او وجب به وجب خاک ایران را گشته بود. شاید بتوان با تخمین و تا این زمان گفت که از افشار بیش از 300 کتاب در زمینه‌های مختلف مورد علاقه این پژوهشگر توانا و همچنین بیش از ۲ هزار مقاله و یادداشت انتشار یافته است. ایرج افشار ۶۵ سال از عمر ۸۵ساله خود را قلم زده است.
تورج دریایی:
«ایرج افشار درمیان ما دیگر نیست، اما در طول زندگانی‌اش با رفتار و کردار و دانش خود هزاران دانشجو و محقق را یاری کرده است. این میراث افشار برای ایرانیان و جهانیان بود و هرکدام ما به‌نوبه خود مدیون او هستیم. به جرأت می‌توان گفت که با رفتن او یکی از بزرگترین ایران‌شناسان قرن بیستم از میان ما رفته است. بنده حقیر در هر مجلسی از ایشان نکته‌های جدیدی می‌آموختم و بر بیسوادی محض خود واقف‌تر و خجل‌تر می‌شدم.»
ریچارد فرای:
«بودند کسانی در گذشته که وسعت دانشی که ایرج داشت را داشتند اما دیگر نه. در مفهوم مدرن دانش‌ورزی در ایران، به زبان‌فارسی، کسی سرتر از ایرج نبود. او مدرن بود، اما به‌صورت ناهمزمانی یک حکیم و عالم کهن نیز. مثل کسانی نبود که می‌شوند استاد دانشگاه و متمرکز می‌شوند بر یک موضوع.»
محمدرضا شفیعی‌کدکنی:
«ایرج افشار دفتری داشت که در سفرها، همواره آن را با خودش می‌آورد و بدون آن دفتر، سفر برای او محال بود. شاید حدود 300صفحه و در هر صفحه نام آخرین شخص و شماره تلفن و آدرس ایشان. این دفتر براساس اقالیم و ایالات و نواحی ایران تقسیم و تدوین شده بود؛ مثلا آذربایجان، خراسان و کردستان.
در ذیل هر ایالتی نام شهرها و شهرک‌ها و روستاها به ترتیب الفبایی و آن‌گاه در ذیل هر شهر و روستایی، نام دوستان و آدرس و شماره‌تلفن ایشان باز به ترتیب الفبایی... شخصیت افشار، در این سفرها، آهنربایی بود که براده‌های فرهنگی را از همه نوع برگرد خویش جمع می‌کرد و در میدان مغناطیسی مهربانی و فروتنی و دانش بیکران او، همه‌گونه افراد را می‌توانستی بیابی و بشناسی و از ایشان بیاموزی. از این چشم‌انداز نیز، ایرج افشار یگانه روزگار بود و مرد بی‌همتای زمانه ما.»
ایرج افشار ۱۶ مهرماه ۱۳۰۴ در شهر یزد دیده به‌جهان گشود. پدر ایرج، محمود افشاریزدی از شخصیت‌های فرهنگی و ایران‌دوست زمانه خود بود. ایرج افشار تحصیلات ابتدایی خود را در دبستان «زرتشتیان» و «شاپور تجریش» به انجام رساند و پس از آن وارد دبیرستان فیروز بهرام شد.
دبیرستان فیروز بهرام یکی از دبیرستان‌های قدیمی و زرتشتی شهر تهران است که در‌سال ۱۳۱۱بنا نهاده شد. افشار از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۸ در دانشکده‌‌حقوق دانشگاه‌تهران در رشته قضایی تحصیل کرد و رساله خود را در دوره لیسانس با عنوان «اقلیت‌ها در ایران» ارایه داد.
افشار از سال ۱۳۲۹ به‌عنوان دبیر در دبیرستان‌های تهران به‌تدریس مشغول شد. او در سال ۱۳۳۰ به دانشگاه تهران منتقل شد و در کتابخانه دانشکده‌‌حقوق، که بزرگترین کتابخانه دانشکده‌ای ایران در آن سال‌ها بود، به کتابداری مشغول شد و فنون کتابداری را هم از راه علمی و هم تجربی آموخت.
ایرج افشار ۱۲ اسفند‌ماه به‌دلیل بیماری در بیمارستان جم تهران بستری شد و روز ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ در ۸۵ سالگی درگذشت.