پیشنهاد آمریکا که توسط فرستاده ویژه دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، تهیه و توسط وزیرخارجه عمان به وزیر خارجه ایران تحویل داده شد، نخستین پیش‌نویس رسمی ارائه شده به ایران پس از آغاز مذاکرات در اوایل آوریل (فرودین ماه) به شمار می‌رود.
«بدر بوسعیدی» وزیر امور خارجه عمان، روز شنبه ۱۰ خرداد در سفری کوتاه و چندساعته به تهران، پیشنهادی رسمی از سوی دولت ایالات متحده را در رابطه با مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم با ایران به «عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران، تحویل داد.
این سفر که در چارچوب میانجیگری عمان میان تهران و واشنگتن انجام شد، به‌منظور ارائه «عناصر» پیشنهاد آمریکا به ایران صورت گرفت. عراقچی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) نوشت که ایران «در چارچوب اصول، منافع ملی و حقوق مردم» خود پاسخی مناسب به این پیشنهاد خواهد داد.
اولین پیش‌نویس رسمی ارائه‌شده به ایران پس از آغاز مذاکرات
پیشنهاد آمریکا که توسط فرستاده ویژه دونالد ترامپ، استیو ویتکاف، تهیه و به تهران ارسال شده، نخستین پیش‌نویس رسمی ارائه‌شده به ایران پس از آغاز مذاکرات در اوایل آوریل (فرودین ماه) به شمار می‌رود.
به‌گفته منابع مطلع که در رسانه‌هایی چون نیویورک تایمز و اکسیوس منتشر شده، این سند شامل مجموعه‌ای از نکات کلیدی و شرایط است و یک پیش‌نویس کامل توافق نیست. گفته شده که مهم‌ترین خواسته آمریکا در این پیشنهاد توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم در ایران است. همچنین در متن پیشنهاد، ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید مواد هسته‌ای مورد نیاز کشورها مطرح شده که اعضای آن علاوه بر ایران، شامل عربستان سعودی، سایر کشورهای عربی و آمریکا می‌شود.
مقامات آمریکایی می‌گویند که هدف آنها ابتدا رسیدن به یک توافق پایه است که اصول توافق هسته‌ای را مشخص کند. اگر چنین توافقی حاصل شود، تیم‌های فنی از هر دو طرف جزئیات توافق را بررسی خواهند کرد.
کاخ سفید با تأیید ارسال این پیشنهاد اعلام کرد که «دونالد ترامپ صراحتاً بیان کرده که ایران هرگز نباید به بمب هسته‌ای دست یابد.» سخنگوی کاخ سفید، ضمن تأکید بر اینکه پیشنهاد ارسال شده «تفصیلی و قابل‌قبول» است، افزود که «به نفع ایران است که این پیشنهاد را بپذیرد.»
این طرح مکتوب در حالی در اختیار ایران قرار گرفته که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در چند روز اخیر بارها اعلام کرده که امکان دستیابی به توافق در «آینده‌ای نه چندان دور» وجود دارد.
درحالی‌که گزارش‌های رسانه‌های آمریکایی همگی حول یک محور ضرورت «توقف غنی‌سازی در ایران» قرار دارد مقام‌های متعدد ایرانی در چند هفته اخیر تأکید کرده‌اند که با یک ساعت توقف غنی‌سازی در ایران هم موافقت نخواهند کرد و این بدان معناست که اصرار بر غنی‌سازی صفر در ایران به‌معنای به سمت ایستگاه شکست بردن مذاکرات خواهد بود.
خبر ارسال پیشنهاد آمریکا به ایران در ساعاتی منتشر شد که انتشار بخش‌هایی از گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران، تهران و تروئیکای اروپایی به علاوه ایالات متحده را در آستانه تنشی تازه قرار داده است.
توافق باید شامل لغو کامل تحریم‌ها و حفظ حقوق هسته‌ای ایران باشد
وزیر خارجه کشورمان نیز نیز پیش از این در توییتی نوشته بود که ایران آماده راه‌حل دیپلماتیک است، اما توافق باید شامل لغو کامل تحریم‌ها و حفظ حقوق هسته‌ای ایران، ازجمله حق غنی‌سازی، باشد.
یکی از چالش‌های بزرگ مذاکرات، اختلاف نظر درباره غنی‌سازی اورانیوم است؛ آمریکا خواستار توقف کامل پروسه غنی‌سازی در داخل ایران است، درحالی‌که ایران این حق را حق مسلم خود می‌داند و حاضر به چشم‌پوشی از آن نیست. این موضوع باعث شده که مذاکرات در دور پنجم که در ۲۳ ماه مه در رم برگزار شد و عراقچی آن را «یکی از حرفه‌ای‌ترین» جلسات خوانده بود، به نتیجه نرسد و تاریخ دور ششم هنوز مشخص نشده است.
درحالی‌که به‌نظر می‌رسد اصرار ایالات متحده بر غنی‌سازی صفر در ایران، تهران و واشنگتن و البته طرف عمانی به‌عنوان واسطه این رایزنی‌ها را در بن بست گرفتار کرده، راهکارهای پیشنهادی تهران مبنی بر تمرکز دو طرف بر جزئیات غنی‌سازی در ایران و مسیرهای متعدد و متنوع پیش رو برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند گره گشا باشد.
در همین حال، زنگ خطر درباره تشدید تنش‌ها در منطقه افزایش یافته است. رژیم اسرائیل که برنامه هسته‌ای ایران را «تهدیدی مستقیم برای امنیت خود می‌داند» در قالب پروژه ایران‌هراسی بارها هشدار داده که ممکن است دست به حمله نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران بزند.
آینده این مذاکرات هنوز نامعلوم است
هرچند که مشخص نشدن زمان و مکان دور ششم مذاکرات نشان از پیچیدگی تلاش‌ها در مسیر یافتن راه‌حل دیپلماتیک دارد و می‌توان گفت که آینده این مذاکرات هنوز نامعلوم است اما به‌نظر می‌رسد پیامدهای سیاسی، امنیتی و اقتصادی که شکست این مذاکرات برای بازیگران حاضر در منطقه غرب آسیا و البته اروپا و ایالات متحده دارد همه را به تکاپویی بیست‌وچهارساعته برای پیروزی دیپلماسی بر گزینه‌های دیگر واداشته است.
بدر بوسعیدی، وزیر خارجه عمان، که روز شنبه پیشنهاد مکتوب استیو ویتکاف را در تهران در اختیار وزیر خارجه قرار داد پس از پایان دور پنجم مذاکرات در رم در حساب کاربری خود در شبکه ایکس از تداوم تلاش‌ها برای رسیدن تهران و واشنگتن به توافقی «محترمانه و پایدار» سخن گفت. کلید رسیدن به چنین توافقی پذیرش راه‌حلی مبتنی بر برد - برد است که در سایه آن هم تهران از رفع مؤثر تحریم منتفع شود و هم دونالد ترامپ در واشنگتن بتواند ادعای رسیدن به توافقی متفاوت از برجام را مطرح کند.
در این نقشه راه، اصرار بر غنی‌سازی صفر در ایران که به وضوح به‌عنوان خط قرمز غیرقابل عبور اعلام شده فرجامی جز تطویل روند مذاکرات و تأثیرپذیری این روند از روندهای تخریبی طراحی‌شده توسط مخالفان دیپلماسی نخواهد داشت.