[شهروند] امروز سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی (ره) بازگشایی شد. هم‌زمان نمایشگاه مجازی هم کار خود را شروع کرده است. هر دو نمایشگاه از 17 تا 27 اردیبهشت، میزبان علاقه‌مندان فرهنگ و هنر و ادب و کتاب خواهند بود. همچنین روز گذشته به مناسبت این رویداد فرهنگی مهم، نشستی خبری در محل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد تا مسئولین امر نسبت به چند و چون برگزاری نمایشگاه امسال، اطلاعاتی ارائه کنند. در این نشست، محسن جوادی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد و رئیس این دوره از نمایشگاه کتاب، ابراهیم حیدری، قائم‌مقام و سخنگوی نمایشگاه و مهدی اسماعیلی‌راد، معاون اجرایی نمایشگاه حضور داشتند و هر کدام درباره بخش‌هایی از نمایشگاه، اطلاع‌رسانی کردند. آنچه در ادامه می‌خوانید، خلاصه‌ای است از صحبت‌های آن‌ها. همچنین در صفحه امروز کتاب روزنامه «شهروند»، خبرهایی تکمیلی هم درباره نمایشگاه کتاب امسال انتخاب کرده‌ایم که می‌خوانید.
در نشست خبری نمایشگاه، محسن جوادی با اشاره به شعار این دوره از نمایشگاه کتاب تهران، «برای‌ ایران بخوانیم»، گفت: «رابطه کتاب و خواندن با ایران، رابطه باشکوهی است و کتاب جایگاه خود را دارد. هر دوره‌ای از شأن و جایگاه از کتاب و خواندن غفلت کردیم، از شکوه دور شدیم. می‌خواهیم حضور حداکثری صنف، فعالان نشر و مردم را داشته باشیم و برای این موضوع برنامه‌هایی داریم. یکی از رویکردهای ما تقویت وجه بین‌المللی نمایشگاه است، چه از جهت منابعی که در اختیار مردم قرار گیرد چه برنامه‌های فرهنگی.» او سپس با اشاره به بحث‌هایی که درباره تبدیل شدن نمایشگاه صرفا به یک کتاب‌فروشی بزرگ مطرح شده بود، عنوان کرد: «نمایشگاه صرفا بازار کتاب نباشد و فرصت و فضایی برای اندیشیدن باشد.» این جملات جوادی در واقع اشاره داشت به برگزاری نشست‌ها و رویدادهای مختلف فرهنگی در نمایشگاه کتاب تا عده‌ای صرفاً نگاهی تقلیل‌گرایانه به این اتفاق مهم فرهنگی کشور نداشته باشند.
همچنین مهدی اسماعیلی راد، معاون اجرایی نمایشگاه کتاب با بیان اینکه تیم اجرایی با پایان تعطیلات در مصلی مستقر شد و تلاش‌های شبانه‌روزی داشت، گفت: «توانستیم با همکاری مصلی، بخش دانشگاهی و آموزشی را از طبقه سوم به طبقه همکف بیاوریم. هیچ بخشی را در چادر نخواهیم داشت و کلیه فعالیت ناشران در فضای مسقف خواهد بود. افزایش تقاضای ناشران باعث شده در بخش متراژها مشکل داشته باشیم که با گله‌مندی ناشران همراه باشد و دلخوری دوستان را داشته باشیم. امیدوارم دوستان ببخشند. نگاه‌ ما این بود که حضور حداکثری را داشته باشیم.» او همچنین با یادکرد از روزبه کیائیان (مدیر پخش نشر «چشمه» که به تازگی از دنیا رفت) عنوان کرد: «در حوزه اجرا، دستگاه‌های متفاوتی با ما همکاری کردند و امیدوارم مردم به نمایشگاه بیایند و از فضای نمایشگاهی استفاده کنند.»
