اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهره‌ها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشت‌های علم» به چاپ رسیده‌اند و ما در این ستون به تناوب این یادداشت‌ها را مرور می‌کنیم.

مسابقه چه کسی فاسدتره!
امروز به ملاقات‌ها و کارهای جاری گذشت. من‌جمله فارلند، سفیر سابق آمریکا را که در ایران کار کوچک تجارتی دارد و گاهی سری به ایران می‌زند، ملاقات کردم. به من گفت از دستم ساخته است که جلوی افشای اسامی اشخاصی که در کار رشوه‌گیری از شرکت‌های بزرگ آمریکایی دست داشته‌اند بگیرم؟ زیرا حالا دولت آمریکا تصمیم گرفته است نگذارد بی‌جهت این اسامی منتشر شود. گفتم خوشبختانه ما در ایران نگرانی نداریم، گو این که شما ما را فاسد جلوه می‌دهید، حالا معلوم شده که خیلی بیش از ما فاسد هستید، به خصوص اعضای سنا و کنگره شما. گفت متأسفانه همین طور است. گفتم برعکس، ما می‌خواهیم که هرچه اسم هست گفته شود و از این جهت باکی نیست. حتی خود ما هم اگر شما نخواستید اسامی را منتشر کنید، تقاضا خواهیم کرد به ما بدهید که خودمان منتشر کنیم. خیلی ناامید شد. اخیراً به خصوص کمپانی لاکهید افتضاح عجیبی بر سر پرنس برنهارد شوهر ملکه هلند و اعضای دولت ژاپن درآورد.54.12.21

توجیه خیانت به کردهای عراق
صبح ساعت ۸ ریچارد هلمز سفیر آمریکا به دیدنم آمد و با من صبحانه خورد. مسائل جزیی و بعضی کارهای جاری و تجارتی گفت که به عرض برسانم، من‌جمله ساختن بندر نظامی چاه بهار را که وساطت کرده بود به یک شرکت آمریکایی داده شود. چون قیمت آن خیلی گران می‌شده، شاهنشاه امر فرموده بودند به مناقصه برود. دلیلش را پرسید، به او گفتم. قدری راجع به کردستان صحبت کرد که برای شاهنشاه موفقیتی بزرگ بود، ولی حالا وضع کردها چه می‌شود؟ البته حمله بی‌رحمانه عراقی‌ها باعث کسالت شاهنشاه می‌شود. گفتم البته می‌شود ولی چه می‌شد کرد؟ الان بیش از یک سال است که دیگر این‌ها (کردهای مبارز ساکن در کردستان عراق) تاب مقاومت نداشتند، فقط ما آن‌ها را حفظ می‌کردیم. دیگر دلیل ندارد که ما این همه خرج جنگ بکنیم و مهاجرین آن‌ها را هم با این مخارج هنگفت حفظ بکنیم (فعلاً 300 هزار نفر هستند.) گفتم این مسائل را دنیا خبر ندارد و به ما ایراد می‌کنند. ولی مسخره است. اما چون ما توضیحی نمی‌توانیم بدهیم، سکوت می‌کنیم. گفت این سختگیری برای خود عراقی‌ها هم بد است. گفتم این دیگر چاره ندارد، شاید نتیجه آن بشود که کردها به صورت جنگ نامنظم و به طور پراکنده باعث آزار آن‌ها بشوند، باز هم به ما مربوط نخواهد بود. حالا عده بیشتری فرار بکنند بیایند که البته در ایران جذب خواهند شد.53.12.22