«اینترنت» یکی از نوآورانهترین اختراعات برای انسان است و در تمام قسمتهای زندگی از اقتصاد و جامعه گرفته تا سلامت، معنویت و... حضور دارد. در جهان میلیونها کودک با اینترنت سر و کار دارند. كودكاني كه برای دستیابی به اطلاعات و برقراری ارتباط با دوستان و اعضای خانواده از طریق نامه الکترونیکی، آموختن مهارتهای رایانهای و شرکت در بحث، به اینترنت مراجعه میکنند. درعینحال که اینترنت محبوبیت زیادی در میان خانوادهها پیدا کرده اما از سويي ديگر میتواند محیطی خطرناک برای کودکان باشد. تحقیقات نشان میدهد که بیشتر از 80درصد خانوادهها در مورد رویارویی کودکان خود هنگام استفاده از اینترنت نگران هستند.
یک پروژه تحقیقاتی که میان کودکان مدرسه ابتدایی آمستردام انجام گرفته نشان میدهد که کودکان با خشونت با يكديگر بحث و جدل میکنند و اين اتفاق در سالهاي اخير روند رو به رشدي را داشته و يكي از مهمترین دلايل آن رویارویی کودکان با خشونت، خصوصا از طریق اینترنت است.
در همين رابطه جهت بررسی و مطالعه تجارب منفی کودکان از اینترنت، از آنان خواسته شد تا بعضی چیزهایی که هنگام استفاده از اینترنت برای آنها ایجاد مزاحمت و اغتشاش میکنند را بنویسند. کودکان اغلب این نوع اطلاعات را نمیدهند زیرا میترسند این اطلاعات به گوش والدین یا دبیران آنها برسد. در سال 1999، 7/24درصد از کودکان مورد مطالعه، هنگام استفاده از اینترنت با موارد ناراحت کننده، ناخوشایند و اضطرابآور روبهرو میشدند. اما این رقم در سالهای بعد افزایش یافت، بهطوریکه در سال 2004 به 50درصد رسید.
دکتر جانیس ریچادسون، مشاور ارشد پروژه اروپایی شبکه مدارس با تشریح مفهوم «اینترنت ایمن» و «اینترنت بهتر» در اتحادیه اروپا ميگويد: ما باید اینترنت بهتر داشته باشیم و درحقیقت این ما هستیم که اینترنت را ایمن میکنیم نه ابزارها بنابراین نیاز داریم تا آگاهی خانوادهها، کودکان و نوجوانان را بالا ببریم و در این راه آموزش تأثیر بسیاری دارد برای اینکه کودکان و نوجوانان بدانند چگونه با اینترنت برخورد کنند. باید بدانیم که مشکل از کجاست و چطور میشود با آن مقابله کرد و در تحقیقاتی که انجام شده نیز به این نتیجه رسیدهایم که آموزش و ارتقای آگاهی جامعه در برابر اینترنت بهترین راه است.
شبکه مدارس اتحادیه اروپا متشکل از کودکان و نوجوانی است که در آن فعال هستند و اصل آموزش آنها از مهدکودک شروع میشود و میآموزند چگونه با اینترنت برخورد کنند و سعی داریم تا آنها به حقوق خود که حق اطلاعات، حق مشارکت و حق آموزش است دست پیدا کنند. وی با بیان اینکه شما باید بدانید چطور میتوانید از تکنولوژی استفاده کنید و بعد از آن زیرساخت مهم است، اظهار داشت: ما تیمهای متخصص زیادی داریم و از سرتاسر دنیا دعوت کردهایم و 3سال پیش متوجه شدیم که بچهها در 2 سالگی از تبلت استفاده میکنند و هیچ آموزشی برای خانوادهها در این زمینه وجود ندارد. مدارس باید روی 5 بحث اطلاعات، ارتباطات، خلاقیت، مسئولیتپذیری و حل مشکلات تمرکز داشته باشند و باید در دوران کودکی به آنها آموزش دهیم که چگونه با تکنولوژی برخورد کنند و نحوه و تکنیک استفاده از تکنولوژی را نیز یاد بگیرند.
استاد دانشگاه موناش استرالیا افزود: اینترنتی که میخواهیم باید به شکلی باشد که کودکان و نوجوانان نسبت به رفتار خود مسئول باشند و خیلی خوب است بدانیم که برنامههایی در اینترنت است که به بهتر شدن وضع جامعه کمک میکند و باید به کودکان و نوجوانان آموزش خود کنترلی بدهیم. نقش پدر و مادرها در آموزش کودکان خیلی مهم است.
وی با تأکید بر اینکه به قول بنجامین فرانکلین «بچهها با تقلید از بزرگترها یاد میگیرند پس بکوشیم امور ارزشمندی را به آنها نشان دهیم»، افزود: در سال 2003 کتابی نوشتند به اسم «مجددا فکر کنیم درباره تحصیلات بچهها در عصر دیجیتال» و به این سوال پاسخ دادند که چرا بچهها درس میخوانند و به مدرسه میروند. درحقیقت ابزاری برای اندازهگیری نداریم برای اینکه ببینیم آیا تکنولوژی، ایدهها و خلاقیت بچهها را افزایش میدهد. ما اطلاعات زیادی از خطوط کمک (help line) جمعآوری کردیم و بزرگترین مفهوم مشترکی که وجود دارد این است که وقتی بچهها در برابر اطلاعات نامناسب زیادی قرار میگیرند موجب خشونت در آنها میشود.
نكته غيرقابل كتمان اين است كه امروزه نميتوان كودكان را از دسترسي به ابزاري مانند تبلت و رايانه و به تبع آن اينترنت منع كرد. اما دسترسي به اين ابزار همان قدر كه ميتواند راهگشا باشد، به همان ميزان ميتواند آسيبهايي را با خود به همراه داشته باشد. شايد بهترين راهكار براي جلوگيري از آسيبهاي پيش رو، آشنا ساختن كودكان با آن چيزي است كه هر روز به آن مراجعه ميكنند و بخش زيادي از وقت خود را با آن ميگذرانند كه مسئوليت اين آشنايي در وهله اول با خانواده است.