سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه درباره گفت وگوی غیرمستقیم ایران و آمریکا گفت: با همت و زحمت وزیر خارجه عمان که مرتب بین دو هیأت در حال رفت و آمد بود، حدود دو ساعت و نیم گفت‌وگوی غیرمستقیم داشتیم.
وی گفت: به عنوان جلسه اول، جلسه سازنده‌ای بود که در یک محیط آرام و بسیار محترمانه برگزار شد. رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: هیچ زبان غیر مناسبی به کار گرفته نشد و طرفین تعهد خود را برای پیشبرد گفت‌وگوها تا رسیدن به توافقی که مطلوب دو طرف باشد و از موضع برابر صورت بگیرد، نشان دادند.
وزیر خارجه بیان کرد: مهم محتواست و اینکه بر چه مبنایی مذاکره کنیم، در جلسه امروز به مبنای مذاکراتی خیلی نزدیک شدیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره گفت‌وگوی خود و ویتکاف در زمان ترک محل گفت‌وگو با حضور وزیر خارجه عمان اظهار داشت: امر معمولی بود. در هنگام خروج دو هیأت با هم برخورد داشتند و چند دقیقه‌ای گفت‌وگو کردیم، این یک امر پذیرفته شده است. در برخورد با دیپلمات‌های آمریکایی همیشه نزاکت دیپلماتیک را رعایت کردیم و این بار هم در همان حد، در حد یک صحبت اولیه سلام و علیک انجام شد و بعد محل را ترک کردیم. چیز فوق‌العاده‌ای نبود.
هیئت مذاکره کننده ایران صبح دیروز در حالی عازم مسقط شد که در مقابلش استیو ویتکاف، تاجر املاک و نه یک دیپلمات به عنوان نماینده ترامپ در گفت‌وگوهای غیرمستقیم با ایران حاضر شد. دیپلمات‌های کهنه‌کار ایرانی با ترکیبی حساب‌شده در مسقط حاضر شده‌اند تا دیپلماسی را نه برای امتیاز، بلکه برای راستی‌آزمایی نیات آمریکا به کار گیرند.
بقایی سخنگوی وزارت خارجه بامداد دیروز با نقل آیه شریفه «فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ» ضمن آن که از عزیمت هیئت ایرانی به عمان خبر داد، حال و هوای دیپلمات های ارشد ایرانی را با استناد به این آیه شریفه توأم با اعتماد به‌نفس و تکلیف‌گرایی ترسیم کرد. ترکیب تیم مذاکره‌کننده، اهداف مذاکرات و ساختار غیرمستقیم آن، حاکی از رویکردی محاسبه‌شده، برنامه مند و با اراده از سوی تهران است.
مذاکرات غیرمستقیم، ابزار تاکتیکی‌ای‌ست که از دل منازعه و بی‌اعتمادی سر برمی‌آورد. همان‌گونه که در بحران اوکراین نیز به‌کار گرفته شد، اینک در مواجهه ایران و آمریکا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از یک‌سو، امکان راستی‌آزمایی نیات طرف مقابل فراهم شود و از سوی دیگر، فضای داخلی دو کشور از فشار تصمیمات مستقیم مصون بماند. اما آنچه این روند را متمایز می‌سازد، عدم تعادل در تجربه دیپلماتیک میان دو طرف است: از سویی، عراقچی به عنوان دیپلماتیک کهنه کار و زیرک با سابقه مشارکت کلیدی در توافق ۲۰۱۵ و آشنایی عمیق با پرونده و ساختار مذاکرات؛ و از سوی دیگر، استیو ویتکاف، تاجر نزدیک به ترامپ، فاقد پیشینه رسمی در عرصه دیپلماسی، که گماشتنش بیش از هر چیز نشانه ترجیح شخص‌محوری بر نهادگرایی در دولت دوم ترامپ است.
