در دهههای اخیر، زندگی روزمره بسیاری از افراد بالای ۵۰ سال به طرز فزایندهای با فناوری دیجیتال گره خورده و این تغییر در سبک زندگی، پرسشهایی را درباره تأثیر احتمالی آن بر سلامت ذهنی و کارکرد شناختی در دوران سالمندی برانگیخته است. قبلاً نظریههایی مطرح شده بود که استفاده مداوم از گوشیهای هوشمند، اینترنت و رایانه ممکن است منجر به کاهش تواناییهای شناختی و بروز زودهنگام نشانههای زوال عقل شود. این دیدگاه که با عنوان «زوال عقل دیجیتال» شناخته میشود، بر این فرض استوار بود که اتکای زیاد به فناوری، ذهن انسان را تنبل میکند. با این حال و از طرف دیگر برخی پژوهشگران نیز معتقد بودند که فناوریهای دیجیتال، با فعال نگه داشتن مغز و تسهیل تعاملات اجتماعی، میتوانند به حفظ توان ذهنی کمک کنند. در این خصوص مطالعهای انجام شد و نتایج آن بسیار مورد توجه قرار گرفت.
این مطالعات شامل دادههای بیش از ۴۰۰ هزار فرد بزرگسال از کشورهای مختلف بود که همگی تحت آزمایش شناختی قرار گرفته بودند. یافتههای بهدستآمده به روشنی فرضیه زوال عقل دیجیتال را رد کردند. نهتنها شواهدی دال بر کاهش توان شناختی در اثر استفاده از فناوری دیده نشد، بلکه استفاده از فناوری دیجیتال با کاهش خطر ابتلا به اختلالات شناختی همراه بود. نتایج مطالعات نشان داد افرادی که به طور منظم از فناوریهای دیجیتال استفاده میکردند، در بازههای چندساله با احتمال کمتری دچار افت ذهنی میشدند. این یافتهها، دیدگاه رایج درباره تأثیر منفی فناوری بر مغز را زیر سؤال میبرد و بیانگر نقش احتمالی فناوری در حفظ سلامت شناختی در سالمندی است. اگر استفاده هوشمندانه از ابزارهای دیجیتال بتواند حتی بهطور نسبی به حفظ کارکرد مغز کمک کند، این امر میتواند تأثیر مهمی در کاهش بار بیماریهای شناختی در آینده داشته باشد.