[ مریم رضاخواه] از نخستین ساعات بامداد ۳۱ فروردین، شور و جنب‌وجوش خاصی در اردوگاه مهر بندرانزلی موج می‌زند؛ جایی که حالا میزبان جمعی از خلاق‌ترین و متعهدترین مربیان حوزه کودک در کشور شده است. مربیانی از گوشه‌وکنار ایران، هر یک با کوله‌باری از تجربه، خلاقیت و عشق به کودک، گرد هم آمده اند تا در مرحله کشوری نخستین جشنواره مهارت‌محور «تدریس ماهرانه» بدرخشند. جشنواره‌ای که تنها یک رقابت ساده نیست؛ فرصتی است برای دیدن، یاد گرفتن و به اشتراک گذاشتن شیوه‌هایی نو از آموزش بشردوستی، امداد و مهارت‌های زندگی. اینجا، همه آمده اند تا نشان دهند چطور می‌شود قلب کودک را با بازی و قصه و نمایش، به دنیای مهربانی گره زد بندرانزلی، فقط میزبان یک رویداد نیست؛ آغازگر حرکتی است برای بازتعریف آموزش کودک در هلال احمر، با تکیه بر خلاقیت، انسان‌دوستی و مهارت‌محوری.
روایت یک روز شلوغ، پر از خلاقیت و همدلی
در طول روزهای برگزاری جشنواره، فضای اردوگاه مهر بندرانزلی به کلاس درسی بزرگ و پویا تبدیل شده است؛ جایی که تخته‌ها جای خود را به بازی، نمایش و ابزارهای خلاقانه آموزشی داده اند. مربیان منتخب از استان‌های مختلف کشور، در قالب ارائه‌های 7 دقیقه‌ای، طرح‌های خود را برای گروه داوری اجرا کردند. این اجراها، گاه با لبخند کودکان داوطلب همراه شد و گاه با تحسین مربیان دیگر که با دقت تماشا می‌کنند تا نکته‌ای بیاموزند و الهام بگیرند.
از آموزش با کف دست تا داستان‌سرایی
با گره‌های زندگی
یکی از ویژگی‌های برجسته این جشنواره، تنوع روش‌ها و نگاه‌های آموزشی است. مربی‌ای از خراسان جنوبی، مفاهیم امدادی را از طریق شعرهای محلی و حرکات ریتمیک آموزش داد؛ مربی‌ای دیگر از بوشهر، داستانی درباره یک قهرمان کوچک محله‌اش را روایت کرد که با دانستن اصول اولیه کمک‌های اولیه، جان دوستی را نجات داده بود.
در یکی از اجراهای خلاقانه، مربی‌ای از یک طناب معمولی، ابزار آموزشی ساخته بود تا به کودکان نشان دهد چطور می‌توان گره‌هایی را که در زندگی روزمره به آن‌ها برمی‌خورند، با مهارت باز کنند؛ چه به معنای واقعی و چه به شکل استعاری.
از ویدیوهای ۵ دقیقه‌ای تا تدریس زنده در
هفت دقیقه
در فضای رقابتی جشنواره، هیأت داوران نه‌فقط به عنوان ارزیاب، بلکه به‌مثابه راهنماهای حرفه‌ای حضور دارند. سه داور اصلی، با پیشینه‌هایی متنوع در آموزش کودک، علوم تربیتی و طراحی برنامه‌های امدادی، هر اجرا را با دقت دنبال می‌کنند. اما آنچه اهمیت دارد، صرفاً نمره و رتبه نیست؛ بلکه نگاه دقیق و بازخوردهای سازنده‌ای است که می‌تواند مسیر حرفه‌ای هر مربی را روشن‌تر کند.
داوران در این جشنواره آمده اند تا در کنار داوری، الهام بگیرند و الهام بدهند. اجرای خوب را تحسین کنند، اجرای متوسط را تحلیل کنند و به هر شرکت‌کننده یادآور شوند که این مسیر، یک سفر مداوم برای بهتر شدن است.