این ناهم‌وزنی شاید مزیتی روانی برای تهران محسوب شود، اما همزمان خطر سوءتفاهم‌های ارتباطی، فقدان هماهنگی در تصمیم‌سازی، و سرعت پایین در دریافت پاسخ‌های مکتوب را نیز افزایش می‌دهد. به همین دلیل، نوع مذاکره انتخاب‌شده—مکتوب و غیرمستقیم—بیش از آن‌که نشانه ضعف یا انفعال باشد، نوعی سپر استراتژیک برای مهار آثار جانبی تماس مستقیم با نماینده‌ای غیرحرفه‌ای در حوزه‌ای فوق‌العاده حساس تلقی می‌شود.
از بُعد راهبردی، تهران با پذیرش اصل گفتگو—ولو به‌صورت غیرمستقیم—در پی ایجاد نوعی «موازنه در تعامل» است. از یک‌سو، هیچ تعهدی به نتیجه مشخصی نداده، و از سوی دیگر، مسیر دیپلماسی را نبسته است. این ساختار گفت‌وگویی، فضای بین‌المللی را وادار به تعامل با واقعیت‌های میدانی ایران می‌کند و همزمان مسئولیت ادامه تنش‌ها را به دوش طرف آمریکایی می‌گذارد؛ طرفی که طی سال‌های اخیر، با نقض تعهدات و فشار حداکثری، اعتماد را به حداقل رسانده است.
نکته قابل توجه، استقبال اولیه کشورهای مختلف و نهادهای بین‌المللی همچون سازمان ملل از این گفتگوهاست؛ موضعی که نشان از درک جهانی از اهمیت تنش‌زدایی در منطقه دارد. در واقع، مسقط نه محل توافق نهایی بلکه «میدان راستی‌آزمایی» طرف آمریکایی است؛ جایی که ایران نه برای امتیاز، بلکه برای آزمودن اراده سیاسی واشنگتن وارد گفتگو شده است.
اگرچه مذاکره در مسقط را نمی‌توان نقطه عطف یا برگشت سریع در مسیر بحران دانست، اما از منظر راهبردی می‌توان آن را بخشی از «نقشه مهار تقابل» تلقی کرد؛ نقشه‌ای که تهران با احتیاط، عزم و تمرکز بر منافع ملی ترسیم کرده و از دیپلماسی به‌عنوان ابزار دفاع از اقتدار بهره می‌گیرد، نه به‌عنوان نشانه‌ای از عقب‌نشینی. آینده این گفتگوها، نه در کلمات مکتوب، بلکه در رفتار طرف آمریکایی تعیین خواهد شد.
دیدار وزرای خارجه ایران و عمان؛ نخستین برنامه عراقچی در مسقط
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ، در بدو ورود به مسقط با سید بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه سلطنت عمان دیدار کرد.
در این دیدار، وزیر امور خارجه کشورمان با ابراز مسرت از روابط مستحکم و دیرپای دو کشور در همه زمینه‌ها، از رویکرد مسئولانه عمان در رابطه با مسائل و تحولات منطقه‌ای قدردانی کرد و میزبانی گفتگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا را نشانه‌ای از همین رویکرد دانست و از وزیر امور خارجه عمان به‌خاطر اهتمام آنها نسبت به این موضوع تشکر کرد.
وزیر امور خارجه سلطنت عمان نیز ضمن خوشامدگویی به وزیر امور خارجه کشورمان و هیات همراه، رابطه دوجانبه عمان-ایران را رابطه‌ای ممتاز توصیف کرد و از جمهوری اسلامی ایران به خاطر انتخاب مسقط برای انجام این گفتگوهای مهم تشکر کرد.
در این دیدار، سید بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه کشورمان را در جریان ترتیبات و تمهیدات پیش‌بینی‌شده برای انجام گفتگوهای غیرمستقیم امروز قرار داد.
همچنین در راستای گفتگوهای غیرمستقیم ایران-آمریکا، وزیر امور خارجه کشورمان محورها و مواضع جمهوری اسلامی ایران را برای انتقال به طرف مقابل، در اختیار وزیر امور خارجه عمان قرار داد.
عمان اعلام کرد که عباس عراقچی، محورها و مواضع جمهوری اسلامی درباره مذاکرات را برای انتقال به طرف آمریکایی، به همتای عمانی خود تحویل داده است.
