[حانیه جهانیان] در دنیای امروز با گسترش فناوری و افزایش استفاده از شبکه‌های مجازی میان عموم مردم با مشاغل و واژگان تازه سروکار داریم. از پرتکرارترین الفاظ این مشاغل و کلمات تازه، می‌توان به «بلاگری و انفلوئنسرها» اشاره کرد. بلاگران به عنوان نمایندگان فرهنگی در فضای مجازی، تأثیرات عمیقی بر زندگی روزمره کاربران دارند. این تأثیرات می‌توانند مثبت یا منفی باشند و در نهایت به شکل‌گیری هویت و سبک زندگی کاربران کمک کنند. در این گزارش نگاهی داریم به تاثیرات فضای مجازی و بلاگران بر زیست اجتماعی کاربران. چرا که با استمرار این روند، شاهد از بین رفتن تنوع و یکدستی زندگی روزمره دنبال‌کنندگان چنین محتواهایی هستیم. در این گزارش همچنین نرگس شفاف، کارشناس رسانه و مترجم دلایل اقبال کاربران به محتوای بلاگران را تحلیل کرده است که در ادامه می‌خوانید.
اثرگذاری در عصر جدید!
واژه influencer در لغت به معنی «تاثیرگذار» است. اما در دنیای شبکه‌های اجتماعی به کسانی گفته می‌شود که در یک یا چند شبکه اجتماعی شناخته شده باشند. اینفلوئنسرها در حقیقت سلبریتی‌های شبکه‌های اجتماعی هستند. در حالی که شاید خارج از آن شبکه اجتماعی زندگی کاملا عادی داشته باشند و آنچنان شناخته شده نباشند! در میان مردم اصلاحاتی مثل «شاخ» برای توصیف اینفلوئنسر استفاده می‌شود. اصطلاح اینستافیمس (instafamous) هم اشاره به اشخاص تاثیرگذار در شبکه اجتماعی اینستاگرام دارد.
اینفلوئنسرها از کجا شکل گرفتند؟
اولین تاثیرگذاران بی نام و نشان در دنیای اینترنت حدود 10 سال پیش و بر بستر سرویس یوتیوب اعلام وجود کردند. در اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی، درست زمانی که سرویس اشتراک گذاری ویدئو یوتیوب توسط گوگل خریداری شده بود، کسانی شروع به فعالیت جدی در یوتیوب کردند و توانستند توجه زیادی را به خود جلب کنند. به شکلی که افراد زیادی ویدئوهای آنها را می‌دیدند، به اشتراک می‌گذاشتند و منتظر انتشار ویدئوی بعدی آنها بودند. شوخی‌های غیرمعمول، آموزش، مستندنگاری و اسکرین کست از مراحل مختلف بازی‌های کامپیوتری از جمله موضوعاتی بودند که برای تولید ویدئو در یوتیوب مورد استفاده قرار می‌گرفتند. اگر با اصطلاح یوتیوبر (YouTuber) مواجه شدید؛ بدانید که منظور همان شاخ ها و افراد تأثیرگذار یوتیوب هستند. به مرور زمان و افزایش ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی سر و کله اینفلوئنسرها در دیگر شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و توییتر هم پیدا شد.
قدم اول: خلق هویت بصری
نرگس شفاف، مترجم و کارشناس رسانه، درباره دلایل محبوبیت بلاگران به «شهروند» می‌گوید:«در ابتدا بلاگران همزمان با تولید یک هویت بصری مناسب برای جلب مخاطب از ابزارهای به‌روز و پرکاربرد استفاده می‌کنند. یکی از المان‌های برجسته بلاگران این حوزه، به تصویر کشیدن ابعاد لوکس و بی‌نقص زندگی شخصی خود است. از بزرگترین آسیب‌های ترویج زندگی پرزرق‌وبرق، رشد مصرف‌گرایی در جامعه است. به این دلیل که اغلب افرادی که به اینستاگرام مراجعه می‌کنند از این سکو به عنوان ابزاری برای سرگرمی در اوقات فراغت و زمان آزاد برای آرامش ذهن و تزریق امید و حس سرخوشی استفاده می‌کنند. در ادامه به دلیل محتوای تولید شده توسط بلاگران، معانی و نشانه‌ها در ذهن کاربران و دنبال‌کنندگان نفوذ می‌کند. در این حالت کاربران هیچ‌گونه انتقادی به بلاگر ندارند و احساس می‌کنند او از خطا منزه شده است چون با دنبال‌کردن محتوای او ذهنش آرامش بیشتری پیدا کرده است.»
خلاقیت قربانی تولیدمحتوای تکراری شد!
شفاف ادامه می‌دهد:«از طرفی به خاطر اینکه محتوایی که بلاگر به شکل آنلاین تولید می‌کند به سادگی منتشر می‌شود و در دسترس است، فاقد ارزش تخصصی و بدون پشتوانه علمی نیز می‌باشد، البته که به دلیل ترویج مصرف‌گرایی و برجسته کردن محتوای بصری و جذاب خود توانایی خلق چنین اتفاقی را دارند. محتواها و اتفاقاتی که عموما نمایشی و کاذب هستند.» این کارشناس رسانه با تاکید بر غیرواقعی و کاذب بودن این گزاره‌ها، معتقد است:«نقاب بلاگران باعث می‌شود تا بسیاری از آنها مشابه یکدیگر و در یک قالب تکراری تولیدمحتوا کنند. از طرف دیگر استقبال دنبال‌کنندگان آنها باعث می‌شود تا به تصویرکشیدن زندگی تجملاتی و پرهزینه تبدیل به یک سنت و فعل روزمره شود بی‌آنکه به تاثیرات مخرب آن آگاه باشند.»
