پدیده گرد و غبار می‌تواند تهدیدی برای سلامتی افرادی که در مواجهه با آن قرار دارند، باشد که از مهم‌ترین اثرات و پیامدهای ایجاد شده توسط گرد و غبار است.
افزایش غلظت ذرات معلق قابل تنفس در هوا به دنبال پدیده گرد و غبار می تواند باعث تشدید بیماری های قلبی عروقی و تنفسی در افراد، کاهش عمق دید و افزایش احتمال حوادث از جمله حوادث رانندگی شود، همچنین، این پدیده می تواند باعث اختلال در فعالیت های اجتماعی، حمل و نقل و در نهایت تعطیلی مدارس و ادارات شود.
ذراتی که به دلیل پدیده گرد و غبار ایجاد می شوند، می توانند علاوه بر محل ایجاد آن که در مناطق خشک و نیمه خشک است، توسط جریان باد حرکت کرده و به مسافت های دوردست انتقال یابند، این وضعیت به خصوص برای ذرات ریزتر که مدت زمان بیشتری می توانند در هوا معلق باشند، بیشتر اتفاق می افتد. ذرات ریز معلق در هوا که بر اثر پدیده گرد و غبار ایجاد می شوند یا به صورت معمول در هوا به خصوص هوای شهرهای بزرگ وجود دارند، می توانند از طرق مختلفی وارد بدن شده و اثرات خود را ایجاد کنند، بنابراین کنترل ورود این ذرات به بدن می تواند تا حدودی اثرات ایجاد شده توسط این ذرات را کاهش دهد.
حتماً! در ادامه توصیه‌های بهداشتی مفصل‌تر و جامع‌تری برای مواجهه با پدیده گرد و غبار آورده شده که می‌تونه برای عموم مردم، مخصوصاً گروه‌های حساس، کاربردی باشه:

توصیه‌های جامع بهداشتی در زمان وقوع گرد و غبار
۱. محدود کردن تماس با هوای آلوده
در خانه بمانید: تا حد امکان از خروج غیرضروری از منزل خودداری کنید، به‌خصوص در ساعات اوج آلودگی (معمولاً صبح زود و غروب).
فعالیت‌های بدنی را کاهش دهید: انجام ورزش یا فعالیت سنگین در فضای باز باعث افزایش ورود ذرات مضر به ریه می‌شود.
مدارس و مراکز آموزشی: در صورت اعلام هشدارهای جدی، بهتر است فعالیت‌های آموزشی تعطیل یا به صورت مجازی برگزار شود.
۲. حفاظت از محیط داخلی خانه
بستن درها و پنجره‌ها: تمامی منافذ ورود هوا را ببندید و از نوارهای درزگیر استفاده کنید.
استفاده از تصفیه‌کننده هوا: در صورت امکان از دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی با فیلتر HEPA استفاده کنید.
نظافت محیط داخل خانه: استفاده از پارچه نم‌دار برای گردگیری، شستشوی فرش و پرده‌ها و جاروبرقی با فیلتر مناسب باعث کاهش ذرات معلق می‌شود.
۳. استفاده از ماسک مناسب در صورت خروج اضطراری
ماسک‌های توصیه‌شده: استفاده از ماسک‌های فیلتردار (N95، FFP2 یا بالاتر) توصیه می‌شود. این ماسک‌ها توانایی فیلتر کردن ذرات ریز گرد و غبار را دارند.
ماسک را به‌درستی استفاده کنید: ماسک باید به‌خوبی روی بینی و دهان قرار گیرد و هیچ درزی نداشته باشد.
کودکان: در کودکان زیر ۲ سال استفاده از ماسک ممنوع است. برای کودکان بزرگ‌تر، از ماسک‌های مخصوص کودک استفاده شود.
۴. مراقبت‌های تنفسی و پوستی
دوش گرفتن پس از بازگشت به منزل: برای پاک‌سازی پوست و موی سر از ذرات آلاینده.
استفاده از عینک آفتابی: از ورود ذرات به چشم جلوگیری می‌کند و از بروز التهاب چشم می‌کاهد.
استفاده از کرم مرطوب‌کننده: برای کاهش خشکی پوست که ممکن است بر اثر گرد و غبار ایجاد شود.
۵. تقویت سیستم ایمنی بدن
مصرف مایعات: نوشیدن آب کافی در طول روز به رقیق شدن ترشحات تنفسی و دفع مواد مضر کمک می‌کند.
تغذیه سالم: مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها به تقویت بدن کمک می‌کنند.
پرهیز از دخانیات: سیگار و قلیان مقاومت بدن را در برابر آلاینده‌ها کاهش می‌دهند.
۶. پیگیری اخبار و هشدارهای هواشناسی
از طریق رسانه‌ها و اپلیکیشن‌های هواشناسی وضعیت آلودگی هوا را پیگیری کنید.
به توصیه‌های سازمان‌های مرتبط مانند هلال‌احمر، وزارت بهداشت و سازمان محیط‌زیست توجه کنید.
۷. مراقبت ویژه از گروه‌های آسیب‌پذیر
کودکان، سالمندان، بیماران قلبی و ریوی، زنان باردار: این افراد در معرض خطر بیشتری هستند. در روزهای آلوده، از حضور آنها در فضای باز کاملاً جلوگیری شود.
افراد مبتلا به آسم یا COPD: داروهای خود را به موقع مصرف کرده و اسپری‌ها را همراه داشته باشند.