[ شهروند ] مرکز سیمرغ صدا و سیما آثار نمایشی، غیرنمایشی و برنامه‌های ترکیبی مختلفی را در دستور کار دارد که شاید از مهمترین آنها بتوان به «چرخ گردون» و «جام‌جم» در حال پخش و «دوقلوها» اشاره کرد که به زودی عمو فیتیله‌ای‌ها را به آنتن خواهد رساند. مهرماه 1401 بود که پیمان جبلی در آیین رسمی با حضور هنرمندان، مرکز سیمرغ را رسماً افتتاح کرد. مرکزی که به تعبیرِ رئیس سازمان صدا و سیما، اقدامی لازم بود که بسیاری از ظرفیت‌های مغفول‌مانده و استعدادهای ناشناخته را احیاء و فعال خواهد کرد.
در چند سال گذشته و پیش از شروع فعالیتِ مرکز سیمرغ، آنتن تلویزیون خالی از تله‌تئاتر، کارهای کوتاه نمایشی و غیرنمایشی بوده و فقط سیمافیلم توانسته است چند سریالِ فاخر، الف‌ویژه و سریال‌های هرشبی مناسبتی و غیرمناسبتی را با کمک گروه‌های فیلم و سریال شبکه‌های تلویزیونی پیش ببرد، اما خبری از تنوع ژانر نیست؛ بسیاری از مخاطبین در مناسبت‌ها، انتظار کارهای مناسبتی همچون دهه‌های گذشته دارند یا سریال‌هایی که معمایی، رمزآلود و پلیسی باشند. بنا به اعلام تسنیم، سیمرغ آمد تا ظرفیت جدیدی برای صداوسیما باشد هم در حوزه نمایشی و هم حوزه غیرنمایشی؛ به تعبیرِ معاون سیما، همچون دو بال، سیمرغ عمل خواهد کرد و با تولید آثار درست، با کیفیت و بهره از ظرفیت‌های بزرگان، پرواز خوبی در سپهر رسانه‌ای کشور خواهد داشت. برمهانی همچنین با اشاره ای به سند تحول اعلام کرد که لازم است نظام تولید از نظام پخش تفکیک شود و طبق همین سند، مرکز سیمرغ در کنار مراکز سیما فیلم و صبا قرار خواهد گرفت تا در کنار دو مرکز جدید التأسیس مرکز تولید آثار کوتاه و دفتر فیلمنامه به این تفکیک کمک کند.
مجموعه‌های سیدکام، سرعت تولید آثار نمایشی را بالا خواهد برد
اما سیمرغ چه وظایفی دارد و چه کرده است؟ همان‌طور که مجید اکبر شاهی رئیس مرکز سیمرغ گفته بود: با ساخت مجموعه‌های سیدکام (مجموعه‌های نمایشی با دکور ساده)، سرعت تولید آثار نمایشی را بالا خواهد برد و آثار متنوع و متکثری به وجود می‌آید. همچنین یکی دیگر از وظایف این مرکز قرارگاه طراحی ایده‌ها و فکرها در حوزه‌های مختلف مسابقه، مستند و ...است یا شناسایی و تعامل هم افزا با مجموعه‌های فعال در کشور که می‌توانند به کمک سازمان بیایند. پیگیری‌ها نشان می‌دهد ساختاری که به‌عنوان رویکرد اصلی پیش‌روی دست‌اندرکاران این مرکز تازه‌وارد قرار خواهد داشت، اصل احیای ژانرهای مغفول است. همان‌طور که در تولیدات جدید این نکته خودش را نشان می‌دهد.
