کارشناسان اقتصادی معتقدند فضای مبهم پیرامون جزئیات توافق احتمالی و زمانبندی اجرای مفاد آن سرمایهگذاران را در شرایط احتیاطی قرار داده است. تحلیلگران بازار ارز میگویند اخبار مثبت از مذاکرات هستهای میتواند قیمت دلار را تا کف کریدور 70هزار تومانی پایین بیاورد.
فعالان بازار ارز امیدوارند با شفاف شدن چشمانداز مذاکرات و مشخص شدن زمانبندی لغو تحریمها ثبات نسبی به بازار ارز برگردد. اما به نظر میرسد تا آن زمان معاملهگران همچنان در سایه بلاتکلیفی، موقعیت خود را با احتیاط مدیریت کنند.
طبق نظر کارشناسان، با انتشار اخبار مثبت از دور دوم مذاکرات روند ریزشی نرخ دلار دوباره از سر گرفته شده و دیروز ۳۱ فروردین دلار قیمت ۸۱ هزار و ۵۰۰ تومان را تجربه کرد.ریزش نرخ دلار همزمان با آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در بازار آزاد ادامهدار بوده و در حالی که ۱۸ فروردین ماه هر دلار ۱۰۵ هزار تومان معامله میشد اکنون با ریزش شدید مواجه شده است.
محاسبه نرخ دلار با نقدینگی
محمد بیات، کارشناس اقتصادی گفت: یک تحلیل از پیشبینی قیمت دلار وجود دارد که با تداوم انتشار اخبار مثبت سیاسی، نرخ دلار میتواند کاهش شدیدی داشته باشد.این کارشناس اقتصادی ادامه داد: یعنی قیمت دلار میتواند بهصورت هیجانی با نقش انتظارات مثبت به دامنه ۷۰ هزار تومان برسد.وی افزود: اینکه در این دامنه ماندگار شود یا نه بسته به سیاستهای کلان اقتصادی دارد.
نرخ ارز بازار آزاد به سیر نزولی خود ادامه خواهد داد
مرتضی عزتی که ازجمله اعضای هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس است، در این رابطه گفته است: «درواقع اتفاقی که در روزهای گذشته و پس از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا افتاده، این است که ناگهان رجزخوانیها کنار رفته و صحبت از توافق و تفاهم به میان آمده است. درنتیجه دوباره شاهد بازگشت نرخ ارز به بهمنماه سال گذشته و زمانی هستیم که هنوز این رجزخوانیها آغاز نشده بود.»
این کارشناس ارشد اقتصادی یادآور شد: «در ادامه مسیر نیز اگر کماکان علامتهای مثبتی که در مذاکرات دیده میشود، ادامه یابد و چشمانداز مثبتی پیش روی بازار قرار گیرد، طبیعتاً نرخ ارز بازار آزاد به سیر نزولی خود ادامه خواهد داد.»
او در عین حال گفت: «با این همه این کاهش نرخ ارز نهایتاً تا چیزی در حدود ۱۵ درصد بیش از نرخ ارز مبالهای و نرخی که دولت تعیین کرده، کاهش مییابد و پس از آن درصورتی که ثبات بر بازار حاکم باشد، شاهد تثبیت نرخ ارز خواهیم بود.»
پیشنهاد درباره راههای اصلاح اساسی بازار ارز
عطا بهرامی، تحلیلگر ارشد مسائل اقتصادی نیز در این رابطه میگوید: «واقعیت این است که دلار یکصد و پنج هزار تومانی، یعنی دلاری که در روزهای منتهی به مذاکرات مسقط در بازار تهران معامله میشد، با متغیرهای پولی کشور نمیخواند.
البته میتوان فهرستی از اشتباهات دولت را برشمرد که در افزایش نرخ ارز تاثیرگذار است، اما واقعیت این است که حتی این اشتباهات نیز نمیتواند نرخ ارز را تا این میزان افزایش دهد.»