استیو ویتکاف نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه قرار است رهبری تیم مذاکره‌کننده آمریکا با ایران را در دیدار روز شنبه ۲۳ فروردین در عمان برعهده داشته باشد. وی در اظهاراتی با بیان اینکه این دیدار درباره این است که چرا رسیدن به یک توافق، حیاتی است و درباره شرایط دقیق این توافق گفت‌وگو نخواهد شد، تاکید کرد: مذاکره امروز با ایران درباره اعتمادسازی است.
ویتکاف در گفت‌وگو با روزنامه وال استریت ژورنال، با مطرح کردن این ادعا که موضع فعلی آمریکا با متوقف کردن کامل برنامه هسته‌ای ایران آغاز می‌شود، اذعان کرد: البته این به معنای آن نیست که راه‌های دیگری برای سازش بین دو کشور وجود ندارد.
آغاز نخستین دور گفت و گوهای غیرمستقیم ایران و ایالات متحده
سخنگوی وزارت امور خارجه گفت: گفتگوهای غیرمستقیم دکتر عراقچی وزیر امور خارجه و استیو ویتکوف نماینده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور خاورمیانه با وساطت بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان آغاز شد. بقایی افزود: این گفتگوها در محل پیش‌بینی‌شده توسط میزبان عمانی، با استقرار نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و آمریکا در سالن‌های مجزا و با وساطت وزیر خارجه عمان انجام می‌شود و طرفین نقطه‌نظرات و مواضع خود را از طریق وزیر امور خارجه عمان به یکدیگر منتقل می‌کنند.
پایان گفت‌وگوهای
غیر مستقیم ایران و آمریکا
گفت‌وگوهای غیر مستقیم ایران و آمریکا در مسقط پایان یافت.
یک عضو تیم مذاکره کننده ایرانی اعلام کرد که روند مذاکرات انجام شده در مجموع خوب بوده است. طرفین موافقت کردند که این گفتگوها در هفته آینده ادامه یابد.
شایان ذکر است پس از پایان بیش از دو ساعت و نیم مذاکرات غیر مستقیم، روسای هیئت‌های نمایندگی ایران و آمریکا در هنگام ترک محل گفتگوها با حضور وزیر امور خارجه عمان دقایقی گفتگو کردند.
وزیر خارجه عمان: مذاکرات دوستانه بود
وزیر امورخارجه عمان در یک شبکه اجتماعی پس از پایان مذاکرات نوشت: باعث افتخار من است که اعلام کنم امروز در مسقط میزبان وزیر امور خارجه ایران، سید عباس عراقچی، و نماینده ویژه ریاست‌جمهوری ایالات متحده، استیو ویتکاف بودیم و میانجی‌گری برای آغاز روندی از گفت‌وگو و مذاکرات را بر عهده گرفتیم؛ با هدف مشترک دستیابی به توافقی منصفانه و الزام‌آور.
مایلم از دو همکار خود بابت مشارکت در این گفت‌وگوها که در فضایی دوستانه و مساعد برای نزدیک شدن دیدگاه‌ها و در نهایت دستیابی به صلح، امنیت و ثبات در سطح منطقه‌ای و جهانی برگزار شد، تشکر کنم. ما به همکاری خود ادامه خواهیم داد و تلاش‌های بیشتری خواهیم کرد تا به این هدف مهم دست یابیم.
روایت طباطبایی از حاشیه‌های گفت‌وگوهای هیئت‌های ایران و امریکا در عمان
طباطبایی عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت هم نوشت: فضای گفتگوها سازنده، مبتنی بر احترام متقابل بوده. درباره رفع تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای گفتگو شد.طرفین توافق کردند گفتگوها در هفته آینده ادامه یابد.در پایان مذاکرات، روسای هیات‌های ایرانی و آمریکایی برای چند دقیقه در حضور طرف عمانی با یکدیگر گفتگو کردند.
کاهش 3300 تومانی قیمت دلار همزمان با مذاکرات ایران و آمریکا
بازار دلار آزاد در تهران که صبح دیروز با رقم 99 هزار 400 تومان بازگشایی شده بود، در پایان مذاکرات ایران و آمریکا بیش از 3000 تومان کاهش یافت و به 96 هزار 100 تومان رسید.
