شماره ۳۲۵۲ | ۱۴۰۳ دوشنبه ۱۰ دي
صفحه را ببند
جزیره ثبات یا آتش زیر خاکستر؟ تعارف کارتر و باور شاه

[شهروند] «ایران تحت رهبری عظیم شاه، جزیره ثبات در یکی از پرآشوب‌ترین مناطق جهان است. این امر مرهون شما اعلیحضرت و رهبری شما و احترام و ستایش و عشقی است که مردم نسبت به شما دارند.» 47 سال پیش در چنین روزی، برابر 10 دی 1356 میلادی، جیمی کارتر، رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا، به همراه هیئتی 400 نفره وارد ایران شد و مورد استقبال محمدرضا پهلوی قرار گرفت. کارتر در ضیافت شامی که به افتخار او در کاخ نیاوران برپا شده بود طی نطقی که بخشی از آن در ابتدای همین مطلب آمد، ایران را جزیره ثبات و رژیم پهلوی را مهم‌ترین شریک ایالات متحده در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس قلمداد کرد. کارتر در نطق خود شاه را محبوب مردم ایران توصیف کرد آن هم در حالی که دامنه اعتراضات مردمی نسبت به رژیم روز به روز در حال گسترش بود و زندان‌ها دیگر گنجایش پذیرش بازداشتی‌های جدید را نداشتند. اقامت کارتر در ایران 24 ساعت هم به طول نیانجامید و او از تهران عازم هند شد، اما همین حضور کوتاه نیز برای شعله‌ورتر شدن آتش خشم مردم کفایت می‌کرد.

روشنگری امام خمینی (ره) درباره سفر کارتر
سفر رئیس‌جمهوری آمریکا به ایران یک جنبه نمادین هم داشت و آن اعلام حمایت واشینگتن از متحد بلافصل خود بود. قوت قلبی که شاه پس از سفر کارتر پیدا کرد قابل کتمان نیست، کما این‌که مقاله توهین‌آمیز ایران و استعمار سرخ و سیاه نیز تنها چند روز پس از این سفر در روزنامه اطلاعات منتشر شد. جالب آن‌که امام خمینی‌(ره) از همان ابتدا متوجه دلیل سفر فوق شدند و طی سخنانی به آن اشاره کردند: «شاه می‌‏خواهد ثابت کند که نوکری او تحکیم شده و ملت نباید گمان کند او از پشتیبانی اجانب برخوردار نیست. ولی ملت با تظاهرات عمومی و تعطیل سرتاسری دامنه‌‏دار و اظهار تنفر، بار دیگر ثابت کرد که او را نمی‏‌خواهد و از او و خاندانش بیزار است و این رفراندم طبیعی سرتاسری در حقیقت خلع او از سلطنت غاصبانه جابرانه است. کارتر و دیگر غارتگران مخازن ملت‌های مظلوم باید بدانند محمدرضا خان، خائن و یاغی است و ناچار از سلطنت مخلوع است...»

شاه و کارتر، پیوندی به دور از عاقبت بخیری
محمدرضا شاه از ابتدای رسیدن به قدرت روابط ویژه‌ای با حزب جمهوری‌خواه آمریکا داشت و به شکلی واضح آن‌ها را به دموکرات‌ها ترجیح می‌داد. او حوصله تعهدات حقوق بشری که دموکرات‌ها نسبت به آن‌ها حساس بودند را نداشت و شاید از همین رو بود که در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال 1976 میلادی، از جرالد فورد جمهوری‌خواه در برابر جیمی کارتر دموکرات حمایت کرد. این حمایت به قدری آشکار بود که کارتر پس از رسیدن به قدرت آن را فراموش نکرد و پاسخ دادن به پیام تبریک شاه را یک ماه به تأخیر انداخت. اما در نهایت رابطه کارتر و شاه هیچگاه به اتفاقات خوبی منتهی نشد. هم سفر شاه به آمریکا (دو ماه قبل از سفر کارتر به تهران) و هم حضور رئیس‌جمهوری آمریکا در تهران منجر به برپایی تظاهرات ضدرژیم، در ایران و ایالات متحده شد. کارتر با جزیره ثبات خواندن ایران شجاعتی مصنوعی به شاه داد تا سرکوب مردم را مضاعف کرده و تیغه تبر را محکم‌تر به ریشه‌های سلطنت پوسیده خود بکوبد.  


تعداد بازدید :  43