دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در رم، در حالی با هشدارهای صریح تهران به واشنگتن و تلآویو و پیشنهادهای جدید میانجی عمانی برگزار شد که سایه تحریمهای جدید و تهدیدات نظامی اسرائیل، چشمانداز دستیابی به توافقی پایدار را با چالشهای جدی مواجه کرده است و جهان نظارهگر گامهای لرزان دیپلماسی است.دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات متحده در حالی در شهر رم، پایتخت ایتالیا، برگزار شد که آخرین پیام سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان، در شبکه ایکس پیش از برگزاری این دور، هشداری صریح و شفاف به استیو ویتکاف، نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا در امور خاورمیانه و مذاکرهکننده ارشد این کشور بود.عراقچی صبح جمعه نوشت: «یافتن مسیر دستیابی به توافق، معادله پیچیدهای نیست؛ سلاح هستهای صفر = توافق داریم و غنیسازی صفر = توافقی در کار نیست». وزیر امور خارجه همچنین تأکید کرد که «زمان تصمیمگیری فرارسیده است.»
ایدههای جدید میانجی روی میز
هیأت مذاکرهکننده ایرانی که در فضای پرابهام و گرگومیش تداوم مواضع غیرسازنده طرف آمریکایی و کشانده شدن موضوعات مذاکراتی به رسانههای غربی وارد پایتخت ایتالیا شده بودند، در حالی پس از سه ساعت محل اقامت سفیر عمان در رم را ترک کردند که عدمحضور مذاکرهکننده ارشد آمریکایی در ساعت پایانی این دور از مذاکرات ابهاماتی را در رابطه با کیفیت مذاکرات در اذهان و رسانهها ایجاد کرده بود.
این در حالی است که وزیر امور خارجه که به سیاق چهار دور پیشین، پس از پایان مذاکرات در جمع خبرنگاران حاضر میشود، دور پنج را «یکی از حرفهایترین ادوار مذاکرات» توصیف کرد و گفت: «وزیر امور خارجه محترم عمان، در این دور تلاش کردند راهکارهایی را برای رفع موانع موجود و دستیابی به پیشرفت معرفی کنند. روی ایدههای مختلفی بحث شد. ایشان پیشنهاداتی داشتند که قرار شد بررسیهای کارشناسی بیشتری از سوی دو طرف روی آنها انجام شود و به پایتختها منتقل گردد، بدون اینکه فعلاً هیچ تعهدی برای هیچیک از طرفین ایجاد شود.»
بر همین اساس، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، نیز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «وزیر خارجه عمان برای عبور از موانع، راهکارها و ایدههایی پیشنهاد کرده بود که رئوس و محورهای آنها در این دور مورد بررسی قرار گرفت. قرار شد به موازات بررسی بیشتر در پایتختها، وزیر خارجه عمان کار روی جزئیات ایدههای پیشنهادی را ادامه داده و برای بررسیهای تکمیلی در اختیار دو طرف قرار دهد. زمان و مکان دور بعدی مذاکرات متعاقباً تعیین و اعلام خواهد شد.»
بدر بن حمد بوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، نیز در پایان این دور در حساب ایکس خود نوشت: «پنجمین دور مذاکرات ایران و آمریکا در رم با پیشرفتهایی هرچند نه قطعی به پایان رسید. ما امیدواریم که در روزهای آینده مسائل باقیمانده روشن شود تا بتوانیم به سمت هدف مشترک دستیابی به یک توافق پایدار و شرافتمندانه پیش برویم.»
یک مقام آمریکایی نیز پس از پایان دور پنجم مذاکرات اظهار داشت: «مذاکرات همچنان سازنده است و پیشرفت بیشتری حاصل شد، اما هنوز کارهایی باقی مانده است.» این مقام افزود که گفتوگوها با حضور استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، بیش از دو ساعت به طول انجامید. وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز اعلام کرد: «مذاکرات با ایران همچنان سازنده است، ما پیشرفت بیشتری داشتهایم، اما هنوز کارهایی باقی مانده است. هر دو طرف توافق کردند که در آینده نزدیک دوباره دیدار کنند. ما از شرکای عمانیمان برای تسهیلگری مستمرشان سپاسگزاریم.»
روزهایی سرنوشتساز
دور پنجم مذاکرات رم، با وجود پیشرفتهای محدود، همچنان در سایه اختلافات عمیق بر سر غنیسازی و تهدیدات خارجی بهویژه از سوی اسرائیل قرار دارد. پیشنهادهای جدید عمان میتواند روزنهای برای پیشرفت باشد، اما موفقیت مذاکرات به تصمیمگیری شجاعانه و انعطافپذیری طرفین، بهویژه آمریکا، بستگی دارد. ادامه فشارهای تحریمی و تهدیدهای نظامی نهتنها دیپلماسی را تضعیف میکند، بلکه خطر تشدید تنشهای منطقهای را افزایش میدهد. ایران با تأکید بر حقوق خود و هشدار نسبت به پیامدهای اقدامات خصمانه، نشان داده است که آماده تلافی در برابر هرگونه ماجراجویی است، اما همچنان مسیر دیپلماسی را باز نگه داشته است. روزهای آینده برای روشن شدن سرنوشت این مذاکرات حیاتی خواهد بود.