[ شهروند ] سال 1403 یکی از تلخ‌ترین سال‌هایی بود که جامعه هنر و هنرمندان در یکی دو دهه گذشته تجربه کرده‌اند. سالی مالامال از خداحافظی تلخ هنرمندانی دوران‌ساز با صحنه روزگار- که با وداع بهاری رضا داودنژاد در روزهای آغازین سال کلید خورد و در ادامه کوچ غم‌انگیز هنرمندانی چون سعید راد، زهرا یا زری خوشکام، پری صابری، ژاله علو، منوچهر والی‌زاده و بسیار نام‌ها و نشان‌های درخشان دیگر جامعه هنری ایران‌زمین را داغ‌دار کرد. هنرمندانی که برخی در سال‌های پربار زندگی‌شان بودند، موی سپید کرده و مجرب، و برخی دیگر نیز در آغاز یا میانه‌های راه- مانند همان رضا داودنژادی که رفتنش با غمی سنگین و نوعی تلخی غیرقابل تحمل همراه بود.
این مطلب در آخرین هفته سال 1403 برای گرامی‌داشت یاد و خاطره این هنرمندان فقید منتشر می‌شود...
یکی از هنرمندانی که با این که در عرصه‌های سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی درخشیده بود، اما در زمان خداحافظی از روزگار خود هنوز اگر هم نه در آغاز، که در میانه‌های این راه دشوار بود؛ رضا داودنژاد است. بازیگر جوانی که سال‌ها با بیماری مبارزه کرده بود و به خصوص در ماه‌های پایانی عمرش روزهای دشواری را در بیمارستان گذراند. ولی با این حال، حتی منتظره بودن درگذشت این بازیگر 43 ساله نیز چیزی از تلخی این فقدان کم نکرد و بازیگر فیلم‌هایی چون «مصائب شیرین»، «کلاس هنرپیشگی»، «هوو»، «بچه‌های بد»، «لامینور»، «هشت‌پا» و «بیرو» وقتی در اولین روزهای سال، درست در روز سیزدهم فروردین درگذشت، هنرمندان و البته مخاطبان سینما به یک اندازه از این رخداد تلخ شگفت‌زده و شوکه شدند.
ستاره بعدی که با وداعش آسمان سینمای ایران را تاریک‌تر کرد، زهرا خوشکام بازیگر پیشکسوت سینما، همسر زنده‌یاد علی حاتمی و مادر لیلا حاتمی بود که وقتی در 28 اردیبهشت‌ماه در سن 77 سالگی درگذشت، جدای از آثار ماندگاری که در سینمای قبل از انقلاب به‌خصوص در همکاری با همسرش داشت، در یکی دو دهه اخیر فیلم‌های درخشان و دوران‌سازی چون «شعله‌ور»، «طلاخون»، «در دنیای تو ساعت چند است» و «سیمای زنی در دوردست» را نیز به کارنامه‌اش اضافه کرده بود.سعید راد نیز تا حد زیادی موقعیتی مشابه داشت. یکی از بازیگران نام‌آشنای سینمای ایران که قبل از انقلاب با حضور در فیلم‌هایی مانند «صبح روز چهارم»، «تنگنا»، «خداحافظ رفیق»، «صادق کرده» و «سفر سنگ» یکی از شمایل‌های سینمای معترض و اندیشمند موسوم به موج نو به شمار می‌آمد و بعد از انقلاب نیز- تا روز اول مرداد که در سن 79 سالگی درگذشت- آثاری به‌یادماندنی از قبیل «خط قرمز»، «عقاب‌ها»، «دادشاه»، «دوئل»، «چ»، «پایان خدمت» و سریال‌های ماندگاری چون «گیلدخت»، «سرزمین مادری» و «در چشم باد» را در سینما و تلویزیون ایران به یادگار گذاشته بود.
پری صابری کارگردان برجسته تئاتر که در سال‌های اخیر با بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کرد، یکی دیگر از هنرمندانی بود که پیش از این که روز 20 شهریورماه برای همیشه از صحنه زندگی خداحافظی کند، از شمایلی ستاره‌گون بهره‌مند شده بود. او که یکی از نام‌های تاثیرگذار تاریخ تئاتر مدرن ایران بود، نمایش‌هایی چون «من به باغ عرفان»، «بیژن و منیژه»، «شمس پرنده»، «من از کجا، عشق از کجا»، «هفت شهر عشق»، «باغ دلگشا»، «رند خلوت نشین»، «یوسف و زلیخا» و البته «شش شخصیت در جستجوی نویسنده» و «آنتیگونه» را در کارنامه داشت.
و در نهایت در شروع زمستان امسال باغ هنر ایران ژاله علو را از دست داد- که یکی از بزرگان هنر کشور در عرصه‌های تئاتر، سینما، رادیو و تلویزیون بود که در روز سوم دی‌ماه در 97 سالگی چشم از جهان فروبست...