او گفت: «انتظار تورمی هم که ازسوی برخی کارشناسان بهعنوان عامل این افزایش چشمگیر نرخ ارز مورد تاکید قرار میگرفت، اگرچه موثر است، اما نمیتوانست تا چنین تاثیری بر بازار ارز بگذارد؛ چراکه انتظارات تورمی نهایتاً پس از ۶ ماه تخلیه میشود و پس از آن به اقتصاد کلان تبدیل میشود.»
او با بیان اینکه «یکی از علل کاهش ناگهانی نرخ ارز بلافاصله پس از برگزاری دور نخست مذاکرات ایران و آمریکا در مسقط، خوشبینی بود که در بازار ایجاد شده»، گفت: «اما برای اینکه بفهمیم این روند کاهشی تا کجا ادامه مییابد، باید به روند بلندمدت ارزش دلار نگاه کنیم.»
تاکید بر لزوم مدیریت ارز سرازیرشده به بازار
احمد انارکی محمدی که هماکنون ازجمله اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس است و در گذشته نیز علاوهبر حضور در ادوار پیشین مجلس، سابقه معاونت وزارت صمت را در کارنامه داشته، معقتد است «مهمتر از کاهش نرخ دلار در شرایط کنونی، این است که بتوانیم نقدینگی و ارزی را که هماکنون به بازار بازگشته، بهنحو اصولی مدیریت کنیم و به سمت بازارهایی ببریم که آثار مثبتش درنهایت بر کلیت اقتصاد کشور تاثیر بگذارد.» نماینده رفسنجان در مجلس دوازدهم میگوید: «ما نمیتوانیم این واقعیت را نادیده بگیریم که اقتصاد ما به ارز و دلار وابسته است. چراکه به هر حال ارزی که در کشور داریم، بخشی ناشی از فروش نفت است و بخشی ناشی از صادرات غیرنفتی.»
هشدار به خریداران ارز
حمیدرضا جیهانی درباره تأثیر تحولات سیاسی بر انتظارات گفت: بازارهای مالی در ایران همچون طلا، سکه و ارز بیشتر تحت تأثیر تحولات و اخبار سیاسی هستند تا متغیرهای اقتصادی مانند عرضه و تقاضا یا شاخصهای کلان اقتصادی؛ بهعبارتدیگر، تحولات جهانی و تنشهای سیاسی بهویژه در خاورمیانه نقش پررنگتری در نوسانات این بازارها دارند.
وی افزود: نقش تحولات سیاسی بر بازار ارز را میتوان در واکنش نرخ ارز به اخبار مربوط به مذاکرات یا تحولات روابط بینالمللی مشاهده کرد؛ به عنوان نمونه با انتشار خبری مثبت درباره احتمال از سرگیری مذاکرات و بهبود روابط میان ایران و کشورهای غربی، قیمت سکه و طلا در بازار بهطور قابلتوجهی کاهش یافت.
این کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه تغییر نرخ در بازارهای مالی بیش از آنکه به تصمیمات اقتصادی کشور گره خورده باشد از اخبار سیاسی سرچشمه میگیرد، بیان کرد: در شرایطی فعلی فضای بازار ارز هیجانی است و ورود به آن ممکن است باعث ضرر مردم شود.
وی افزود: تا زمانی که ثبات سیاسی در جهان و منطقه حاکم نشود بازارهای مالی تحت تأثیر مسائل سیاسی دچار نوسانات ناگهانی میشوند؛ اما با مشخص شدن تحولات جهانی و تصمیمات ترامپ ممکن است نرخ ارز در کانالی مشخص ثابت بماند.
جیهانی تاکید کرد: زمانی که نرخ ارز بهصورت روزانه یا حتی ساعتی دچار نوسان میشود، بیشتر جنبه روانی دارد تا اقتصادی؛ در چنین فضایی، میدان برای دلالان و سفتهبازان فراهم میشود تا با استفاده از جو هیجانی بازار، از نوسانات لحظهای حداکثر سود را کسب کنند؛ این روند نهتنها موجب بیثباتی بیشتر در بازار و اقتصاد میشود، بلکه باعث بیاعتمادی عمومی نیز خواهد شد.