آنچه در دستور کار مرکز سیمرغ قرار دارد
تمرکز این مرکز تازه‌وارد در صداوسیما روی گونه‌های مغفول‌مانده‌ای همچون تله‌تئاتر، سیت‌کام، داکیو درام یا مستند داستانی و کارهای عروسکی است، البته کارکرد این مرکز فقط نمایشی نخواهد بود و وارد آثار غیرنمایشی هم می‌شود؛ همان‌طور که امروز این اتفاق افتاده است و در ادامه به آن می‌پردازیم. یعنی در واقع ساخت و تولید و حمایت از مسابقه‌سازی، برنامه‌سازی، رئالیتی‌شو و مستندهای تلویزیونی تا در دستور کار مرکز سیمرغ است. همچنین خانه تولیدات جوان که پیش از این به‌عنوان بازوی شبکه سه سیما فعالیت داشت این روزها در مرکز سیمرغ فعالیت مستمری دارد و اتفاقات جدید و مؤثری را خلق کرده است. البته این مرکز، صاحب ساختار مصوب سازمانی و بودجه شده؛ در واقعیت این ظرفیت بالقوه در رسانه ملّی به‌رسمیت شناخته شد.
کنار توجه مرکز سیمرغ به سیت‌کام، مستند داستانی و تله‌تئاتر، رونق کارهای مناسبتی و پلیسی و اکشن، حائز اهمیت است. تله‌تئاتر از گونه‌های فراموش‌شده و مهجورمانده در دهه‌های اخیر رسانه ملی است که برای سال‌های متمادی در دهه‌های 60 و 70 مخاطبان آثار شاخص و خاطرات برجسته‌ای را از هنرمندان صاحب‌نام در این زمینه به‌یادگار دارند. تلویزیون برای سال‌های طولانی با بهره‌گیری درست از این گونه که دارای مزیّت‌های رقابتی مهم در عرصه هنر است، بهره خوبی برد اما در سال‌های اخیر به دست فراموشی سپرده شد.از سویی تله‌تئاتر به‌دلیل خاستگاه صحنه و نمایش آن مدیومی برای پرورش و بروز استعدادهای تازه در عرصه تصویر است و در دورانی که هنرمندان مطرح از ایفای نقش در تلویزیون اجتناب می‌کنند، راهکاری درست برای پرورش چهره‌های تازه است. در حوزه مضمون نیز تله‌تئاتر ظرفیت‌های بالایی برای پرداخت به مضامین مهم و به‌خصوص آیینی را برای تلویزیون فراهم می‌کند که در قالب فیلم یا سریال به‌سادگی میسر نیست.
اما سیمرغ چه کرده است؟
در بخش غیرنمایشی؛ «دور دنیا در 232 روز» با اجرای علیرام نورایی بود. مجموعه‌ای که مجید بهرامی آن را در 30 قسمت تهیه کرد. میهمانان این برنامه به همراه علیرام نورایی به عنوان میزبان از تجهیزات نیروی دریایی در محل ماموریت بازدید کردند. در بخش روز شمار این برنامه، اتفاقات یک روز از سفر دو ناوشکن تمام ایرانی دنا و ناو بندر مکران توسط مجری روایت شد. این برنامه مدتی پیش روی آنتن شبکه یک سیما رفت. اما برنامه دیگر به «هموطنز» کامران تفتی اختصاص دارد که شهاب عباسی و محمدمهدی رضایی در مقام کارگردانی و حسین امانی و کوروش دهقان تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشتند. این برنامه با محوریت اقوام ایرانی با طرح موضوعات و مطالب طنازانه ایام نوروز روانه آنتن شبکه دو سیما شد.