مهیار کمانگری کارشناس ارشد علوم ارتباطات یکی از 3 داور این جشنواره است. او در رابطه با نخستین جشنواره مهارت محور تدریس ماهرانه به «شهروند» می گوید: «4 ماه پیش بود که فراخوان نخستین جشنواره مهارت‌محور «تدریس ماهرانه» منتشر شد؛ رویدادی ملی که با استقبال بی‌سابقه‌ای از سوی فعالان حوزه آموزش کودک و نوجوان، به‌ویژه مربیان کانون‌های هلال احمر همراه شد. در مدت کوتاهی، نزدیک به ۹۷۰ اثر از سراسر کشور به دبیرخانه جشنواره ارسال شد؛ آثاری که بیشترشان توسط مربیان باتجربه و دغدغه‌مند جمعیت هلال احمر تهیه شده بود. نخستین مرحله داوری، در سطح استان‌ها و ستاد مرکزی برگزار شد و از میان صدها اثر رسیده، ۱۷۸ اثر به دور دوم راه یافت. داوری دقیق‌تر در این مرحله، سرانجام به انتخاب ۳۱ اثر برتر از ۳۱ استان انجامید؛ آثاری که خالقانشان به بندر انزلی دعوت شدند تا در فضایی واقعی و زنده، مهارت آموزشی خود را به نمایش بگذارند.»
او به جزییات نمایش خلاقانه مربیان در این جشنواره اشاره می کند: «مربیان باید در مدت تنها ۷ دقیقه، خلاصه‌ای از آنچه در آموزش خلاقانه می‌دانند، ارائه دهند. این اجراها چیزی فراتر از یک ارائه ساده است؛ کلاس‌هایی زنده، الهام‌بخش و پر از ایده برای سایر مربیان و حاضران در سالن. از نمایش‌های عروسکی تا کاردستی‌های آموزشی، از موسیقی و روایت‌گری تا استفاده از متاورس و ابزارهای دیجیتال؛ تنوعی چشمگیر در روش‌ها و رویکردهای تدریس، جشنواره را به فضایی پویا و پُر از یادگیری بدل کرده است.
یکی از اجراهای به‌یادماندنی، اثری از مربی‌ای از سیستان و بلوچستان بود که با خود عروسکی با قدمت صد سال آورده بود. یا مربی دیگری که با برگ و بلوط، عروسک‌هایی ساخت و مفاهیم آموزشی را با زبانی ساده اما تأثیرگذار منتقل کرد. در بخشی دیگر، استفاده از عینک‌های سه‌بعدی و تجربه متاورسی، نگاه‌ها را به سمت آینده برد؛ آینده‌ای که در آن، آموزش خلاقانه یک ضرورت است، نه انتخاب.
ترکیب داوران نیز به‌گونه‌ای بود که از سه حوزه تخصصی آموزش، هنر و امداد تشکیل شده بود.» این را نیز کمانگری می گوید و ادامه می دهد: « یک داور از جمعیت هلال احمر، یک داور از وزارت آموزش‌وپرورش و یک داور از حوزه هنری، هرکدام با نگاه تخصصی خود به ارزیابی آثار پرداختند. برای داوران، بسیاری از اجراها نه‌فقط آموزنده، بلکه شگفت‌انگیز بودند؛ چرا که نشان می‌دادند مربیان حاضر در این جشنواره، فقط آموزگار نیستند، بلکه نویسنده، آهنگساز، بازیگر، گوینده و هنرمند نیز هستند. مربیانی با بیش از یک دهه تجربه، که حالا با شور و شوق در برابر داوران ایستاده‌اند تا بگویند: ما بلدیم آموزش را زندگی کنیم.»
این جشنواره در چه بستری برگزار شد
و چه کسانی در آن شرکت کردند؟
ما جشنواره را در بستر شبکه تعاملی دانش‌آموزی جمعیت هلال احمر، با عنوان «هلالیتا»، راه‌اندازی کردیم. این اولین‌بار است که چنین رویدادی در سطح کشوری توسط سازمان برگزار می‌شود. در مجموع حدود هزار مربی از سراسر کشور در این جشنواره شرکت کردند و آثار خود را مطابق استانداردهای اعلامی ارسال کردند.
این آثار به‌صورت فیلم‌های کوتاه آموزشی تهیه شده بودند و از ابزارهای متنوعی مثل شعر، موسیقی، نمایش، داستان و حکایت برای آموزش مفاهیم استفاده کرده بودند. داوری در دو مرحله انجام شد: ابتدا در سطح استان‌ها و سپس در ستاد مرکزی.
در حال حاضر جشنواره در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
اکنون در مرحله کشوری هستیم که در اردوگاه مهر بندر انزلی در حال برگزاری‌ست. ۳۱ مربی برتر از ۳۱ استان کشور برای رقابت نهایی به این مرحله راه پیدا کرده‌اند.
