دور اول مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به میزبانی عمان، روز شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ در مسقط برگزار شد و دو طرف نتیجه گفتوگوها را سازنده و رو به جلو توصیف کردند. دور دوم گفتوگوها نیز روز شنبه ۳۰ فروردین ماه در شهر رم ایتالیا به میزبانی عمان برگزار و دور سوم مذاکرات امروز در عمان برگزار خواهد شد.گفتوگوهای سیاسی میان دو طرف، سومین دور از این نوع مذاکرات محسوب میشود، درحالیکه مذاکرات فنی، نخستین دور گفتوگوهای فنی بین دو کشور خواهد بود.ریاست هیأت مذاکرهکننده ایران را سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران و ریاست هیأت آمریکایی را استیو ویتکاف نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه بر عهده دارد.بهگفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، بنا به پیشنهاد عمان و توافق هیأتهای نمایندگی ایران و آمریکا، جلسه مشورتی فنی دو کشور که قرار بود در چارچوب گفتوگوهای غیرمستقیم دو طرف در روز چهارشنبه برگزار شود، به امروز همزمان با حضور روسای هیأتهای دو کشور، موکول شد. مقامهای جمهوری اسلامی ایران خطوط قرمز تهران در گفتوگوهای غیرمستقیم با آمریکا را مشخص کردهاند. وزیر خارجه ایران، سیدعباس عراقچی گفته چنانچه خواست آمریکا فقط این باشد که ایران سلاح هستهای نداشته باشد این خواسته قابل دسترس است اما اگر آنها «خواستههای غیرعملی و غیرمنطقی» داشته باشد مشکل ایجاد خواهد شد. ایران قبلاً تصریح کرده که حق غنیسازی اورانیوم قابل مذاکره نیست.
تاکتیک عراقچی برای هماهنگ کردن چین و روسیه
سفرهای عراقچی به الجزایر، روسیه، چین، و دیدار با گروسی و تاجانی رئیس پارلمان اروپا بخشی از استراتژی ایران برای ایجاد جبهههای متحد در برابر فشارهای غرب بود. تمرکز بر چین و روسیه نشاندهنده اهمیت این دو کشور بهعنوان شرکای استراتژیک است. عراقچی با این سفرها، پیام روشنی به آمریکا ارسال کرد: ایران بدون حمایت متحدانش مذاکره نمیکند. این دیپلماسی، که با همکاری با آژانس تقویت شد، به کاهش نگرانیهای غرب و حفظ فضای مثبت مذاکرات کمک کرد.
در یک برآیند کلی، چین و روسیه با حمایت دیپلماتیک، میانجیگری غیرمستقیم، و تقویت اهرم اقتصادی ایران، نقش کلیدی در تسهیل توافق دارند. چین با حفظ جریان تجارت نفت و ارائه طرحهای دیپلماتیک، و روسیه با وتوی قطعنامهها و پیشنهادهای عملی، ایران را در برابر فشار حداکثری تقویت میکنند. سفرهای عراقچی به این دو کشور نشاندهنده تلاش ایران برای حفظ اتحاد با متحدان و جلوگیری از انزواست. موفقیت مذاکرات به توانایی ایران در استفاده از این حمایتها و انعطاف آمریکا در برابر خواستههای تهران بستگی دارد.
عراقچی: بار دیگر دیپلماسی را به اروپا پیشنهاد میدهم
همچنین سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: روابط ایران با سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان، بریتانیا) در سالهای اخیر فراز و نشیبهایی داشته است. چه بخواهیم چه نخواهیم، این روابط هماکنون در وضعیت نشیب است. چرا؟ هر طرف روایت خاص خود را دارد. بهنظر من، سرزنش کردن کاری بیهوده است. آنچه اهمیت دارد این است که وضعیت کنونی برای هر دو طرف باخت - باخت است.
وی تأکید کرد: سپتامبر گذشته در نیویورک، زمانی که با وزرای امور خارجه سه کشور و دیگر همتایان اروپایی دیدار کردم، پیشنهاد گفتوگو دادم. گفتم بیایید به جای تقابل، همکاری را انتخاب کنیم، نه فقط در موضوع هستهای بلکه در هر زمینه دیگری که منافع و نگرانیهای مشترک داریم. متأسفانه آنها راه سخت را انتخاب کردند.
عراقچی با بیان اینکه بار دیگر دیپلماسی را پیشنهاد میکنم، گفت: پس از رایزنیهای اخیرم در مسکو و پکن، آمادهام تا گام اول را با سفر به پاریس، برلین و لندن بردارم. پیش از آغاز گفتوگوی غیرمستقیم با آمریکا نیز آماده این کار بودم، اما سه کشور اروپایی نخواستند.
وی افزود: اکنون توپ در زمین اروپاییهاست. آنها این فرصت را دارند که خود را از نفوذ «گروههای ذینفع خاص» رها کنند و مسیری متفاوت را شکل دهند. نحوه عمل ما در این مقطع حساس، احتمالاً افق آینده را مشخص خواهد کرد.
ساعاتی پس از اظهارات وزیر خارجه ایران و پیشنهاد دیپلماسی به اروپا، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه تصریح کرد: پاریس آماده ادامه دادن به گفتوگو با ایران است.
بقایی:خاتمه دادن به تحریمهای غیرقانونی، اولویت تیم مذاکرهکننده
سخنگوی وزارت خارجه نیز همزمان با حضور هیئت مذاکره کننده ایران در مسقط پایتخت عمان در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: دکتر عراقچی وزیر امور خارجه و هیأت همراه برای شرکت در سومین دور گفتگوهای ایران-آمریکا که با میانجیگری وزیر امور خارجه عمان برگزار میشود وارد مسقط شده است.
اسماعیل بقائی در ادامه نوشت: ما مصمم به صیانت از حقوق قانونی و مشروع ملت ایران برای استفاده از انرژی هستهای جهت مقاصد صلحآمیز هستیم و در عین حال آماده برداشتن گامهای معقول جهت اطمینانبخشی نسبت به ماهیت کاملآ صلحآمیز برنامه هستهای خود میباشیم. وی ادامه داد: خاتمه دادن به تحریمهای غیرقانونی و غیرانسانی علیه مردم ایران، بهصورت عینی و سریع، برای ما یک اولویت است. باید دید طرف مقابل تا چه میزان از جدیت و آمادگی لازم برای یک توافق عادلانه و واقعبینانه برخوردار است.
ویتکاف و آنتون در عمان حضور مییابند
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با مثبت و سازنده توصیف کردن روند مذاکرات ایران و آمریکا با میانجیگری عمان اعلام کرد که استیو ویتکاف نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه و مایکل آنتون مدیر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه روز شنبه ششم اردیبهشت ماه برای مذاکره با تهران در عمان حضور خواهند داشت.
تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه به وقت محلی به خبرنگاران گفت که مایکل آنتون، مدیر برنامهریزی سیاسی وزارت خارجه و استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا امروز شنبه برای برگزاری نشست فنی با ایران در عمان حضور خواهند داشت و آنتون ریاست هیأت فنی آمریکا را برعهده دارد که نخستین نشست تیم فنی خواهد بود.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین گفت: آژانس بینالمللی انرژی اتمی قصد دارد در هفته جاری میلادی هیأتی را به ایران اعزام کند.خانم بروس از اظهارنظر درباره جزئیات مذاکرات با ایران و اهمیت جلوگیری از سوء تفاهمهای احتمالی تأکید کرد اما در عین حال گفت: مذاکرات همچنان ادامه دارد و روند آن مثبت و سازنده بوده اما هنوز راه زیادی برای رسیدن به نتیجه باقی مانده است.