شیوا سعیدی - شهروند| روز جمعه 22 اسفندماه قیمت هر بشکه نفت وست تگزاس اینترمدیت به 47 دلار و 18 سنت و قیمت نفت برنت نیز به 57 دلار و 13 سنت رسید. دلیل این امر انتشار گزارش دولتی آمریکا بود که نشان داد حجم ذخایر نفت خام آمریکا افزایش یافته است. در همین زمینه اداره اطلاعات انرژی دولت آمریکا نیز پیشبینی خود از تولید نفت خام این کشور را از 9.30 به 9.35میلیون بشکه افزایش داد. این سازمان در گزارش خود اعلام کرد بهزودی ظرفیت ذخایر نفت آمریکا تکمیل خواهد شد و این امر فشاری مضاعف بر قیمتها خواهد داشت و این فرآیند حداقل تا نیمه دوم 2015 ادامه خواهد یافت، در این زمان رشد محصولات آمریکا نزولی خواهد شد. در این میان پیشبینی رشد تقاضا در 2015 با افزایش روبهرو بوده است و بنابراین تقاضای جهانی در سالجاری حدود 93.5میلیون بشکه در روز خواهد بود. در گزارش ماهانه سازمان اطلاعات انرژی آمده است: در چنین حالتی بهنظر میرسد قیمتها تثبیت خواهند شد. البته این توازن چندان پایدار نخواهد بود. ورای ظاهر این استقرار، توازن دوباره بازار به وسیله فروپاشی قیمت انجام خواهد شد و خوشبینانه است اگر تصور کنیم روند کاهش قیمت شیب ملایمی خواهد داشت. البته احتمال دارد قیمتهای نفت بهطور موقت تثبیت شده باشند زیرا اشباع ذخایر جهانی درحال بدتر شدن است و در تولیدات نفت آمریکا و سایر کشورها هیچ نشانی از کاهش دیده نمیشود. این اتفاقات همراه با افزایش تقاضای جهانی به نوعی از سطح قیمت نفت حمایت خواهد کرد.
مذاکرات برای نفت نه انرژی هستهای
در هفته گذشته نفت برنت نیز شاهد بزرگترین افزایش قیمت ماهانه طی 6سال گذشته بود زیرا نشانههایی در بازار ایجاد شد که تقاضا برای خرید در چین و اروپا را بهبود داده است. یکی از دلایل این افزایش تقاضا، نگرانی زیاد درباره اضافه شدن نفت ایران (درصورتیکه مذاکرات با غرب درباره برنامه هستهای به نتیجه برسد) به بازار بود که در کنار کاهش تولید لیبی و کردستان به کاهش ذخایر نفت در ماه فوریه منجر شد.
در همین زمینه «اولیور جاکوب» در موسسه Petromatrix (یک شرکت مشاوره در سوییس) درباره تأثیر مذاکرات ایران بر بازار نفت به نشریه «فایننشال تایمز» میگوید: مذاکرات ایران سبب شده سرمایهگذاران با احتیاط بیشتری در بازار نفت برنت فعالیت کنند. این حقیقت که وزارت انرژی آمریکا در 2جلسه اخیر مذاکرات حاضر شد، نشان میدهد آنها مشغول مذاکره درباره نفت هستند نه انرژی هستهای.
این کارشناس معتقد است، لازم نیست ایران حتما صادرات خود را به میزان چشمگیری افزایش دهد تا بر بازار تاثیرگذار باشد. او میگوید: اگر آنها فروش نفت به اروپا را آغاز کنند و 200یا 300هزار بشکه به آنجا بفرستند، بازار تحتتأثیر قرار خواهد گرفت اما سوال مربوط به برنامهریزی و زمان وارد شدن دوباره ایران به بازی همچنان پابرجاست. خبرها نشان میدهد، احتمال اینکه ایران بتواند اجازه افزایش 30 تا 40درصدی صادرات را تا تابستان به دست آورد بسیار زیاد است. درحال حاضر ایران روزانه حدود یکمیلیون بشکه نفت به چند کشور آسیایی ازجمله هند و چین میفروشد.