لایک دنبال‌کنندگان، ضامن بقای بلاگران
نرگس شفاف در انتها عقیده دارد:«از طرف دیگه بلاگران از لایک مخاطبان عادی خود اقدام به کسب درآمد می‌کنند. درواقع بازدید بالای صفحه با پذیرش آگهی و تبلیغات و بازخورد بیشتر همراه است. در این مواقع، بلاگران تصمیم می‌گیرند تا در بین محتوای روزمره خود، به سناریونویسی و اجرای تبلیغات بیشتر مشغول شوند. به عبارت دیگر با هر لایک به بلاگر خود فرصت بیشتر دیده‌شدن و جذب بیشتر مخاطب را می‌دهید. این درحالی‌ست که ادامه چنین روندی منجر به ترویج مصرف‌گرایی در بین مخاطبان به ویژه بانوان می‌شود.»
مقایسه و حسادت!
داده های تحقیقاتی نشان می دهد که بسیاری از افرادی که از رسانه ها و شبکه های اجتماعی استفاده می کنند معتقدند که دیگران از آن ها شادتر هستند. علاوه بر این، محققان ارتباط واضحی بین مقایسه خود با دیگران در شبکه های اجتماعی و مشکلات رایج سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب پیدا کرده‌اند.
چه باید کرد؟
فید شبکه های اجتماعی خود را تنظیم کنید
اگر پست های شخصی در فید شما وجود دارد که به هر دلیلی باعث ناراحتی شما می شود، آنفالو کردن او اشکالی ندارد. حتی اگر این فرد کسی است که شخصاً او را می‌شناسید، نگران ناراحت کردن او نباشید - ابتدا به سلامت روان خود فکر کنید. اگر این شخص یک اینفلوئنسر باشد، به احتمال زیاد چیزی از دست نخواهید داد. و اگر این فرد را می شناسید
می توانید شخصاً با او صحبت کنید و توضیح دهید که این موضوع مربوط به او نیست. در هر صورت، دنبال نکردن این افراد بهتر از این است که ذهن خود را با مقایسه، حسادت، اندوه یا عصبانیت پر کنید.
2. محرک های خود را بشناسید
به موقعیت‌هایی که باعث می‌شود شروع به مقایسه خود با دیگران در شبکه‌های اجتماعی، توجه کنید. شما ممکن است پس از دیدن محتوای افراد خاص یا انجام فعالیت های خاص، مقایسه خود با آن را شروع کنید. به عنوان مثال، یکی از مشکل‌سازترین چیزهایی که در ارتباط با رسانه‌های اجتماعی وجود دارد، پرسه‌زدن بیش از حد در آن ها است. اگر متوجه شدید که برای مدت طولانی فید خود را پیمایش می‌کنید، احساسات منفی را تجربه می‌کنید، یا علیرغم احساس خوبی که در چندی پیش داشتید، از زندگی خود ناراضی هستید، به این فکر کنید که چه چیزی باعث چنین واکنشی شده است. با شناختن محرک های خود، به راحتی
می توانید تصمیم بگیرید که از چه محتوایی اجتناب کنید.
3. زمانی که بصورت آنلاین می گذرانید را محدود کنید
رسانه های اجتماعی می توانند کاملاً اعتیاد آور باشند. در واقع، توسعه‌دهندگان پلتفرم‌های
شبکه های اجتماعی قصد دارند تا ویژگی های خود را تا حد امکان جذاب کنند و کاربران را به تعامل بیشتر و بیشتر با این پلتفرم‌ها سوق دهند. شما باید یاد بگیرید که به خاطر رفاه خودتان با این نوع اعتیاد رفتاری مقابله کنید، به خصوص اگر شروع به احساس تأثیر منفی عاطفی کرده اید.
4. قدر چیزهای خوب زندگی خود را بدانید
وقتی دائماً به صورت آنلاین در معرض موفقیت دیگران باشید، به راحتی همه چیزهای خوبی را که در زندگی دارید، فراموش می کنید. یادداشت های سپاسگزاری را امتحان کنید و مطمئن شوید که داشته ها و دستاوردهای خود، حتی کوچکترین آنها را تشخیص می دهید. به آنچه می توانید به آن افتخار کنید، فکر کنید و برای یادگیری دوست داشتن خود، شفقت به خود را تمرین کنید.
5. با خود اندیشی دلسوزانه، با انتقاد از خود مقابله کنید
به این فکر کنید که چرا برخی از محتواهای شبکه های اجتماعی باعث می شود احساس بدی نسبت به خودتان داشته یا از زندگی خود ناراضی باشید. به عنوان مثال، ممکن است چیزی باعث ایجاد افکار ناخواسته یا باعث شود که به طور کلی احساس ناامنی کنید. با بررسی واکنش‌های خود، می‌توانید جهت‌های خودسازی را تعیین کرده و بفهمید که چه تغییرات مثبتی می‌توانید ایجاد کنید.