شهروند| ایران، درحال بازگشت به بی‌سوادی است. این جمله را نه یک کار‌شناس آموزش و پرورش و نه مسئولان نهضت سوادآموزی که این بار شخص وزیر آموزش و پرورش به زبان آورده و صریحا نگرانی‌اش را از وضع سوادآموزی در ایران اعلام کرده است.
«نشست تخصصی سوادآموزی مشارکت‌محور در پرتوی اراده ملی و حمایت دولتی» که دیروز برگزار شد، جایی شد برای ابراز نگرانی سخنرانان درباره وضع بی‌سوادی در کشور. مهم‌ترین آنها علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش بود که گفت با رجعت به بی‌سوادی مواجهیم: «امروز با موضوع رجعت به بی‌سوادی مواجهیم که از سازمان نهضت سوادآموزی می‌خواهم برنامه‌ریزی برای جلوگیری از این امر را در دستور کار قرار دهد. شمار بسیاری از بی‌سوادان به خیل باسوادان پیوستند اما همچنان با موضوع بی‌سوادی روبه‌رو هستیم و باید با یک حرکت بسیجی، عزم ملی و مدیریت جهادی، آمار بی‌سوادی را کاهش دهیم. مطالعات نشان می‌دهد اگر افراد بی‌سواد احساس نیاز به سواد نکنند، تلاش ما چندان نتیجه‌بخش نخواهد بود، بنابراین لازم است در تولید محتوا و در فرآیند سوادآموزی تلاش کنیم تا انگیزه افراد بی‌سواد را برای ورود به این مسیر بالا ببریم.» او ادامه داد: «بسیاری از افراد در کلاس‌های سوادآموزی آموزش می‌بینند و باسواد می‌شوند اما به دلیل
عدم استفاده و فاصله گرفتن از مطالعه و عدم مراجعه به کتب و نشریات به بی‌سوادی رجعت کرده‌اند. لازم است سازمان نهضت سوادآموزی علاوه بر موضوع سوادآموزی، برنامه‌ریزی‌های لازم را برای جلوگیری از رجعت به بی‌سوادی، داشته باشد. باید توجه داشت راه اصلی مبارزه با بی‌سوادی جلوگیری از تولید بی‌سواد است.»
فانی در ادامه گفت که «مصوبه اخیر هیأت وزیران در ایجاد انگیزه به بی‌سوادان موضوعاتی را پیش‌بینی کرده است. امیدواریم اجرای این مصوبه بتواند در امر سوادآموزی موثر باشد. با توجه به مصوبه اخیر هیأت وزیران، مبنی بر افزایش انگیزه‌ها و اجبار‌ها برای سوادآموزی و راه‌اندازی مراکز یادگیری محلی، سرعت یادگیری نسبت به گذشته افزایش یابد.»
وزیر آموزش و پرورش با بیان این‌که موضوع انسداد مبادی بی‌سوادی را از آغاز دولت یازدهم به‌طور جدی در معاونت ابتدایی این وزارتخانه دنبال کردیم، گفت: «در‌سال تحصیلی جاری، حدود ۵۰۰۰ مدرسه داریم که پنج دانش‌آموز و کمتر دارد. همچنین بیش از ۱۰۰ مدرسه تک دانش‌آموزی در کشور داریم و این نشان‌دهنده آن است که عزم ما برای جلوگیری از بی‌سوادی و محرومیت از تحصیل کودکان بسیار بالاست، البته این سیاست برای ما پرهزینه است اما یک سرمایه‌گذاری بزرگ برای آیندگان خواهد بود. امیدواریم بتوانیم پیش‌بینی‌های لازم برای توسعه امر سوادآموزی را با مشارکت سایر دستگاه‌ها ازجمله وزارت کار و جهاد کشاورزی در برنامه ششم توسعه داشته باشیم.»
وزیر آموزش و پرورش با بیان این‌که از‌سال گذشته طرح آموزش به اولیای بی‌سواد دانش‌آموزان در مدارس به اجرا در آمده است، ادامه داد: «سوادآموزی این جمعیت با توجه به این‌که اقتدار آموزش و پرورش در مدارس بالا‌تر است و همچنین این گروه در دسترس ما هستند، آسان‌تر خواهد بود. این کار را با شدت در‌سال آینده هم دنبال می‌کنیم. به نظر می‌رسد با توجه به مصوبه دولت مبنی بر ایجاد انگیزه‌ها و اجبارهای لازم و همچنین راه‌اندازی مراکز یادگیری محلی، سرعت یادگیری نسبت به گذشته افزایش یابد. تجربیات سایر کشور‌ها برای ما مفید است و آمادگی داریم برای انتقال تجربیات خود، به سایر کشور‌ها نیز اقدام کنیم.» اما نشست دیروز یک پیام ویژه هم داشت؛ پیامی از طرف حسن روحانی، رئیس جمهوری. در این پیام آمده است: «وزارت آموزش و پرورش و سازمان نهضت سوادآموزی باید با نگهداشت و پرورش انگیزه‌های مشارکت جویانه همچنان بذر یادگیری را در جای جای این سرزمین بیفشاند. دولت تدبیر و امید با نگاه به تحول تدریجی در مفهوم سواد به توسعه فرصت‌هایی می‌اندیشد که آحاد جامعه بتوانند به سطحی توانمندساز از مهارت‌های پایه برای تعامل قوی و موثر دست یافته و در برابر دگرگونی‌های پرشتاب نقش آفرین باشند. امام خمینی(ره) با درک ضرورت‌های زندگی کمال گرا و سعادتمند نهاد رفیعی را برای پاسخگویی به نیاز اساسی جامعه یعنی سوادآموزی پایه گذاری کرد. حاصل این اقدام ارتقای نرخ باسوادی افراد زیر ۵۰سال از ۴۸. ۸ درصد در‌سال ۱۳۵۵ به ۹۲. ۵درصد در‌سال ۹۰ بوده است که نشان می‌دهد تا رسیدن به نقطه مطلوب همچنان نیازمند حرکت هستیم.»
این سخنان بعد از آن گفته می‌شود که به تازگی هیأت دولت مصوبه‌ای را تصویب کرده که براساس آن افراد بی‌سواد زیر۵۰سال برای دریافت گواهینامه رانندگی و پروانه کسب، ملزم به سوادآموزی شدند. از طرف دیگر براساس این مصوبه سازمان نهضت سوادآموزی موظف شد به افراد بی‌سواد گروه سنی ۱۰ تا ۴۹سال که در کلاس‌های سوادآموزی شرکت کرده و موفق به أخذ گواهینامه پایان دوره سوادآموزی می‌شوند، پاداش دهد. هیأت وزیران تکالیفی را برای چهار نهاد راهنمایی و رانندگی، اتحادیه‌ها و شوراهای صنفی، کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی در مواجهه با افراد بی‌سوادِ زیر ۵۰سال تعیین کرد. این مصوبه دو هفته پیش برای اجرا به وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور ابلاغ شده است.
بر اساس آخرین آمار سازمان نهضت سوادآموزی درحال حاضر ۹میلیون و ۷۱۹هزار بی‌سواد در کشور وجود دارد که ۹۲۵هزار نفر بالای ۶سال در استان تهرانند. از طرف دیگر در گروه سنی ۱۰ تا ۴۹سال ۳۰۳هزار نفر بی‌سواد در استان تهران وجود دارد و در شهر تهران این عدد به ۱۱۶هزار نفر می‌رسد.