[حمید رضا خالدی] تاکنون بار‌ها مدیران شهری به همراه پلیس راهور، برای ساماندهی وضعیت موتورسیکلت‌های پایتخت خیز برداشته‌اند. از زمانیکه رئیس پلیس ترافیک شهری راهنمایی و رانندگی در سال ۱۴۰۰، خبر از ساماندهی موتورسیکلت سواران در سراسر کشور داد تا وقتیکه در سال جاری خبری مبنی برورود دادستانی به موضوع ساماندهی موتورسیکلت‌های اطراف بازار بزرگ منتشر شد. اما به نظر می‌رسد هیچ یک از این طرح‌ها هنوز موفقیت مورد انتظار را به همراه نداشته است. شاید برای همین باشد که معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران، خبر از شکل‌گیری قرارگاه جدیدی برای ساماندهی موتور‌های شهر داده است. اما این قرار گاه دارای چه جزییاتی است؟ سؤالی که «شهروند» در گفت و گو با یکی از مدیران این قرارگاه، تلاش کرده تا به آن پاسخ دهد.
اواخر مهرماه بود که اعضای شورای شهر تهران در یکی از جلسات آن و در حضور رئیس پلیس راهور فراجا، بر لزوم ساماندهی موتورسیکلت سواران در پایتخت تأکید کردند.
در آن جلسه جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون حمل و نقل شورای شهر تهران با انتقاد از رفتار برخی موتورسیکلت سواران گفت: باید در مورد موتورسیکلت سواران اقدام ویژه‌ای رخ دهد؛ چراکه ما با وجود موتور‌ها و رفتار‌های پرخطر برخی از آن‌ها امنیت جانی در معابر و پیاده رو‌ها نداریم و چگونه است که موتورسیکلت‌ها در برخی کشور‌ها منظم و مرتب همه با کلاه تردد می‌کنند؛ اما در اینجا این مهم محقق نمی‌شود؟
مهدی پیرهادی رئیس کمیسیون خدمات شهری نیز با بیان اینکه عدد اخذ معاینه فنی موتورسیکلت در کشور نزدیک به صفر است و باید کاری انجام شود، گفت: تقاضا داریم اخذ معاینه فنی موتورسیکلت‌ها که چندین برابر خودرو‌ها آلایندگی تولید می‌کنند مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که آلودگی هوا حدود ۱۱ میلیارد دلار در حوزه سلامت مردم خسارت می‌زند که در شهر تهران این عدد حدود سه ونیم میلیارد دلار است و همچنین خواستاریم اقداماتی انجام شود که معاینه فنی خودرو‌ها نیز از همان شهر‌های خود صورت گیرد. همچنین سوده نجفی، رئیس کمیته سلامت شورای شهر تهران هم با بیان اینکه در 6 ماهه دوم سال با پدیده افزایش آلودگی هوا مواجه هستیم که یکی از دلایل تشدید این آلودگی تردد موتورسیکلت‌هاست، اظهار کرد: بر اساس آمارهاحدود ۵ میلیون موتورسیکلت در تهران داریم که حتی ۱۰ درصد آن‌ها معاینه فنی ندارند و باید فکری کرد. در پایان این جلسه همچنین اعضای شورا مصوب کردند که شهرداری کمیته یا کارگروهی را برای هماهنگی بین سازمان‌های متولی، برای ساماندهی موتورسوار‌ها تشکیل دهد.