شرکت کنندگان در فضایی زنده و شبیه‌سازی‌شده تدریس خود را در حضور داوران اجرا می‌کنند.
داوری چگونه انجام می‌شود؟
داورانی که در این جشنواره حضور دارند، متخصص تدریس خلاقانه هستند و دارای گواهینامه‌های معتبر ملی و مورد تأیید وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم و جمعیت هلال احمر هستند. نکته ویژه امسال این است که خود دانش‌آموزان هم در قالب داوران حاضر، در ارزیابی‌ها مشارکت دارند. در نهایت، با جمع نمرات داوران و نظرات دانش‌آموزان، سه مدرس برتر کشور انتخاب خواهند شد.
و هدف نهایی این جشنواره؟
ارتقای کیفیت آموزش مفاهیم بشردوستی و مهارت‌های زندگی به کودکان و نوجوانان. مربیان ما سفیران تربیت نسل نو هستند؛نسلی نیک‌اندیش، نوع‌دوست و مسئولیت‌پذیر. این جشنواره، گامی است در مسیر حمایت از آن‌ها و توسعه شیوه‌های آموزش مؤثر و انسانی. ما به مربیان‌مان اعتماد داریم. این جشنواره، اولین بود اما آخرین نخواهد بود. حالا که این مسیر را آغاز کرده‌ایم، باید آن را ادامه دهیم. مربیانی که امروز اینجا درخشیدند، مشعل‌داران نسل بعدی‌اند.
از اردوگاه بندرانزلی تا کلاس‌های کوچک سراسر کشور
جشنواره «تدریس ماهرانه»، صرفاً یک مسابقه نیست؛ بلکه تمرینی برای آینده‌ای متفاوت در آموزش امداد و مهارت‌های زندگی به کودکان است. در پایان هر روز، در گفت‌وگوهای جمعی یا حتی گپ‌های دوستانه شبانه، این نکته تکرار می‌شود که آموزش اگر با جان و دل همراه باشد، مرزهای جغرافیایی و محدودیت‌های امکانات را درمی‌نوردد.
جشنواره‌ای برای دیده‌شدن خلاقیت مربیان و ارتقای آموزش بشردوستی
نخستین جشنواره مهارت‌محور «تدریس ماهرانه»، فرصتی است برای دیده شدن خلاقیت‌ها، برای شنیده شدن صدای مربیانی که تدریس را نه یک وظیفه، که یک هنر می‌دانند. رویدادی که به همت سازمان جوانان جمعیت هلال احمر طراحی شده تا نشان دهد آموزش، اگر با دل و جان باشد، می‌تواند نجات‌بخش و ماندگار باشد. در حاشیه این جشنواره، «شهروند» با وحید ایمانی، معاون پیش‌دبستانی و دانش‌آموزی سازمان جوانان هلال احمر گفت و گو کرده است. او با نگاهی دقیق و دل‌مشغول آینده آموزش، از چرایی و چگونگی این جشنواره گفت؛ از مربیانی که شایسته دیده شدن هستند و از نسلی که با مهر و مهارت، تربیت می‌شود.
این جشنواره با چه هدفی شکل گرفت؟
یکی از گروه‌های بسیار مؤثر در پهنه آموزش جمعیت هلال احمر، مربیان هستند؛ مربیانی که از سنین کودکستان تا پایان متوسطه دوم در کنار دانش‌آموزان فعالیت می‌کنند. این مربیان سال‌هاست که در قالب کانون‌های «غنچه‌های هلال» و «دانش‌آموزان هلال احمری» در مسیر آموزش بشردوستی، کمک‌های اولیه و مهارت‌های زندگی قدم برمی‌دارند.
جشنواره «تدریس ماهرانه» در پاسخ به دو نیاز اصلی طراحی شد؛ اول اینکه روش‌های خلاقانه‌ای که این مربیان طی سال‌ها در آموزش به کار گرفته‌اند، باید دیده و معرفی شوند. دوم اینکه ما نیاز داشتیم فضای تازه‌ای ایجاد کنیم تا مربیان به سمت بهره‌گیری از روش‌های نوآورانه، حسی، تعاملی و چالشی در کلاس‌های خود ترغیب شوند. روش‌هایی که در آن مربی دیگر متکلم وحده نباشد، بلکه بتواند دانش‌آموز را درگیر یادگیری کند و آموزش را مؤثرتر سازد.