اسدالله علم، وزیر دربار و از نزدیکترین چهرهها به محمدرضا شاه، تنها رجل سیاسی دوران پهلوی دوم است که خاطرات خود از ١٠ سال همنشینی نزدیک با شخص شاه و خاندان پهلوی را مکتوب کرده است. این تقریرات در ٧ جلد تحت عنوان «یادداشتهای علم» به چاپ رسیدهاند و ما در این ستون به تناوب این یادداشتها را مرور میکنیم.
دانشجوی کور و مزدور!
در خصوص دانشگاه قدری صحبت شد. اعلیحضرت فرمودند: «تعجب میکنم حالا که ما بر تمام مشکلات فائق آمدهایم و حتی سربازان مثل شیر در مرزها میجنگند و جانبازی میکنند، یک عده محدود چهطور باز هم جنجال راه میاندازند؟ جنجال بر علیه چی؟» عرض کردم بعضی جوانها این کار را یک عمل قهرمانی میدانند. بعضی هم سیستم ما را با سیستمهای دموکراتیک اروپایی مقایسه میکنند که البته قابل قیاس نیست. فرمودند: «مگر آنها به کجا رسیدهاند؟» عرض کردم کار ندارم پدر آنها درمیآید، ولی از لحاظ اجتماعی نوع دیگر است، این را باید قبول داشت. حالا قابل انطباق بر ما باشد یا نه، مسئله دیگری است. برای خود آنها خوب باشد یا نه، آن هم مسئله دیگری است. یک عده هم مزدورند، پدر اینها را باید درآورد، اما چه جور آنها را بشناسیم و فرق بگذاریم؟ فرمودند: «بیشتر منحرفین مزدورند.» عرض کردم اگر اینطور فکرمان را پایه بگذاریم کـه بـا این پیشرفتها حق گله و شکایت نیست، آنها مزدور درمیآیند. ولی اگر قبول کنیم که بالاخره معایبی هم داریم، مسأله فرق میکند. فرمودند: «بالاخره باید به نهاوندی رئیس دانشگاه تهران بگویی که یک افکار میهنی حاد را من از دانشگاه انتظار دارم، هم چنین به سایر دانشگاهها.» عرض کردم اطاعت میکنم. شب در منزل کار کردم.52.12.17
شنود در خلیج فارس و خزر
راجع به اسرائیل عرض کردم که برای اعراب شاخ و شانه میکشد. شاهنشاه فرمودند: «حق دارد، اعراب که هرگز اتحاد نداشته و نخواهند داشت.» عرض کردم جلسه توجیهی آمریکاییها هم قرار شد فقط به وسیله طوفانیان باشد و اسرائیلیها او را قبلاً توجیه کنند. فرمودند: «بسیار خب.» بعد مرخص شدم به کارهای جاری رسیدم، منجمله رئیس شرکت راکول آمریکایی را پذیرفتم. شرکت بسیار بزرگی است با دو میلیارد دلار چرخش مالی در سال. این شرکت فعلاً مراقبت مکالمات خلیج فارس را با ما کنترات بسته به مبلغ 600 میلیون دلار. البته ما با این قرارداد پلیس واقعی خلیج فارس میشویم. [قرارداد مورد اشاره در زمستان ۱۳۵۳ بسته شد و هدف آن ایجاد تأسیسات شنود الکترونیک برای مراقبت مخابرات نظامی و غیرنظامی در سراسر خلیج فارس بود. چون ایران کارشناسان ورزیدهای در این زمینه نداشت شرکت راکول شماری از بازنشستگان سازمان امنیت آمریکا و شاخه نیروی هوایی آن را استخدام کرد. به درخواست شاه این قرارداد محرمانه بود، ولی در پایان ماه می ۱۹۷۵(بهار ۱۳۵۴) روزنامه نیویورک تایمز آن را فاش کرد. تأسیسات همانندی در بهشهر و کرانه دریای خزر مستقیماً توسط انگلیسیها به منظور مراقبت مخابرات در شوروی اداره میشد.]54.12.13