بابک توتونچی مدیر مکتب حرمتحیات
تلفنم زنگ میخورد، شمارهای است که دو رقم اولش 44 است. پاسخ که میدهم، صدای گرم روزنامهنگار پرتلاش سرویس طرحنو روزنامهشهروند که در یکسال اخیر تلاشهای ارزشمند و قابلتقدیری در راستای ظرفیتسازی اجتماعی برای معرفی سازمانهای مردمنهاد و شکلگیری جامعهمدنی، از او و همکارانش شاهد بودهام، به گوش میرسد. او از من میخواهد که نظر خود را درباره ستون جامعهمدنی روزنامهشهروند، در چند سطر بیان کنم: حقیقت این است که ظهور و بروز کلمه جامعهمدنی در یک روزنامهرسمی، بسیار اتفاق کمیابی است و باید این اتفاق را به فالنیک گرفت. اما در جامعهای همانند ایران، با این همه فرازونشیبهای اجتماعی، سیاسی، تاریخی، اقتصادی و... باید خیلیزودتر از اینها شاهد چنین اتفاق ارزشمندی میبودیم و بسیار پیشتر از اینها بایستی در روزنامهها، جراید، مجلات و حتی سازمانی که نام رسانهملی را یدک میکشد به این موضوع مهم پرداخته میشد. روزنامه وزین شهروند با این کار توانست، سازمانهای مردمنهاد را کموبیش برای مردم معرفی کند و با این معرفی چند نکته مهم را در یک بسته گردهم آورد که اهم آنها را به اختصار طرح میکنم:
الف) ستون جامعهمدنی روزنامهشهروند، ویترینی شد از وجود دموکراسی در اجتماع. یعنی دولت تدبیر و امید را در چشم مخاطب، دولتی مردمسالار معرفی کرد که ظاهرا بهصورت روزشمار بر تعداد سازمانهای مردمنهاد، از زمان آغاز بهکار این دولت، افزوده شده و این روند اگر حقیقتا خودجوش و از سوی مردم باشد، میتوان به پیشرفتهای اجتماعی بسیاری در این دولت امیدوار شد!
ب) با معرفی سازمانهای مردمنهاد، آنها را در معرض دید و قضاوت مردم قرار داد که این خود بهتنهایی میتواند باعث دقت بیشتر مدیران و اعضای اصلی این تشکلها در عملکردهای اجتماعی آنها باشد که در نتیجه راندمان کیفی فعالیتهای مدنی را بهبود و ارتقا میبخشد.
ج) توجه ویژه مردم به این صفحه باعث ایجاد حس رقابت در سایر روزنامهها شد. بهنحوی که برخی از آنها نیز با اختصاص ستون، صفحه یا پروندهای اختصاصی به موضوعات اجتماعی و مدنی، سعی در پرکردن خلأ موجود در روزنامه خود کردند که با سازماندهی و بهبود مطالب آنها در آینده، میتوان انتظار ایجاد برنامههای تلویزیونی پرمخاطب یا حتی شبکههای اختصاصی رادیویی و تلویزیونی در بسط هرچه بیشتر جامعه مدنی را داشت.
د) عدمدخالت دیدگاههای سیاسی و پرهیز از گلچینکردن تشکلها و اختصاص فضایی کافی برای معرفی آنها در ستون جامعهمدنی روزنامهشهروند، باعث شد که اگر سازمان مردمنهادی با گرایش سیاسی چپ و راست نیز وجود داشته باشد، بهخوبی دریابد که تشکل مردمی باید فراجناحی، غیرسیاسی و از جنس مردم باشد و برای مردم کار کند.
ادامه این روند میتواند باعث جذب حداکثری نیروهای مردمی از سوی همین تشکلها در آیندهای نهچندان دور باشد که در تحقق این مهم باید از هوش و ذکاوت دستاندرکاران این صفحه قدردانی کرد. اما در مقابل اینهمه عملکرد ارزشمند که روزنامهشهروند در موضوع ایجاد ستون جامعهمدنی از خود نشان داده است، قراردادن آن در زمره صفحات میانی روزنامه و عدماختصاص تیتر مناسب و جذاب در صفحهنخست را میتوان مورد نقد قرار داد و در راستای توجه بیشتر مدیران روزنامه به این مطلب، اهمیت غیرقابلانکار جامعهمدنی را در حلوفصل بحرانهای اجتماعی به آنها خاطرنشان کرد.