عربستان: قیمت نفت تثبیت شده است
کاهش شدید در تعداد دکلهای حفاری آمریکا عامل کلیدی تغییر روند نزولی بازار بود که به نفت بشکهای 60 دلار منتهی شد اما درحال حاضر ذخایر جهانی در مقایسه سالانه 1.3میلیارد بشکه در روز افزایش یافته است. بهگزارش خبرگزاری رویترز تجار معتقدند تقاضا در بازار تثبیت شده و آنها اشاره میکنند تصمیم عربستان برای افزایش قیمت فروش نفت به آسیا و آمریکا در آوریل 2015 نشان میدهد که بزرگترین صادرکننده اوپک معتقد است تقاضا در آینده قدرتمندتر هم خواهد شد. «علیالنعیمی» وزیر نفت کهنهکار عربستان دراینباره میگوید: عربستان متعهد است توازن را به بازار برگرداند اما شرایط موجود نیازمند آن است که کشورهای غیراوپک نیز همکاری کنند. درحال حاضر آنها نمیخواهند کاری کنند و البته دلایل خود را دارند اما میخواهم همه بدانند عربستانسعودی همچنان به این موضوع تأکید دارد.
سرمایهگذاری کلان شرکت بیپیوشل
با تمام این اوضاع نوسان بازار نفت همچنان ادامه دارد و همزمان با کاهش دکلهای استخراج، نفت ذخیره شده در بشکهها و تانکرها کمکم درحال ورود به بازار است. تاجرانی که طی ماههای اخیر ذخایر خود را مخفی کرده بودند، اکنون آماده فروش بخشی از ذخایر خود شدهاند. این حرکت به فشار نزولی بر قیمتها منجر میشود و در نتیجه اشباع بازار ادامه خواهد داشت.
تجار بازار نفت ازجمله شرکتهای بزرگ مانند «بریتیش پترولیوم»، «رویال داچ شل» و حتی شرکتهای کوچکتر مانند «ترافیگورا»، «ویتول» و «گانوور» نفت را در تانکرهای بزرگ واقع در خشکی و دریا ذخیره میکنند و به این ترتیب با تکیه بر قیمتهای پایین، سرمایهگذاری کلانی انجام میدهند. شرکتها پس از خرید نفت بهطور معمول آن را به بهای گزافتر میفروشند. به همین دلیل مشتریانشان قراردادهای بلندمدت را تضمینی در برابر نوسانهای آتی نفت میدانند.
تکمیل ظرفیت ذخیره نفت جهان
البته این استراتژی زمانی کارگر است که قیمت نفت پایین باشد. زمانی که بهای برنت حدود 60 دلار به ازای هر بشکه تثبیت شد، ذخیرهسازی نفت سودآوری خود را از دست داد و برخی تجار، فروش ذخایر خود را آغاز کردند. حداقل 50میلیون بشکه نفت درحال حاضر در تانکرها ذخیره شده که معادل مصرف یک ماه انگلیس است. اما مشخص نیست در هفتههای اخیر چه میزان نفت فروخته شده است. همچنین باید در نظر داشت تزریق دوباره نفت ذخیره شده به بازار ممکن است اشباع ذخایر را تشدید کند. در همین زمینه بانک ANZ در رویترز اعلام کرد: کاهش نیافتن تولید سبب میشود قیمتها پایینتر هم بروند.
حفظ سطح تولید استخراجکنندگان نفت شیل در آمریکا خود چالشی در فضای ذخیرهسازی نفت ایجاد کرده است. ذخایر نفت آمریکا در بالاترین سطح خود طی 80سال گذشته هستند (نزدیک به 70درصد ظرفیت ذخیره کشور). به گزارش وال استریت ژورنال ظرفیت مرکز ذخیره در «کوشینگ اوکلاهما» (بزرگترین مخزن ذخیره نفت در آمریکا) نیز پیشبینی میشود در بهار تکمیل شود. براساس آمار سازمان اطلاعات انرژی، مخازن نفت در اروپا، کرهجنوبی و آفریقای جنوبی و ژاپن نیز درحال تکمیل هستند و پیشبینی میشود در کشورهای صنعتی، ذخایر نفت و محصولات نفتی در سالجاری به بالاترین میزان تاریخی خود یعنی 2.83میلیارد بشکه نفت برسد.
برخی تحلیلگران پیشبینی میکنند، اگر مخازن ذخیرهسازی پر شوند، قیمتها در سالجاری کاهش خواهد یافت. زیرا تولیدکنندگان مجبور خواهند شد نفت خود را با تخفیف بیشتر به خریداران باقیمانده با ظرفیت ذخیرهسازی بفروشند. موسسه «گلدمن ساکس» نیز در هفته گذشته اعلام کرد بهای نفتخام آمریکا احتمال دارد تا بشکهای 40 دلار کاسته شود که دلیل آن چیزی جز افزایش ذخایر نیست.