[ شهروند] با توجه به موقعیت جغرافیایی حساس استان کرمانشاه و اهمیت آمادگی در برابر بحران‌های طبیعی به ویژه زلزله، مانور زلزله با پیش‌فرض وقوع زلزله‌ای به قدرت ۷.۱ ریشتر در شمال شهر کرمانشاه برگزار شد. این مانور که با مشارکت گسترده دستگاه‌های عضو ستاد مدیریت بحران استان، جمعیت هلال احمر و سایر نهادهای امدادی و خدماتی انجام گرفت، نمونه‌ای موفق از هماهنگی، آمادگی و پاسخ سریع به بحران در سطح منطقه غرب کشور بود.
اهداف و اهمیت برگزاری مانور
این برنامه با هدف تمرین عملیاتی هماهنگ، بررسی نقاط قوت و ضعف در مدیریت بحران، ارتقای توان عملیاتی و افزایش هماهنگی میان دستگاه‌های امدادی و خدمات‌رسان طراحی و اجرا شد. سناریوی مانور بر وقوع زلزله‌ای شدید با قدرت ۷.۱ ریشتر در شمال شهر کرمانشاه متمرکز بود که طبق آن فعالیت‌های نجات، امدادرسانی، اسکان اضطراری و خدمات پس از بحران در سریع‌ترین زمان ممکن شبیه‌سازی شد.
حضور گسترده و نقش کلیدی جمعیت هلال احمر
محمد کبادی، معاون عملیات سازمان امداد و نجات کشور، در بازدید خود از روند اجرای مانور، این برنامه را نه یک مانور نمایشی بلکه یک تمرین عملیاتی تمام‌عیار توصیف کرد. او به «شهروند» می گوید: «مانور زلزله کرمانشاه با حضور همه دستگاه‌های عضو ستاد مدیریت بحران استان برگزار شد و این حضور گسترده و هماهنگی بالا نشان داد که جمعیت هلال احمر به عنوان محور اصلی عملیات‌های امداد و نجات، توانسته است ضمن هماهنگی با سازمان مدیریت بحران، دستگاه‌ها را در کنار هم جمع کند و نقش موثری در مدیریت جامع بحران ایفا کند.» کبادی با اشاره به اهمیت مرور ماموریت‌های دستگاه‌ها و ایجاد فضای تعامل و چالش فکری میان مسئولان خاطرنشان کرد: «ایجاد اردوگاه امدادی و برپایی آن در مدت زمان کوتاه، نمایانگر تمرین حرفه‌ای تیم‌ها و آمادگی بالای نیروهای امدادی استان کرمانشاه بود.»
تشریح مراحل اجرای مانور
دکتر افشین یگانه، سرپرست جمعیت هلال احمر استان کرمانشاه، در گفت و گو با «شهروند»تشریح کرد که این مانور شامل سه مرحله اصلی بود:
مرحله نخست مربوط به عملیات آواربرداری و نجات افرادی بود که در زیر آوار گرفتار شده بودند؛
مرحله دوم، انتقال مصدومان با وضعیت ترومای شدید با استفاده از بالگرد؛
مرحله سوم اسکان اضطراری این افراد در اردوگاه‌های موقت بود که با موفقیت قابل توجه و ثبت رکورد کشوری همراه بود.
او همچنین اشاره کرد که حضور دستگاه‌هایی همچون شرکت آب و فاضلاب، برق، گاز، پخش و پالایش، اورژانس، نیروی انتظامی، سپاه و سایر نهادهای خدمات‌رسان، نمایانگر مشارکت فعال و همکاری گسترده در اجرای این برنامه بود.