در بخش دیگر این نشست، ابراهیم حیدری، قائم‌مقام و سخنگوی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: «رویکردهای نمایشگاه امسال، ترویج ارزش‌های اسلامی و انقلابی و سبک زندگی ایرانی و اسلامی و گسترش عدالت فرهنگی رویکرد محوری است. با این نگاه که همه ناشران و صنوف و اقشار مردم حضور داشته باشند، بن بیشتر اختصاص داده شد تا اقشار بیشتری از یارانه‌های بیشتری بهره‌مند شوند؛ حدود ۲۰۰ میلیارد تومان به حوزه یارانه‌ها اختصاص داده شده است.» حیدری با اشاره به اختصاص بن به معلمان و دانش‌آموزان، گفت: «در نگاه کلی تلاش این است که همه اقشار جامعه بتوانند از یارانه‌ای که برای آن‌ها در نظر گرفته شده بهره‌مند شوند تا به نحوی به توسعه عدالت فرهنگی نزدیک شویم.»
حیدری در بخشی دیگر از صحبت‌های خود عنوان کرد: «رویکرد دیگر ما تقویت اقتصاد نشر است که تلاش داریم با راه‌اندازی پنل‌های تخصصی، فضای گفت‌وگو بین ناشران داخلی و خارجی را ایجاد کنیم و این اتفاق،دیپلماسی فرهنگی را هم فعال می‌کند.» قائم‌مقام و سخنگوی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یادآور شد: «بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و نشر الکترونیک از رویکردهای این دوره از نمایشگاه کتاب است. سعی داریم از این بخش غافل نشویم و آن را تقویت کنیم.» حیدری با اشاره به حضور مهمان ویژه نمایشگاه (عراق) در راستای دیپلماسی فرهنگی و برگزاری نخستین فلوشیپ نشر تهران اظهار کرد: «امسال با همکاری انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، بخش ادبیات نشر کودک و نوجوان را در فلوشیپ دنبال می‌کنیم. ۸۰ مهمان خارجی و ۵۰ مهمان داخلی برای حضور در این رویداد ثبت‌نام کردند. در طول مدت نمایشگاه، نشست‌های تخصصی در این بخش برگزار خواهد شد.» به گفته او، ۴۰ مهمان از کشورهای مختلف در نمایشگاه کتاب تهران حضور دارند و برنامه‌های فرهنگی متعددی در حاشیه نمایشگاه کتاب تهران برای آن‌ها پیش‌بینی شده است.
در ادامه سخنگوی نمایشگاه کتاب با بیان اینکه ناشران در فضایی به وسعت ۷۵ هزار مترمربع جانمایی شده‌اند، گفت: «طبق آمار ۲ هزار و ۳۶۳ ناشر حضور دارند که هزار و ۳۲۶ ناشر در بخش حضوری هستند و مجموع این ناشران در بخش مجازی، کتاب عرضه می‌کنند. امسال ۹۰۰ غرفه در شبستان جانمایی شد که این عدد در سال‌ گذشته ۷۰۰ غرفه بوده است؛ رویکرد سال گذشته تقویت بخش مجازی نمایشگاه بوده و رویکرد ما تقویت این رویداد فرهنگی با حضور ناشران و اقشار فرهنگی است.» حیدری با اشاره به ولادت امام رضا علیه‌السلام و روز فردوسی و پاسداشت زبان و ادبیات فارسی، گفت: «برنامه‌هایی را هم در این زمینه خواهیم داشت.»