برنامه‌های خانه، دو کوهه ادبیات و جام‌جم
برنامه دیگر یک چالش مسابقه بود به نام «خانه» که امیرمحمدزند آن را اجرا کرد. ناصر عالمی و یاسر عالمی و سیدمجتبی قافله باشی کارگردانی و تهیه‌کنندگی‌اش را برعهده داشتند. از 26 فروردین‌ماه در 40 قسمت روی آنتن رفت. این مسابقه به سبک بازی‌های نقش مخفی است که با محوریت هویت پیشرفت ایران و در هر قسمت به موضوعاتی همچون علم و فناوری، کشاورزی، اقتصاد، ورزش و ... پرداخته شد. «دو کوهه ادبیات» برنامه‌ای ترکیبی و گفت‌وگومحور در 31 قسمت تهیه شد و در هر قسمت با دعوت از نویسندگان، آثار ادبی دفاع‌مقدس در یک استان را بازخوانی و واکاوی کرد. مستند مسابقه دیگر تحت عنوان «خونه مونه» به تهیه‌کنندگی محمدداود صالحی که قرار است فصل جدید آن برای رمضان و عید نوروز آماده شود. برنامه «جام‌جم» که به تازگی فصل جدید آن به شبکه یک سیما رسیده را مرکز سیمرغ با حفظ فضای نقد و مناظره‌های جنجالی در مورد خودِ تلویزیون، اتفاقات جدیدی را خلق کرده است. مصطفی هیودی تهیه‌کنندگی آن و سیداحمد موسوی‌صمدی به عنوان سردبیر و مجری این برنامه تلویزیونی است.
سریال آقای قاضی، حکایت‌های کمال و چای نبات
اما در بخش نمایشی، سریال «آقای قاضی» شاید بتوان گفت جزو پربیننده‌های تلویزیون است و بیش از 40 درصد بیننده دارد. سریال طنز «چرخ گردون» که فصل اول آن با استقبال خوبی مواجه شد حالا دوباره با اتفاقات جدید در دلِ پارک لاله و طنازی‌های حمید لولایی و علیرضا خمسه به آنتن شبکه دو برگشته و تاکنون 6 قسمت آن پخش شده است. به گفته سعید مرادی تهیه‌کننده آن قرار است از بهمن‌ماه کار تولید فصل سوم آن آغاز شود. فصل جدید «حکایت‌های کمال» با حمایت‌های مرکز سیمرغ و فضای جدید نوجوانانه آن در شهرک غزالی و همان شهرکِ ساخته شده «کمال» در حال ساخت است. همچنین برای بخش کودک و نوجوان یک شگفتانه دیگر به نام «دوقلوها در شهر پنج ستاره» در راه است که بعد از مدت‌ها عمو فیتیله‌ای‌ها با یک اثر نمایشی به آنتن تلویزیون برخواهند گشت. مجموعه تئاتر تلویزیونی «چای نبات» به تهیه‌کنندگی حامد حامدی‌خواه در حال پخش است. تئاتر تلویزیونی «گوهر» به تهیه‌کنندگی محمود زنده‌نام، تئاتر تلویزیونی «آهسته با گل سرخ» به تهیه‌کنندگی حسن جودکی و تئاتر تلویزیونی «سپیده‌دم» به تهیه‌کنندگی یوسف بچاری در دستور کار قرار گرفت.
خانه تولیدات جوان و آثار جدید
اما خانه تولیدات جوان هم کارهای فعالانه‌ای در دستور کار داشته و دارد. نماهنگ «جمع خوبان» نیز به پاس مجاهدت شهید روح‌الله عجمیان مدافع امنیت به کارگردانی محمد اسفندیاری و تهیه‌کنندگی «محمدرضا فرزادمهر» و نماهنگ قدس شریف هم با کارگردانی مصطفی ملوان و تهیه‌کنندگی حمیدرضا صابونی به سرمنزل رسید. مستند «آلبوم خانوادگی من» به تهیه کنندگی و کارگردانی محمدرضا نوروز بیگی، مستند 13 قسمتی «راز ساواکی پیر» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی فائقه سادات میرصمدی، پویش مردمی «با چفیه می‌آییم» به مناسبت اربعین حسینی 1403، «منم بچه مسلمان2» محمدصادق مقدسیان مجری برنامه و تهیه‌کنندگی مهدی نیک‌روشن، تعداد زیادی کار داستانی کوتاه برای مناسبت‌های مختلف دیگر در دستور کار خانه تولیدات جوان مرکز سیمرغ است. پیگیری‌ها نشان می‌دهد سریال، مینی سریال و تله‌فیلم‌های دیگری هم در دست تهیه و تولید است که به زودی جزئیات آنها هم اطلاع‌رسانی خواهد شد.