هماهنگی منسجم و جلسات پیش از مانور
دکتر یگانه به برگزاری بیش از پنج جلسه هماهنگی و مانور اشاره کرد که پیش از اجرای اصلی مانور برگزار شده بود و افزود: «این جلسات باعث شد تا با نظم و ترتیب بسیار مناسبی عملیات‌ها به اجرا درآید و هر دستگاه طبق برنامه مشخص خود، نقش و وظایفش را انجام دهد.» او تصریح کرد که اولین نیروهای عملیاتی وارد منطقه زلزله‌زده، تیم‌های تخصصی هلال احمر بودند و پس از آن نیروی انتظامی و سایر دستگاه‌های خدمات‌رسان اقدامات خود را آغاز کردند. بیمارستان صحرایی که در این مانور برپا شد نیز با همکاری اورژانس و نیروی انتظامی به ارائه خدمات درمانی به مصدومان پرداخت.
نقش مؤثر استاندار کرمانشاه و ارزیابی کلی
منوچهر حبیبی، استاندار کرمانشاه و رئیس ستاد مدیریت بحران استان، طی بازدید خود از روند اجرای مانور، ضمن تأکید بر نظم و سرعت عمل تیم‌های امدادی، این برنامه را یک نمونه موفق و الگوی عملی در مدیریت بحران خواند. او به «شهروند» می گوید: «سرعت بالای برپایی چادرهای اسکان اضطراری، حضور به موقع نیروهای خدمات‌رسان مانند برق، آب و گاز، و همچنین نقش نیروی انتظامی در مدیریت امنیت منطقه، همگی از نقاط قوت این تمرین بود.» استاندار کرمانشاه در پاسخ به پرسشی درباره تعداد و دفعات لازم برگزاری این نوع مانورها اظهار داشت: «مانورها باید به صورت مستمر و در فواصل منظم برگزار شود. هر چه بیشتر تمرین کنیم، آمادگی و انسجام ما بالاتر خواهد رفت و پاسخگویی در زمان بحران بهبود می‌یابد.»
نقاط قوت و دستاوردهای مانور
هماهنگی بین دستگاهی: این مانور نشان داد که با برنامه‌ریزی دقیق و تعامل موثر میان دستگاه‌ها، می‌توان در زمان بحران با حداقل هرج و مرج، عملیات نجات و امدادرسانی را به بهترین شکل اجرا کرد. توان عملیاتی بالای جمعیت هلال احمر: حضور فعال و گسترده تیم‌های تخصصی هلال احمر در حوزه‌های امداد، پشتیبانی، آموزش و درمان به خوبی خود را نشان داد و توان عملیاتی استان را ارتقا بخشید. برپایی اردوگاه اسکان اضطراری: موفقیت در راه‌اندازی سریع اردوگاه اضطراری با کیفیت مناسب، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این مانور بود که می‌تواند در شرایط واقعی بحران، جان بسیاری را نجات دهد. پشتیبانی لجستیکی و امکانات مناسب: به‌کارگیری امکانات لجستیکی پیش‌بینی شده، اعم از تجهیزات و بالگردهای امدادی، انتقال مصدومان و حضور به موقع تیم‌های خدماتی مانند برق و آب، از دیگر نکات مثبت این مانور بود. حضور پررنگ و حمایت‌های مدیریتی: بازدید و ارزیابی‌های استاندار و مدیران کل استانی، نشان‌دهنده اهتمام ویژه مسئولان به موضوع مدیریت بحران و اهمیت آمادگی مستمر است. مانور زلزله استان کرمانشاه با پیش‌فرض ۷.۱ ریشتر، فراتر از یک تمرین معمولی، به عنوان یک عملیات هماهنگ و واقعی برای آمادگی مقابله با حوادث طبیعی در کشور مطرح شد. این تجربه موفق، حاصل تلاش‌های بی‌وقفه جمعیت هلال احمر استان، همکاری سازنده سایر دستگاه‌های عضو ستاد مدیریت بحران و حمایت مدیریت عالی استان بود. تکرار چنین مانورهایی می‌تواند علاوه بر ارتقای توان عملیاتی، سطح آمادگی جامعه و دستگاه‌های امدادی را نیز افزایش دهد و زمینه کاهش خسارات جانی و مالی در زمان وقوع حوادث را فراهم کند.