سخنگوی نمایشگاه کتاب همچنین در پاسخ به پرسش درباره بودجه نمایشگاه که همیشه محلی برای تعارض بوده و یادداشتی که یاسر احمدوند، معاون فرهنگی پیشین ارشاد در واکنش به اعلام هزینه‌های نمایشگاه کتاب نوشته است، توضیح داد: «نگاه‌مان این است در همه حوزه‌های اجرایی، هزینه‌های مازاد را کم کنیم؛ علی‌رغم افزایش هزینه‌های اجرا، سعی داریم ۴۰ درصد پایین‌تر از سال گذشته در حوزه اجرا برگزار کنیم. البته در بخش یارانه افزایش داریم. سال گذشته ۱۲۵ میلیارد تومان اختصاص یافته که امسال به ۲۰۰ میلیارد تومان رسیده است. تقویت یارانه و کم کردن هزینه اجرایی رویکرد ماست. البته برخی از هزینه‌ها تحمیلی است.» او با بیان اینکه هزینه‌های اعلام‌شده درست است، بیان کرد: «ایرادی که بر ما وارد است، هزینه‌ها و یارانه‌ها را تفکیک نکردیم. این ایراد وارد است، اما اصل هزینه درست است.»
محسن جوادی نیز در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره یارانه‌ها گفت: «یارانه دانشجویان با سقف خرید یک‌ میلیون تومان، ۵۰۰ هزار تومان است؛ ۵۰ درصد مشارکت معاون فرهنگی و ۵۰ درصد خود دانشجویان. برای کتاب‌های خارجی نیز ۱۰ میلیارد تومان اختصاص داده شده است. برای نهادها و موسسات نیز تا سقف ۳۰ درصد مشارکت داریم، البته آورده نهادها به قدری زیاد است که ۲۰ درصد نیز رقم‌ زیادی خواهد بود، هرچند جای خرسندی است که نهادها و موسسات رقم بالایی را برای خرید همکارانشان در نظر دارند.» او درباره‌ یارانه فیزیکی توضیح داد: «اقشار مختلف، دانشجویان، استادان، طلاب و... یارانه دارند اما عموم خریداران نمایشگاه مورد غفلت قرار می‌گرفتند، طرحی در نظر گرفتند که یارانه عمومی نیز داشته باشیم. کسانی که قصد بازدید از نمایشگاه را دارند، از قبل اعلام می‌کنند و در نمایشگاه خرید انجام می‌دهند، ولی در خود نمایشگاه حضوری، بن نداریم.»
حیدری همچنین درباره مسئله پست برای نمایشگاه مجازی کتاب گفت: «برای تحقق عدالت توسعه فرهنگی سعی کردیم ارسال رایگان کتاب را علی‌رغم افزایش تعرفه‌های پست داشته باشیم. خریداران هزینه‌ای پرداخت نخواهند کرد.» او درباره جلوگیری از حضور ناشران پخته‌خوار در این رویداد نیز گفت: «مرجع ما قانون است و طبق ضوابط قانونی تلاش کردیم تا از حضور آن‌ها در نمایشگاه کتاب جلوگیری کنیم و این موضوع را به حداقل برسانیم، اما یک ایراد قانونی وجود دارد که باید در اسناد بالادستی رفع شود. در این حوزه صنف مصمم است و متولیان در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم با تعهدات و گفت‌وگوها با رعایت مسائل قانونی و اصلاح روند، کار را دنبال می‌کنیم تا مانع این کار شویم. در حوزه زیرساختی و نرم‌افزاری در اداره کتاب نیز تلاش‌هایی در حال انجام است تا مانع این کار شود.»
محسن جوادی نیز درباره بودجه نمایشگاه گفت: «ما کسی را متهم نمی‌کنیم که زیاد هزینه کرده است، رویکردی که برای آینده انتخاب کرده‌ایم این است که از هزینه‌ها بکاهیم. امسال حدود ۴۰ درصد تورم داریم و اگر با روال سال قبل پیش برویم، باید نصف رقم قبلی نیز اضافه شود. سعی کردیم هزینه‌ها را کم‌ کنیم و این به این معنا نیست که از کیفیت کار بکاهیم. معتقدم سهم بن را به دوبرابر برسانیم و هزینه اجرا را کم کنیم و این‌طور نیست که تشریفاتی باشد. در نهایت هم بحث شفافیت را داشته باشیم.» این توضیحات در حالی مطرح شد که در روزهای گذشته حرف و حدیث‌هایی درباره میزان هزینه در  نمایشگاه پیش آمده بود.