[شهروند] 72 سال پیش درچنین روزی، برابر ٥ مارس ١٩٥٣ میلادی، ژوزف استالین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، در 74 سالگی درگذشت. او در سال ١٩٢٢ میلادی یعنی دو سال قبل از مرگ لنین به دبیرکلی حزب کمونیست شوروی رسید. با وجود این‌که بسیاری عقیده داشتند ولادیمیر لنین به عنوان بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی، در روزهای آخر عمر نگاه مثبتی نسبت به همرزم قدیمی خود نداشت، اما نفوذ استالین در ارکان قدرت موجب شد کسی به آخرین وصایای لنین که در بستر بیماری بیان شده بود، توجه نکند. در نهایت مرگ لنین در سال ١٩٢٤، استالین را در جایگاه قدرتمندترین فرد شوروی قرار دارد. 32 سال بعد از این تاریخ، یعنی سال 1956 میلادی و در حالی که 3 سال از مرگ استالین می‌گذشت، نیکیتا خروشچف رهبر وقت شوروی، عاقبت پرده از راز بزرگ برداشت و گفت که در وصیتنامه لنین به اعضای کمیته مرکزی توصیه شده بود استالین را از دبیر اولی حزب برکنار و شخص دیگری را به این سمت منصوب کنند.
لنین و نگرانی از بلندپروازی‌های همرزم گرجستانی
ژوزف استالین که زاده گرجستان بود، در پی قیام بلشویک‌ها به رهبری لنین وارد جمع آن‌ها شد و به خاطر شخصیت سلطه‌جویی که داشت خیلی سریع در دستگاه مارکسیست‌ها پیشرفت کرد. او تا قبل از وقوع انقلاب کمونیستی ١٩١٧، چند بار توسط حکومت تزاری دستگیر و بار آخر به شهر وین در اتریش تبعید شد. با وقوع انقلاب و پیشرفت ناگهانی و قابل ملاحظه آن، حلقه‌های نزدیک به لنین که استالین نیز جزو آن‌ها بود، خیلی زود در رأس حکومت جدید قرار گرفتند. لنین همواره نگران قدرت‌طلبی ذاتی این گرجی خودشیفته بود و درست به همین خاطر در وصیتنامه‌اش سپردن مسئولیت‌های بزرگ و مهم به او را منع کرد. نگرانی‌های لنین چندان هم بی‌جا نبود، زیرا استالین پس از به قدرت رسیدن حکومتی مبتنی بر کیش شخصیت بنا کرد و اجازه نداد هیچ کس در ساختار حکومت، برتر یا همپایه او جلوه کند.
صنعت شکوفا به قیمت جامعه‌ای بسته و تک حزبی
استالین پس از مرگ لنین به تصفیه کادر مرکزی حزب کمونیست مشغول شد که نتیجه آن تبعید و قتل شخصیت‌هایی چون لئون تروتسکی بود. همچنین پلیس مخفی او در طول مدت حکمرانی‌اش وظیفه پایش جامعه و خنثی‌سازی عناصر مسئله‌دار را برعهده داشت. در بحث اقتصاد اما به دلیل علاقه استالین به صنعتی شدن کشور، پیشرفت در این بخش از اقتصاد آهنگ سریعی به خود گرفت و شاید اگر آتش جنگ بین‌الملل دوم شعله‌ور نمی‌شد، این موضوع نمود بارزتری نیز می‌یافت. در نهایت باید گفت دوره حکومت استالین با سه کلیدواژه «تصفیه»، «تبعید» و «مرگ» قابل تعریف است. به گواه تاریخ 20 میلیون نفر از اتباع شوروی در طول 3 دهه زمامداری او جان خود را از دست دادند. این مطلب را با جمله‌ای مشهور از استالین به پایان می‌بریم که منعکس‌کننده نگاه او به جهان بود: «مرگ یک انسان تراژدی است، اما مرگ میلیون‌ها نفر فقط آمار است»!