شنوندگان عزیز توجه فرمایید، شنوندگان عزیز توجه فرمایید، خونین‌شهر؛ شهر خون آزاد شد.
این جملات خاطره‌انگیز در سومین روز از خردادماه 1361از رادیو پخش شد. خرمشهری که 19ماه در چنگال نیرو‌های بعثی عراق بود به یاری خداوند و پایمردی مردان و زنان دلیر ایرانی، آزاد شد و رزمندگان غیور ایران اسلامی برای شکرگزاری به درگاه خدا به مسجد جامع خرمشهر رهسپار شدند و نماز شکر اقامه کردند.
آزادسازی خرمشهر نتیجه جانفشانی دلیرمردان و زنانی مظلوم و بی‌دفاع بود که هیچ پشتیبانی نداشتند؛ خودشان بودند و خدای بزرگشان. شهروند ممالک دیگر هم نبودند. برای دفاع از سرزمین اهورایی‌شان از کسی اجازه نگرفتند و پای مذاکره با دول غربی ننشستند. تنها دلخوشی بزرگشان یک واژه بیشتر نبود: «ایمان».
زنده‌یاد شهید محمد جهان‌آرا که پس از فتح آبادان در سال 1360بر اثر یک سانحه هوایی به همراه همرزمانش به فیض شهادت رسیده بود، پیش از شهادتش از مهره‌های اصلی و انگیزشی رزمندگان جان‌برکف برای استقامت در برابر نیرو‌های بعثی عراق بود. در واقع جهان‌آرا شاید روز سوم خرداد در بین ما نبود، اما روح مطهرش ثمره تلاش‌های بی‌دریغش را دید. مقاومت و ایثار جهان‌آراها، فکوری‌ها، کلاهدوز‌ها و... نتیجه داده بود و خرمشهر، شهر قیام و مقاومت آزاد شد.
آزادسازی خرمشهر ماحصل همکاری مردم و سپاه پاسداران و ارتش به فرماندهی نابغه نظامی ایران، صیاد دل‌ها، شهید علی صیاد شیرازی و همچنین مردم همیشه غیور ایران بود. در روند آزادسازی خرمشهر درس‌های بزرگی نهفته است. یکی از این درس‌ها، درسی است به نام همبستگی ملی بر پایه ایمان. زمانی که ارتش و سپاه پاسداران و نیرو‌های جان‌برکف مردم‌نهاد دست در دست یکدیگر باشند، هیچ نیرویی نخواهد توانست آنها را شکست دهد. دیگر هیچ نیرویی نخواهد توانست قدرت اتحاد ملی را مضمحل کند. آری، مردم و نیرو‌های مسلح و سایر اقشار جامعه اگر با ایمان راسخ دست در دست یکدیگر داشته باشند، دشمنان یارای مقابله با آنان را در هیچ عرصه‌ای نخواهند داشت و این مصداق بارز آیه شریفه «واعتصموا بحبل‌الله جمیعا و لاتفرقوا» است.
هنرمندان و رسانه‌های جمعی می‌توانند با الهام گرفتن از این وقایع کلیدی در تاریخ کشورمان، میراث سترگ شهدایمان را به نسل‌ها بعدی در قالب برنامه‌ها و فیلم‌ها و کتاب و... انتقال دهند و نشان دهند چگونه شهدا با خون خود درخت تنومند استقلال این سرزمین را آبیاری کردند. آری، ممد نبود، اما دید چگونه خون شهدا ثمر داده است.
سوم خرداد؛ همچنان قطب‌نمایی برای آینده
سوم خرداد فقط یک تاریخ نیست، یک تراز ایستادگی است. در روزگار جنگ‌های ترکیبی و فشارهای چندوجهی، بازخوانی فتح خرمشهر نه‌تنها ادای احترام به گذشته، بلکه نقشه‌راه آینده در حفظ استقلال و عزت ملی است.
خرمشهر را خدا آزاد کرد، اما چگونه؟
آزادسازی خرمشهر، فقط عملیات نظامی نبود؛ یک انفجار معنایی در اندیشه دفاعی جمهوری اسلامی بود. در شرایطی که سقوط خوزستان را قطعی می‌دانستند، جوانان ایرانی با ایمان و همبستگی، قطب‌نمای معادلات جنگ را تغییر دادند. این پیروزی، نه به واسطه تجهیزات بلکه به واسطه ترکیب اراده ملی و باور الهی رقم خورد؛ مدلی که امروز بیش از همیشه به آن نیاز داریم. سوم خرداد امروز فقط خاطره نیست؛ بازتاب اراده‌ای است که در شکل‌گیری صف‌بندی‌های جدید منطقه‌ای هم خود را نشان داده است. تجربه خرمشهر، الگویی شد برای ملت‌هایی که با تحقیر و تجاوز روبه‌رو هستند اما اراده‌ای برای ایستادن دارند. همان عناصر پیروزی در سال ۱۳۶۱، اکنون در میدان‌های مختلف رقابت تمدنی و مقابله با سلطه‌طلبی‌های نوین قابل بازیابی است.
امنیت ملی؛ حاصل مقاومت فرهنگی و هویتی
در جنگ‌های نوین که عرصه آن نه صرفاً میادین نظامی بلکه رسانه، اقتصاد و ذهن مردم است، امنیت با تکرار گفتمان سوم خرداد تضمین می‌شود. گفتمانی که در آن، خودباوری، ایثار و پایمردی جایگزین وابستگی و مصلحت‌طلبی می‌شود. این الگوی درونی، همان سرمایه پایداری است که از دل حماسه سوم خرداد به‌دست آمد.
از دفاع‌مقدس تا نقش‌آفرینی تمدنی
پس از سوم خرداد، ایران از یک بازیگر صرفاً تدافعی به کشوری با نقش تعیین‌کننده در معادلات منطقه‌ای تبدیل شد؛ کشوری که توانست با تکیه بر منابع درونی، دیپلماسی امنیتی و بازدارندگی بومی، در برابر پروژه‌های فروپاشی و ناامنی مقاومت کند. سوم خرداد آغاز راهی بود که امروز به گسترش الگوی ایستادگی در برابر سلطه‌طلبی منجر شده است.