[ شهروند] با ورود زائران به مرحله‌ای حساس و پرجمعیت از مناسک حج تمتع ۱۴۰۴، ستاد عملیات بهداشت و درمان هلال‌احمر با صدور اطلاعیهای جامع، نکات بهداشتی ضروری را برای حفظ سلامت زائران ایرانی مطرح کرد. این اطلاعیه در شرایطی منتشر می‌شود که وضعیت ابتلا به ویروس مرس (کرونا شتر) در عربستان تحت کنترل کامل قرار دارد و تاکنون هیچ موردی از ابتلا در میان زائران مشاهده نشده است. در این راستا، زائران به ویژه در مراسم‌های اصلی حج، نظیر رمی جمرات و وقوف در عرفات و مشعر، باید به رعایت دقیق بهداشت فردی و پیشگیری از بیماری‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشند. در این ایام، پزشکان و امدادگران هلال‌احمر به‌صورت شبانه‌روزی در تمامی مسیرها و محل‌های استراحت زائران حضور دارند و آماده ارائه خدمات درمانی فوری هستند. با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت و شرایط جوی، رعایت نکات بهداشتی و ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است. زائران باید با همکاری و توجه به توصیه‌های پزشکی، سفر معنوی خود را در کمال آرامش و سلامت سپری کنند.
شرایط از نظر اپیدمیولوژیک تحت کنترل قرار دارد
با ورود زائران به مرحله‌ای حساس و پرجمعیت از مناسک حج تمتع ۱۴۰۴، ستاد عملیات بهداشت و درمان هلال‌احمر در حج با صدور اطلاعیهای، توصیه‌های بهداشتی لازم برای حفظ سلامت زائران ایرانی را ارائه و وضعیت ابتلای افراد به کرونا مرس در عربستان را تشریح کرد.
بر اساس گزارش‌های رسمی، تاکنون در شهرهای مکه و مدینه هیچ موردی از ابتلا به ویروس مرس (کرونا شتر) در میان زائران مشاهده نشده و شرایط از نظر اپیدمیولوژیک تحت کنترل کامل قرار دارد. تنها در شهر ریاض، ۹ مورد ابتلا در میان کادر درمانی به دلیل تماس با یک بیمار ثبت شده که ارتباطی با زائران ندارد و اقدامات ایزوله‌سازی نیز به‌موقع انجام شده است.
با توجه به افزایش چشمگیر جمعیت در مراسم‌های اصلی حج، از جمله رمی جمرات و وقوف در عرفات و مشعر، زائران باید به رعایت دقیق بهداشت فردی توجه ویژه‌ای داشته باشند. استفاده از ماسک، شست‌وشوی مرتب دست‌ها، خودداری از تماس‌های غیرضروری و رعایت فاصله در حد امکان از جمله توصیه‌های کلیدی در این ایام است. با توجه به دمای بالای هوا، زائران باید به‌طور مستمر آب بنوشند، از قرار گرفتن طولانی در معرض نور مستقیم خورشید خودداری کنند و از کلاه، چتر یا لباس‌های روشن و نخی استفاده کنند تا از گرمازدگی و عوارض آن جلوگیری شود. پزشکان، پرستاران و امدادگران جمعیت هلال‌احمر در تمام مسیرها، اماکن برگزاری اعمال و محل‌های استراحت زائران به‌صورت شبانه‌روزی حضور فعال دارند و آماده‌اند تا در صورت بروز هرگونه علائم جسمی یا ناراحتی، خدمات درمانی فوری ارائه کنند. همکاری زائران با این تیم‌ها نقش مهمی در حفظ سلامت کاروان‌ها دارد. زائرانی که به بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های قلبی، ریوی، دیابت پیشرفته یا مشکلات حرکتی مبتلا هستند، پیش‌تر شناسایی و تحت مراقبت قرار گرفته‌اند. این افراد در ایام تشریق نیز مجدداً ویزیت می‌شوند و در صورت نیاز، در قالب کاروان‌های ویژه و با برنامه اختصاصی، اعمال حج خود را انجام خواهند داد.سلامت زائران اولویت نخست جمعیت هلال‌احمر است و تمام ظرفیت‌های بهداشتی و درمانی برای تأمین این هدف بسیج شده‌اند. توصیه می‌شود زائران در صورت احساس ناراحتی یا مشاهده علائم مشکوک، بی‌درنگ به نزدیک‌ترین پایگاه درمانی مراجعه کنند.
