدید می‌کرده که بسته به سطح دانش و علوم خود، سعی در رفع آن داشتند.
در حال حاضر در کشورمان و به ویژه سطح پایتخت دو نوع چاه آب و فاضلاب حفر می‌شود.
شواهد و قراین حاکی از این است که ایرانیان در حفر چاه‌ها و قنات‌ها پیشقدم بوده‌اند. درگذشته علاوه بر چاه‌های آب و فاضلابی که امروزه نیز کاربرد دارد، چاهی نیز برای تامین آب وضو گرفتن و آبکش‌کردن برنج و طبخ غذا حفر می‌شد که امروزه دیگر کاربردی ندارد.
چاه آب بسته به نوع محل و بستر آب‌های زیرزمینی معمولا عمیق‌تر از چاه‌های فاضلاب حفر می‌شود.با توجه به اینکه چاه‌های آب از سفره‌های آب‌های زیرزمینی تغذیه می‌کند، بنابراین حفر آن نیازمند مجوز است، اما متاسفانه چاه‌های آب فاقد مجوز نیز حفر شده است.به همین دلیل آماردقیقی از تعداد چاه‌های موجود در سطح کشور وجود ندارد.
نکته این است که حفر چاه استانداردهای سخت و دشواری دارد که باید حتما رعایت و برای حفر چاه باید از کارگران حرفه ای استفاده شود.
حفر چاه، لایه‌روبی، تخلیه و ... کاری نیست که بشود به تنهایی آن را انجام داد، بنابراین یک چاه هر چقدر هم که دارای عمق کمی باشد، باید اقدامات انجام گرفته در آن از سوی تیم حرفه‌ای انجام شود.در حفر چاه حداقل باید یک تن مشغول به کار در عمق شود، یک تن دیگر در دهانه چاه حضور داشته باشد و فردی دیگر نیز در اطراف چاه مستقر باشد.
به اعتقاد کارشناسان همچنین به هنگام حفر چاه حتما باید ارتباط چشمی و کلامی با فردی که داخل چاه قرار دارد، برقرار شود و در صورتی که افراد در چاهی با عمق زیاد مشغول به کارند، این ارتباط می‌تواند از طریق آیفون انجام شود و افرادی که چاهی حفر می کنند باید نسبت به جنس خاک آن مکان اطلاعات دقیق داشته باشند.
به عنوان مثال در برخی از کارگاه‌های ساختمانی برای بررسی جنس خاک یا ستون‌گذاری و ... گودال‌هایی حفر می‌شود که در این زمینه نیز باید ضمن استفاده از کارگران حرفه‌ای و لوازم استاندارد حفاری، اطلاعاتی نیز درباره جنس خاک و میزان مقاومت آن کسب شود.
امکانات مناسب
کارگران باید هنگام حفرچاه از تجهیزات حفاظت فردی استفاده کنند. باید از طناب‌ها و ... برای حضور در چاه استفاد کرد و دَلوها را نیز محکم کرد تا بر سر افراد مقنی سقوط نکند.
برای تخلیه محتویاتی که از داخل چاه خارج می‌شود، باید توجه داشت که این مواد چندین متر دورتر از دهانه چاه تخلیه شود، بنابراین بدیهی است که برای انجام این کار در چاه‌های سبک حداقل حضور سه تن الزامی است.
عده‌ای از مقنی‌ها برای حفرچاه از چراغ استفاده می‌کردند که این امر علاوه بر این که احتمال انفجار را افزایش دهد، ممکن است به دلیل مرطوب‌بودن خاک چاه و بالابودن درصد رطوبت هوا در عمق آن سبب خاموش‌شدن چراغ نیز بشود.
برخی نیز از سیم‌برق برای تامین روشنایی در عمق‌چاه استفاده می‌کنند که در این زمینه نیز باید توجه داشت که این امر ممکن است سبب اتصالی و برق‌گرفتگی افراد در عمق چاه شود.
استفاده از لامپ‌های 24 ولت با باتری‌های شارژی بهترین شیوه تامین روشنایی در عمق چاه است. برای ارتباط صوتی با افراد بیرون چاه نیز بهترین وسیله، آیفون‌هایی است که با سیم‌های 100، 50 و ... در بازار قابل خریداری است.
در حفر چاه باید به این موضوع توجه داشت که صدا از خارج چاه به راحتی به داخل منتقل می‌شود، اما انتقال صوت از داخل به خارج چاه تقریبا غیرممکن است و استفاده از این آیفون‌ها نقش بسزایی در ارتباط صوتی خواهد داشت.
فاصله استاندارد بین دو چاه
حداقل فاصله میان دو چاه باید 6 متر باشد و این در حالی است که مقنی نیز باید اطلاعات لازم درباره جنس خاک را کسب کرده باشد، چرا که گاهی ممکن است با توجه به نوع خاک، این فاصله بیشتر شود.
در برخی موارد نیز گاه پس از پرشدن چاه قدیمی، اقدام به حفر چاهی در کنار آن می‌کنند که با حفر کانالی میان این دو چاه، محتویات چاه قدیمی به چاه جدید سرازیر می‌شود.این کانال ارتباطی که اصطلاحا به آن کوره نیز می‌گویند، گاه سبب انتقال گازهای کشنده به داخل چاه جدید می‌شود که همین امر سبب گازگرفتگی مقنی می‌شود.
به منظور پیشگیری از این امر باید حتما ورودی و خروجی کوره‌ها باز باشد تا از انباشته‌شدن گازهای سمی در آن جلوگیری شود.
گاهی دیده شده که گازها از داخل لایه‌های خاک نیز نفوذ کرده و سبب مسمومیت کارگران می‌شود که در این زمینه نیز لازم است جنس خاک بررسی شده و تمهیدات لازم درباره آن اندیشیده شود.
روش‌های اطلاع از وجود گازهای سمی در اعماق چاه
درگذشته مقنی‌ها جانوران را به عمق چاه می‌فرستادند و در صورتی که آن جانور زنده به سطح زمین بازمی‌گشت، از سمی نبودن گازهای داخل چاه و همچنین وجود اکسیژن در آن مطمئن می‌شدند، اما امروزه چراغ روشن را به عمق چاه هدایت کرده و در صورت خاموش‌شدن متوجه می‌شوند که در عمق چاه اکسیژن وجود ندارد.
در این صورت کارگران می‌توانند با استفاده از ماسک‌های اکسیژن و دستگاه‌های تنفسی به عمق چاه رفته و در حالت دیگر نیز بسته به تشخیص مهندس ناظر، می‌توانند از دستگاه‌های تهویه استفاده کنند.
بهترین زمان برای حفر چاه
برای حفر چاه‌های عمیق و لایروبی بهترین زمان ،وقتی است که سطح آب‌های زیرزمینی به پایین‌ترین سطح خود رسیده که این امر در کشور ما در نیمه‌دوم تابستان پیش از شروع بارش‌هاست.
تاثیر چاه‌ها در مقابله با زلزله
چاه‌هایی که در حال حاضر در سطح شهر تهران وجود دارند، نقش قابل توجهی در کاهش فشار زلزله ندارند، چرا که اساسا عمق این چاه‌ها کم بوده و گازهای زیرپوسته زمین امکان خروج از این چاه‌ها را ندارند، اما ممکن است چاه‌هایی با عمق زیاد تا حد بسیار ضعیفی با خارج‌شدن گازهای زیرزمینی، امکان کاهش قدرت زلزله را داشته باشند.