اما در میان هنرمندانی که کمتر برای مخاطبان عام سینما و تلویزیون شناخته شده بودند، یکی از اولین درگذشته‌های 1403 رضا شیخی فیلمبردار و تصویربردار سینما و تلویزیون بود که در 10 اردیبهشت‌ماه از دنیا رفت. شیخی سریال‌هایی چون «بچه مهندس»، «جراحت» و «گل‌های گرمسیری» را تصویربرداری کرده بود. چند روز بعد، در 26 اردیبهشت نیز شاهد درگذشت سیدعلی اکبر طوفان‌پناه بودیم که در فیلم‌هایی مانند «معصوم»، «باغ گیلاس» و «عیاران» ایفای نقش کرده بود.
فتح‌الله طاهری تعزیه‌خوان و بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون و تعزیه‌خوان که روز 19 مردادماه در سن 73 سالگی درگذشت؛ هوشنگ حریرچیان هنرمند پیشکسوت اصفهانی با فیلم‌ها و سریال‌هایی مانند «عکاس باشی»، «جعفرخان»، «عزیز میلیون دلاری»، «قاعده بازی»، «یک بوس کوچولو»، «فرش باد»، «گاهی به آسمان نگاه کن»، «خاتون»، «آشپزباشی»، «ساختمان پزشکان»، «پژمان»، «تفنگ سرپر» و «هشت بهشت» که به‌رغم این‌که آرزو داشت 100 سال زندگی کند، 29 مردادماه در سن 92 سالگی درگذشت؛ حسین خانی‌بیک بازیگر فیلم‌ها و سریال‌هایی چون «مختارنامه»، «شب دهم»، «روزگار جوانی»، «غریبانه»، «دیپلمات» و «پلیس جوان» که در 30 مردادماه در سن 83 سالگی از دنیا رفت؛ و زهره حمیدی بازیگر آثاری چون «شوق پرواز»، «خوش خیال»، «کاراگاه»، «بهشت گمشده»، «تولدی دیگر»، «من و شارمین»، «خداداد»، «فرشتگان بی بال»، «لبه تیغ»، «پسکوچه‌های شمرون»، «نرگس» و «دردسر والدین» که در 4 شهریورماه در سن 67 سالگی درگذشت؛ دیگر بازیگرانی هستند که در تابستان 1403 دار فانی را وداع گفتند.
در ادامه نیز جامعه هنری ایران به سوگ صدرالدین حجازی نشست. بازیگر قدیمی فیلم‌هایی چون «ناخدا خورشید»، «روز شیطان»، «مزاحم»، «سنتوری»، «تردید» و «خرس» که در تلویزیون نیز سریال‌های خاطره‌انگیزی چون «کوچک جنگلی»، «روزی روزگاری»، «تنهاترین سردار»، «تفنگ سرپر»، «زیرزمین»، «ساعت شنی»، «مرد دو هزار چهره»، «چار دیواری»، «مختارنامه»، «نابرده رنج»، «کیمیا» و «بانوی سردار» را داشت، دیگر هنرمندی بود که با کوچ خود دنیای هنر ایران را سوگوار کرد. مانند اکبر احمدی بازیگر پیشکسوت سینما، تلویزیون و تئاتر؛ امیرمحمد صادقی بازیگر جوان تئاتر؛ حسین توشه بازیگر باسابقه سینما، تلویزیون و تئاتر؛ نبی‌الله پیرهادی بازیگر سینما و تلویزیون؛ و شهرام میراب اقدم مستندساز برجسته کشور؛ دیگر هنرمندانی بودند که کوچ‌شان سال 1403 را تبدیل به یکی از تلخ‌ترین سال‌های اخیر برای اهالی هنر کرد.
در پایان هم می‌رسیم به هنرمندان دوبله- از قبیل ایرج رضایی دوبلور و مدیر دوبلاژ باسابقه که 29 بهمن‌ماه در 89 سالگی درگذشت. چند روز بعد از این هنرمند هم که صدایش به جای بسیاری از بازیگران مطرح سینما چون باد اسپنسر در «آس برنده»، رابرت دووال در «شهامت واقعی»، ریچارد هریس در «رابین و ماریان» و پیتر سلرز در «پارتی» طنین‌انداز شده بود، منوچهر والی‌زاده از دنیا رفت و یک صدای خاطره‌انگیز دیگر نیز خاموش شد. والی‌زاده که به جای بسیاری از بازیگران برجسته سینما چون تام هنکس، جان تراولتا، تام کروز، هریسون فورد، نیکلاس کیج، جیسون استاتهام، جیم کری، ویل اسمیت، ادی مورفی، رابرت واگنر و الویس پریسلی صداپیشگی کرده بود، روز اول اسفندماه در 84 سالگی چشم از جهان فروبست.
درگذشت امیرحسین حاجیلو بازیگر جوان تئاتر در ۲۳ سالگی و پس از او نیز به فاصله اندکی شاپور عظیمی منتقد سینما و نویسنده کتاب‌های سینمایی، جلیل شعبانی تهیه‌کننده سینما، عبدالرضا فریدزاده شاعر و نمایشنامه‌نویس، منوچهر امیری بازیگر و شماری دیگر از هنرمندان شهرستانی از قبیل محسن متین، حسین دهقانی، بیژن رسولی، علی اصغر قادری‌پناه، کاظم طرفی‌نژاد مرتضی اردستانی و... که دیگر چهره‌های هنری بودند که امسال در آغوش خاک آرام گرفتند، از دیگر اتفاق‌های دردناک امسال بود.