اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهره‌ها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشت‌های علم» به چاپ رسیده‌اند و ما در این ستون به تناوب این یادداشت‌ها را مرور می‌کنیم.

شمشیر زبان فلسفی
شب هشتم محرم چند مجلس روضه‌خوانی رفتم. در یکی محمدتقی فلسفی روی منبر بود. این آخوند تاریخچه درازی دارد: اولاً بسیار واعظ زبردستی است، ثانیاً حافظۀ بسیار خوبی دارد، ثالثاً لحن صدای او در نطق کردن واقعاً گیراست... وقتی در ۱۳ سال پیش من وزیر کشور بودم، خود را نماینده مرحوم آیت‌الله بروجردی در تهران جا زده بود. یعنی واقعاً از طرف بروجردی در تهران امر و نهی می‌کرد و آن مرد مهم هم چیزی نمی‌گفت. به هر حال در آن تاریخ، مقامات انتظامی و شاهنشاه را اغفال کرد و پیکاری بر علیه بهایی‌ها راه انداخت که نزدیک بود یک غائله مملکتی بشود. در چندین شهر، مردم بهایی‌ها را کشتند. هر روز ظهر در ماه رمضان منبر می‌رفت و وعظ او از رادیو پخش می‌شد. آن قدر مردم را تحریک کرد، که غائله در سرتاسر کشور سر گرفت. به مقامات انتظامی حالی کرده بود که از این طریق دارد وجهه‌ای برای شاهنشاه درست می‌کند. به هر صورت من با دیوانگی مخصوص خودم جلوی او را گرفتم و اجازه ندادم منبر برود، تا کشور آرام شد. وقتی نخست وزیر بودم باز هم علمدار علما و فئودال‌ها بـر عـليه اصلاحات شاه شد تا غائله پانزدهم خرداد پیش آمد. آن وقت من او را گرفتم و حبس کردم. بعد از من آزاد شد و حالا باز منبر می‌رود.48.1.7

کتاب‌‌سازی امری و زورکی
صبح دو ساعتی در رکاب شاهنشاه با هلیکوپتر روی جزایر پرواز کردیم، گردش بسیار خوبی بود. بعد من شرفیاب شدم، به اختصار کارهای جاری و دستخط‌های توشیحی را عرض کردم. بعد علیاحضرت شهبانو من را احضار فرمودند که با این خانمی که قرار شده بیوگرافی ایشان را بنویسد قدری صحبت کنم، مثل این که دارد شانه خالی می‌کند. لسلی بلانش یا به عبارت دیگر خانم گرانت از نویسندگان بزرگ زن است، ولی در این کار درمانده است. بعد از ظهر یک ساعت با او صحبت کردم. می‌گوید در خصوص علیاحضرت به اندازه کافی مطلب و متریال ندارم. من عرض کردم چه طور است شاهنشاه قدری در معرفی علیاحضرت شهبانو با او صحبت بفرمایید. فرمودند: «نه!» علیاحضرت فرمودند: «لابد من را ریاکار بزرگ معرفی می‌کنی.» شاهنشاه فرمودند: «البته اگر مصاحبه بکنم جز این نخواهم گفت.» هر دو مطلب شوخی بود. [کتاب لسلی بلانش، روزنامه‌نگار و نویسنده اهل بریتانیا درباره فرح پهلوی، با عنوان «فرح، شهبانوی ایران» سال ۱۹۷۸ در لندن منتشر شد.] 9/1/55