بقائی: انتظار نداریم این دور از مذاکرات ایران و آمریکا طولانی باشد
«اسماعیل بقائی» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز شنبه و همزمان با برگزاری مذاکرات غیرمستقیم تهران-واشنگتن در مسقط، به بیان جزئیاتی از این مذاکرات پرداخت.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه «وزیر خارجه ایران قبل از آغاز گفت‌وگوهای غیر مستقیم بین ایران و آمریکا با وزیر خارجه عمان دیدار و رایزنی کرد»، افزود: در این جلسه در مورد نحوه انجام کار و پیش‌بینی‌هایی که میزبان عمانی انجام داده است، رایزنی و گفت‌وگو شد و مجموعه نقطه نظرات و پیشنهادهای ایران برای انتقال به طرف آمریکایی، در اختیار وزیر خارجه عمان قرار گرفت.
یک هدف بیشتر نداریم
تامین منافع ملی ایران
بقایی همچنین در پاسخ به سوالی در ارتباط با هدف ایران از این گفت‌وگوها با توجه به فضاسازی برخی از رسانه‌ها ارتباط با این موضوع از جمله خبر منتشر شده در رویترز گفت: هدف ایران خیلی مشخص است؛ ما یک هدف بیشتر نداریم و آن هدف تامین منافع ملی ایران است.
وی گفت: ما یک فرصت واقعی و صادقانه به دیپلماسی می‌دهیم تا با این گفت‌وگوها بتوانیم از یک طرف موضوع هسته‌ای و مهمتر از آن برای ما موضوع لغو تحریم‌ها را به پیش ببریم.
بقائی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران در طول چند دهه از عمر خود ثابت کرده که در عمل به دیپلماسی پایبند است و در موضوع هسته‌ای نیز در ۲ دهه اخیر این را ثابت کرده است.
وی تاکید کرد: این گفت‌وگوها نشانگر عزم ایران برای تامین منافع ملی ایران با ابزار دیپلماسی است. سخنگوی وزارت خارجه خاطرنشان کرد: این گفت‌وگوها آزمونی برای طرف مقابل است که جدیت خود را نشان دهد، امروز یک روز مهم و تعیین کننده است برای این که این رویکرد سازنده ایران، قدر دانسته شود.
با حاشیه‌سازی‌ها ناآشنا نیستیم
بقائی با اشاره به برخی حاشیه‌سازی‌ها در ارتباط با این مذاکرات از جمله خبر منتشر شده از سوی خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات عمانی گفت: ما با این حاشیه‌سازی‌ها ناآشنا نیستیم. هم به جهت جایگاه ایران و هم به دلیل منافع متعارضی که در رابطه با هر نوع تعامل در رابطه با مباحث مرتبط با هسته‌ای ایران بین بازیگران مختلف وجود دارد.
وی با بیان اینکه «این حاشیه‌سازی‌ها که عمدتاً با استفاده از منابع آگاه و یا مقامات نزدیک به مذاکرات انجام می‌شود صحت ندارد»، ادامه داد: عمان به وظایف خود در این حوزه کاملاً آشناست و از گذشته در این ارتباط به صورت حرفه‌ای عمل کرده است.
سخنگوی وزارت خارجه ایران همچنین تاکید کرد که «خبرگزاری رویترز سابقه طولانی در خبرسازی دارد و آنچه که منتشر کرده هیچ مبنایی ندارد».
وی در پاسخ به این سوال که مذاکرات تا چه زمانی طول خواهد کشید، گفت: این یک شروع است، بنابراین طبیعی است که در این مرحله طرفین مواضع مبنایی خود را در اختیار هم قرار دهند از طریق واسطه عمانی؛ لذا خیلی انتظار نداریم که این دور از مذاکرات طولانی باشد.
رویترز پیشتر مدعی شده بود محورهای این دور از گفت‌وگوها تبادل زندانیان، کاهش تنش در منطقه و کاهش تحریم‌های ایران در قبال کاهش فعالیت‌های هسته‌ای ایران خواهد بود.