نکاتی جهت بهبود گرفتاری‌های تنفسی
در صورت ابتلا به گرفتاری تنفسی بانوشیدن مقدار زیاد مایعات گرم (مثل چای کم‌رنگ) و خودداری از نوشیدن آب‌یخ و نوشابه‌های سرد و خوردن غذاهای سنگین، چرب، تند و سرخ‌کرده، به درمان بیماری خود کمک کنید.
استراحت كافی باعث تقويت سيستم دفاعی بدن شده و در مقابل بيماری عامل مؤثری به‌شمار می‌رود. تقسيم اوقات روز و شب برای انجام اعمال، عبادات، استراحت و... منطقی‌ترين راه برای حفظ سلامتی زائران محترم است. بهره‌مندی از عبادت با نشاط در گرو جسم و روان سالم و شادابی است.
با استراحت کافی و پرهیز از خستگی ناشی از رفت و آمد بی‌جا در کوچه و بازار، زمینه بهبودی را فراهم کنید. در ضمن مواظب باشید كه هنگام عطسه و سرفه حتماً دهان و بینی را با دستمال بگیرید تا دیگران را مبتلا نسازید. بدیهی‌است که مراجعات مکرر به پزشک، حتی چندبار در روز که بعضی از زائران به‌این‌كار مبادرت می‌کنند، كارساز نیست و باید اجازه داد تا دوره بیماری طی شود.
طول دوره این بیماری بطور متوسط ۷ تا ۸ روز است. بنابراین به‌دنبال دارویی که آب روی آتش بریزد نباشید. بعضی از زائران در عرفات و منا، به‌درمانگاه‌های عربستان هجوم می‌آورند تا داروی خارجی دریافت کنند. توجه داشته باشید که این داروها نیز کارساز نیستند و درعمل، حضور در صف‌های طولانی موجب بدتر شدن حال شما می‌شود. اکثر این گرفتاری‌ها ویروسی یا آلرژیک است و نیازی به مصرف آنتی‌بیوتیک ندارد.
قرقره و استنشاق آب‌نمک (یک بسته کلرو سدیم در یک بطری کوچک) در بهبودی علایم بسیار مؤثر است.
مصرف سیب بهبودی را تسریع می‌کند.
در زمان ابتلا، سوپ بدون ادویه و فلفل مصرف کنید.
کسانی که سابقه سینوزیت، برونشیت، آسم و گرفتاری مزمن ریوی دارند، طول مدت بیماری آنها طولانی‌تر خواهد بود.
ممکن است بیمار در مرحله اول نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک نداشته باشد ولی اگر عوارضی نظیر التهاب گوش میانی، برونشیت، سینوزیت و ذات‌الریه پیش آید حتماً نیازمند رسیدگی بیشتری خواهد بود.
واکسن آنفلوآنزا، به‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های قلبی، ریوی، کلیوی، کبدی، دیابت و افراد مسن از ابتلا به بیماری وخیم، جلوگیری می‌کند. همچنین واکسن پنوموواکس به‌ویژه در افراد مبتلا به سینوزیت و برونشیت مزمن و قلبی عروقی می‌تواند در پیشگیری از اشکال وخیم بیماری مفید باشد.
نداشتن اضطراب، از عوامل اصلی بهبودی است.
یک میلیون و ٢٠٦ خدمت در سال گذشته
سال گذشته از شروع عملیات بهداشتی و درمانی هلال‌احمر در حج تمتع، یک میلیون و ٢٠٦ هزار و ٢٢٨ خدمت به زائران ارائه شد. این خدمات شامل ویزیت عمومی و تخصصی، دارو و نسخه، خدمات پاراکلینیک، پرستاری، امداد و انتقال بود. از این میزان، یک میلیون و ١٤٠ هزار و ٢٠١ خدمت در مکه و مشاعر و ٦٦ هزار و ٢٧ خدمت در مدینه ارائه شده است. سال گذشته در مجموع ٨٧ هزار و ٦٥٠ نفر زائر از ایران به حج تمتع اعزام شدند که پس از انجام مناسک در دهه سوم خرداد، روند بازگشت آنان از یکم تیر آغاز شد. در آن سال تیم‌های پزشکی و درمانی هلال‌احمر در ۹ درمانگاه و ۲ بیمارستان صحرایی در منا و عرفات برای خدمت درمانی به حجاج ایرانی حضور داشتند. همچنین هشت تیم واکنش سریع درمانی هلال‌احمر برای خدمت به زائران در منا و عرفات در آماده‌باش بودند تا درصورت نیاز و حوادث احتمالی، در صحنه خدمت حاضر شوند. ۳۸۰ کادر بهداشتی و درمانی هلال‌احمر برای خدمت به زائران کشورمان در عربستان حضور داشتند. یعنی به ازای هر ۶۰۰ زائر یک پزشک انتخاب شده تا خدمات بهداشتی و درمانی را ارائه دهند. این کادر شامل پزشکان، پرستاران، امدادگران و … بود.
