[شهروند] 784 سال پیش در چنین روزی، برابر ١4 آوریل ١٢٤١ میلادی، شهر کراکوف در جنوب لهستان توسط مغول‌ها تصرف شد. صحراگردهای فاتح قبل از این، سرزمین مجارستان را با اسب‌های تیزرو خود پشت سر گذاشته بودند و حالا پس از پیشروی‌های گام به گام خود به لهستان رسیده بودند. بر اساس الگوی حرکت سپاهیان مغول، هدف بعدی پس از کراکوف، تصرف وین پایتخت اتریش بود و به این ترتیب دروازه‌های اروپای غربی نیز به روی نوادگان چنگیزخان گشوده می‌شدند. عمده مورخان و تاریخ‌پژوهانی که لشکرکشی مغول‌ها در قرن 11 میلادی را مورد بررسی و مداقه قرار داده‌اند، معتقدند اگر وین به دست مغول‌ها می‌افتاد، امروز دیگر چیزی به اسم «فرهنگ اروپایی» یا «فرهنگ غربی» و یا حداقل آن‌چه امروز ما از این تمدن می‌شناسیم، وجود نمی‌داشت و چیزی که با آن طرف بودیم احتمالاً فرهنگی مغایر با هنجارهای امروزین جامعه اروپا و غرب بود. اما چرا وین به دست مغولان نیفتاد؟
آسیا و اروپای شرقی زیر سم اسبان نوادگان چنگیز
هیچ شکی وجود ندارد که با عبور مغول‌ها از دروازه‌های وین و سقوط این شهر، مهاجمان تا قلب ایتالیا به عنوان مهد تمدن مسیحی پیش می‌رفتند و از آن پس نیز متوجه قلمروهایی چون آلمان، فرانسه و اسپانیا می‌شدند و به این ترتیب کل اروپا به زیر سلطه مغولان درمی‌آمد. اما همانطور که ذکر شد این اتفاق نیفتاد و اروپاییان به اندازه ساکنان آسیا، خاورمیانه و اروپای شرقی متحمل خسارت‌های ناشی از جهانگشایی مغولان نشدند. نتیجه سه بار حمله مغولان به غرب آسیا، انقراض سلسله‌های ایرانی چون خوارزمشاهیان و اسماعیلیان و همچنین سقوط خلافت عباسیان در بغداد بود. این میان چین، آسیای جنوب شرقی و بخش‌های شرقی روسیه نیز نتوانستند خود را از شر سیطره صحراگردهایی که نیمی از عالم را پشت اسب‌های خود درنوردیده بودند، حفظ کنند. اما چه چیزی اروپاییان را از آتشی که قرار بود تمدن‌شان را تحت تاثیر قرار دهد، نجات داد؟
مرگ اوگتای در مغولستان و منتفی شدن فتح اروپا
فرمانده سپاهیان مغول در راه فتح اروپا کسی نبود جز «سبُتای» که درباره‌اش نوشته‌اند در هوش نظامی سرآمد همگان بود. آوازه این فرمانده دلیر مغول به جایی رسیده بود که سلاطین اروپا بدون کوچکترین امیدی، منتظر رویایی با او و رقم خوردن سرنوشت محتوم‌شان یعنی شکست و هزیمت کامل بودند. اما در گیرودار تصرف مجارستان و لهستان، حادثه‌ای در صحرای مغولستان رخ داد که نتیجه آن نجات اروپا و ساکنان این قاره از نابودی کامل بود. اتفاقی که از آن حرف می‌زنیم همانا مرگ اوگتای‌خان، سومین پسر چنگیز و جانشین او بود. مرگ اوگتای، سبُتای را مجبور به بازگشت کرد، آن هم در حالی که سواران مغول پشت دروازه‌های شهر وین رسیده بودند. بر اساس رسوم مغولی، سبُتای و سربازان او باید به هر قیمت برای بیعت با جانشین اوگتای‌خان خود را به مغولستان می‌رساندند و چنین شد که اروپا توسط مغولان فتح نشد!