آغاز فعالیت یک قرارگاه
حالا بعد ازچند ماه محسن هرمزی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیزخبر از تشکیل قرارگاه ساماندهی موتور‌ها داده است. به گفته وی این قرارگاه در واقع یکی از مصوبات شورای ترافیک تهران بوده و بر اساس آن، پلیس نظارت بیشتری بر تردد موتورسیکلت‌ها خواهد داشت، درحالی‌که شهرداری نیز مسئولیت فرهنگ‌سازی و آموزش موتورسواران را بر عهده خواهد گرفت. او با اشاره به ضرورت تدوین قوانین جدید برای ساماندهی وضعیت موتورسیکلت‌ها، تأکید کرد که مسائلی مانند معاینه فنی موتورسیکلت‌ها و پلاک‌گذاری موتورسیکلت‌های جدید از جمله موضوعاتی است که در این قرارگاه پیگیری خواهد شد. هرمزی هدف اصلی این طرح را ایجاد نظم در تردد موتورسیکلت‌ها و کاهش آشفتگی ترافیکی در تهران دانست و گفت که در مرحله نخست، آموزش و تبلیغات می‌تواند به قانون‌مندتر شدن راکبان کمک کند. او همچنین از برنامه‌ای برای الزامی شدن معاینه فنی موتورسیکلت‌ها از سال آینده خبر داد و گفت که این موضوع در شورای ترافیک تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
از فرهنگ‌سازی تا برخورد با متخلفان
اما جزییات اجرای این طرح چگونه است؟ مهدی دیوسالار ، مسئول دبیرخانه قرارگاه ساماندهی تردد موتورسیکلت هادر شهر تهران در این زمینه می‌گوید که این قرارگاه در حقیقت یک کمیته چند جانبه با حضور تمامی متولیان است. وی در گفت و گو با «شهروند» می‌گوید: همانطور که می‌دانید وجود 4 تا 5 میلیون موتورسیکلت در تهران که اکثر آن‌ها نه برگه‌های هویتی دارند و راکبان بسیاری از آن‌ها نیز بدون گواهینامه در سطح شهر تردد می‌کنند، باعث شده تا این وسایل نقلیه باعث بی‌نظمی‌های اجتماعی و نافرمانی‌هایی از قوانین راهنمایی و رانندگی شده و نظم و امنیت شهررا به چالش بکشند. برای همین سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری طرحی را به شورای عالی حمل و نقل تهران ارائه داد که در آن پیشنهاد شده بود قرارگاهی با حضور فرمانده نیروی انتظامی، راهور، شهردارتهران و سایر مسئولان متولی برای ساماندهی وضعیت کنونی موتور سیکلت‌های سطح شهر تشکیل شود که خوشبختانه با آن موافقت شد و الان چند وقتی است که این قرارگاه شکل گرفته است.
وی در تشریح جزییات این قرارگاه نیز می‌گوید: این قرارگاه از ۴ کارگروه آموزش، عملیاتی واجرای قوانین، اقدامات مهندسی و هویت بخشی و استاندارد‌سازی تشکیل شده که بطور خلاصه قرار است همزمان با آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه موتورسواری، براجرای قوانین و برخورد با موتورسواران متخلف نظارت داشته باشد و در عین حال تلاش کند تا با صدور بخشنامه‌هایی خلاء‌های احتمالی قانونی در این زمینه را برطرف کند. مسئول دبیرخانه قرارگاه ساماندهی تردد موتورسیکلت‌ها با ذکر اینکه باید بستر‌های لازم برای برخورد با موتورسواران متخلف آماده شود می‌گوید: مثلاً قرار است که از سال آینده موتور‌ها نیز ملزم به دریافت معاینه فنی شوند. اما برای رصد آن‌ها باید بانک اطلاعاتی پلاک این موتور‌ها کامل باشد؛ ضمن آنکه دوربین‌ها نیز باید درست کار کنند و نقص نداشته باشند. اینجاست که کارگروه مهندسی وارد ماجرا می‌شود تا این زیر ساخت‌ها را فراهم کند.
دیوسالاردر پاسخ به اینکه کارگروه‌های قرارگاه ساماندهی تردد موتورسوار‌ها تاکنون چند جلسه برگزار کرده‌اند نیز می‌گوید: هر کارگروه در طی همین چند هفته، ۲ بار جلسه داشته‌اند ضمن آنکه مقرر شده تا نتیجه فعالیت‌های کارگروه‌ها هر سه ماه یکبار به شهردار ارایه شود. در همین راستا اولین جلسه ارایه گزارش به شهردارقبل از پایان سال برگزار خواهد شد.
وی با ذکر اینکه در کنار همه این موارد باید توجه ویژه‌ای به موضوع فرهنگ‌سازی و آموزش در حوزه استفاده از موتورسیکلت صورت گیرد می‌گوید: باید شهروندان و بخصوص راکبان موتور‌ها بدانند که این وسیله نقلیه نیز مانند همه وسایل نقلیه دیگر نیاز به اخذ گواهینامه و مجوز‌های لازم را دارد و باید راکبان، با قوانین راهنمایی ورانندگی کاملاً آشنا باشند و البته خود را ملزم به اجرای آن بدانند. برای رسیدن به این مقصود بهترین گزینه همان آموزش و فرهنگ‌سازی است. چرا وقتی ما خودرویی را می‌بینیم که پلاک ندارد تعجب می‌کنیم ولی وقتی موتوری را می‌بینیم که پلاک ندارد اصلاً برایمان تعجب‌آور نیست؟ بنابراین بهترین گزینه در کنار نظارت و برخورد با متخلفان، آموزش و فرهنگ‌سازی است. برای همین هم هست که کارگروه ویژه‌ای برای آن تشکیل شده است.