بیماری‌ها و اختلالات روانی
یکی از شایع‌ترین اختلالات، عود بیماری‌های روانی است. برخی بیماران به‌تصور اینکه در سفر معنوی شفا خواهند گرفت، به‌غلط داروهای خود را قطع می‌کنند و بیماری آنها مجدداً بروز می‌کند و با بروز بیماری، پرخاشگری‌ها و رفتار غیراجتماعی به اوج خود می‌رسد و مشکلات فراوانی برای زائرین دیگر ایجاد می‌شود. بنابراین تأکید می‌شود که داروها به‌هیچ‌وجه کم نشوند.
مشاهده هرگونه تغییر رفتار نظیر پُرحرفی و ادعاهای بزرگ معنوی از علائم مهمی است که باید توسط پزشک مورد ارزیابی قرار گیرد.
استرس می‌تواند هم بیماری کنترل شده قبلی را بازگرداند، هم بیماری جدیدی را شروع کند و هم موجب تشدید بیماری موجود شود. در پی استرس ممکن است اختلالات جسمی نظیر درد سردل، اختلالات ماهانه بانوان و تشدید بیماری‌های قلبی و فشارخون نیز پدید آید.
اختلال دیگری که ممکن است در افراد مُسِن ایجاد شود، عدم شناخت زمان و مکان و اختلالات شناختی است که اصطلاحاً به آن دمانس (زوال عقل) می‌گویند. لذا از آنجا که یکی از شرایط وجوب حج، دارا بودن استطاعت ذهنی است، پیشنهاد می‌شود کسانی که کهولت سن دارند و پزشک آنها را از تشرف منع می‌کند، به این سفر، مشرف نشوند.
اختلالات شایع دیگر، اختلال در سازگاری است. وسواس‌ها و اختلالات ارتباطی و رفتارهایی که متعاقب آن بروز می‌کنند از جمله اختلالات روانی است که با استرس نیز تشدید می‌شود. این بیماران حتی با شدت یافتن بیماری اصرار به بازگشت به ایران می‌کنند که این امر مقدور نمی‌باشد.
مناسک را سخت نگیرید، در شک باقی نمانید، به‌خدا توکل و با ذکر نام خدا دل‌های خود را آرام کنید، زیرا حداقل توشه‌ای که از این سفر سراسر عشق می‌توان برداشت، آرامش قلب است.
از مشکلات رایج دیگر، اعتیاد به موادمخدر است. اعتیاد در کشور عربستان جرم است. لذا در معاینات قبل از عزیمت، تأکید می‌شود که در صورت ابتلا حتماً به پزشک اطلاع دهید. متاسفانه افرادی با نیت‌های گوناگون و با شیوه‌های مختلف بدون درمان اعتیاد به این سفر مشرف می‌شوند. در این صورت دچار بیماری‌های ناشی از قطع دارو می‌شوند و برای خود، همراهان، هم‌کاروانی‌ها، مدیر و عوامل کاروان معضلات عدیده‌ای را به‌وجود می‌آورند. این افراد باید توجه داشته باشند که مرکز پزشکی به‌هیچ عنوان دارویی برای این منظور در اختیار ندارد و اصولاً مجاز به تدارک آن نیست. لذا تشرف افراد معتاد اکیداً منع می‌شود، مگر اینکه از چند ماه قبل، اقدام به درمان و ترک اعتیاد کنند.
ارائه خدمات به ۶۶ هزار و ۵۶۲ زائر ایرانی
از ابتدای عملیات بهداشت و درمان در حج تمتع ۱۴۰۴ تا تاریخ ششم خرداد، مجموعاً به ۶۶ هزار و ۵۶۲ زائر ایرانی در دو شهر مکه مکرمه و مدینه منوره خدمات درمانی ارائه شده است. از این تعداد، ۵۴ هزار و ۷۹۸ نفر در مکه و ۱۱ هزار و ۷۶۴ نفر در مدینه خدمات درمانی دریافت کرده‌اند. تنها در روز ششم خرداد، ۸ هزار و ۵۱۰ نفر در مکه و ۷۴۲ نفر در مدینه ویزیت شده‌اند و در مجموع ۱۰ هزار و ۹۸۶ نفر در مدینه و ۴۶ هزار و ۱۱ نفر در مکه ویزیت شده اند. تا امروز، ۳۶ زائر در مدینه و ۲۱۹ زائر در مکه بستری شده‌اند. متأسفانه ۳ زائر ایرانی نیز در مکه فوت شده است.