اظهارات و ادعاهای اخیر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه «دیگر به برجام نیازی نیست و ما باید توافق را مجددا بررسی کنیم» و همچنین نشست سه شنبه شب شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه 2231 این شورا که در خصوص ایران و با موضوع توافق هسته ای برگزار شد، با واکنش‌های مختلفی از سوی مقامات کشورمان مواجه شده است. در همین باره اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی، معاون حقوقی وزارت امور خارجه و سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل را مرور می‌کنیم.
اسلامی: مدیرکل آژانس باید بی‌طرفی این نهاد را حفظ کند
رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه پذیرفتنی نیست آژانس تنها به تعهدات ایران به‌صورت تحریک‌آمیز بپردازد و به عدم‌انجام تکالیف طرف مقابل اشاره‌ای نداشته باشد، گفت: این نهاد بین‌المللی باید بی‌طرفی خود را حفظ کند و رفتار حرفه‌ای داشته باشد. رئیس سازمان انرژی اتمی پس از جلسه هیأت دولت در واکنش به اظهارات جدید رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد: آژانس باید بی‌طرفی خود را حفظ کند و رفتار حرفه‌ای داشته باشد. محمد اسلامی با بیان اینکه الان موعد بررسی قطعنامه ۲۲۳۱ در سازمان ملل است که هر ۶ ماه برگزار می‌شود بیان کرد: این قطعنامه ۲ فراز دارد که شامل پذیرش محدودیت‌هایی توسط ایران برای اعتمادسازی در ازای لغو تحریم‌ها و انجام تعهدات طرف مقابل است.معاون رئیس‌جمهور افزود: این پذیرفتنی نیست که یک نهاد بین‌المللی تنها به یک بعد ماجرا آن هم به‌صورت تحریک‌آمیز بپردازد و به بعد اصلی که عدم‌انجام تکالیف طرفین متعاهد است اشاره‌ای نداشته باشد.رئیس سازمان انرژی اتمی در پایان گفت: ما از مدیرکل آژانس که یک دیپلمات باسابقه است انتظار داریم که این موارد را رعایت کند.
پاسخ غریب‌آبادی به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
معاون حقوقی وزارت امور خارجه به اظهارات اخیر رافائل گروسی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران و برجام پاسخ داد.
کاظم غریب‌آبادی نوشت: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مصاحبه با یک خبرگزاری ایتالیایی گفته است: ایران اورانیوم را نزدیک به سطح نظامی غنی می‌کند و به سرعت به سمت یک کشور هسته‌ای (کشور دارنده) حرکت می‌کند. برجام دیگر موضوعیت ندارد و تفاهم جدیدی برای درنظر گرفتن واقعیات برنامه هسته‌ای ایران، نیاز است.
وی افزود: اول، انتظار می‌رود مدیرکل یک سازمان تخصصی مبتنی بر واقعیات و گزارش‌های فنی بازرسان آژانس صحبت کند. نیت‌خوانی مبتنی بر سناریوهای فرضی جزو وظایف مدیرکل نبوده و خلاف متن و روح اساسنامه آژانس است. دوم اینکه توسعه برنامه هسته‌ای ایران منطبق با نیازهای فنی است و کاملا تحت نظارت‌های پادمانی آژانس انجام می‌شود.
غریب‌آبادی ادامه داد: سوم، احترام به تصمیمات و سیاست‌های کشورها در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای، شامل چرخه سوخت (غنی‌سازی)، در اسناد مرتبط بین‌المللی به رسمیت شناخته شده و این اظهارات مدیرکل که با چاشنی سیاسی درآمیخته، نمی‌تواند این واقعیات را نادیده بگیرد.
چهارم اینکه برنامه غنی‌سازی ایران، اهداف نظامی ندارد. درخصوص سطح غنی‌سازی نیز باید توجه داشت که غنی‌سازی مادامی که تحت نظارت آژانس باشد و از اهداف صلح‌آمیز منحرف نشود، محدودیتی طبق معاهده عدم‌اشاعه ندارد. اظهارات مدیرکل، تعرض آشکار به حقوق کشورها در ایجاد آستانه تصنعی در سطح غنی‌سازی برای اهداف صلح‌آمیز، تعمیق تبعیض‌های دیگر در نظام عدم‌اشاعه است.
معاون عراقچی گفت: پنجم و نهایت اینکه آن چیزی که در اظهارات گروسی هیچ وقت به آن اشاره نشده است، علت اصلی وضع موجود است که همانا عدم‌اجرای تعهدات طرف‌های مقابل تحت برجام و خروج یکجانبه آمریکا از آن بود. عدم‌اشاره به این موضوع در اقدامی جانبدارانه، اعتماد جامعه بین‌المللی را به نهادهای ملل متحد در تبیین درست واقعیات از سوی عالی‌ترین مقام‌های مرتبط، مخدوش می‌سازد. از این منظر، صرف‌نظر از اینکه برجام موضوعیت دارد یا نه، بایستی خاطرنشان شود که گفت‌وگوهای سازنده و عادلانه براساس احترام متقابل و تعهدات متوازن ازجمله در حوزه رفع تحریم، راه‌حل پایدار خواهد بود.
ایروانی: سوءاستفاده از مکانیسم ماشه با پاسخ قاطع ایران مواجه خواهد شد
امیر سعید ایروانی، سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان ملل، در نشست شورای امنیت درباره قطعنامه ۲۲۳۱ و اجرای برجام گفت: ایران هرگونه تهدید مربوط به استفاده از سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» توسط تروئیکای اروپایی را قویاً رد می‌کند.
ایروانی تصریح کرد: بگذارید یک‌بار برای همیشه روشن کنیم: سازوکار موسوم به «اسنپ‌بک» (مکانیسم ماشه) ابزاری در دستان شما نیست که بتوانید از آن برای تهدید ایران سوءاستفاده کنید. ایران به‌صراحت اعلام کرده است که چنین اقدام تحریک‌آمیزی با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد. این موضع به‌طور مشخص در نامه رئیس‌جمهور وقت ایران به سران تروئیکای اروپایی در تاریخ ۸ می۲۰۱۹ اعلام شده بود. فعال‌سازی سازوکار موسوم به اسنپ‌بک برای «بازاعمال مفاد قطعنامه‌های لغوشده» بحرانی بزرگ ایجاد خواهد کرد که به نفع هیچ طرفی نخواهد بود.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تأکید کرد: با وجود اتهامات بی‌اساس و پیگیری قطعنامه‌ای با انگیزه‌های سیاسی از سوی تروئیکای اروپایی و ایالات متحده، ایران متعهد به ادامه همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطابق با تعهدات خود است. صدور قطعنامه توبیخی علیه ایران در نشست اخیر شورای حکام آژانس، با وجود سفر سازنده و موفق مدیرکل آژانس به تهران در ماه نوامبر، نشان می‌دهد که تروئیکای اروپایی و ایالات متحده با هدف تضعیف دیپلماسی، اعتماد و اصول ضروری برای تعامل سازنده، به‌دنبال پیشبرد یک دستور کار سیاسی هستند.